آموزش ، حلقه گمشده خبرنگاری در مازندران

فاطمه عربی

به نیمه مرداد که می رسیم،شاهد بمبارانی از پیام های تبریک روابط عمومی های اداره و نهادهای. مختلف در صفحه تلفن همراه مان هستیم. مدحی زیبا در راستای رسالت قلم و صاحب قلم.جملات قصار در وصف رسالت این قشر!  که چشم و چراغ جامعه هستند و یا رکن چهارم دموکراسی اند! متن ها و سخن هایی که در وصف خبرنگار می شود بیشتر به طنز شباهت دارد تا واقعیت.هرساله در روز خبرنگار، مشکلات خبرنگاران مرور می شود. آن جا که هر حرف و انتقادی که بر مذاق مسولی خوش نیاید، به خبرنگار و رسانه اش توهین می شود و برچسب  تشویش اذهان عمومی می خورد و آن مسول با پشتوانه و قدرتی که میزش به او می‌دهد و قانونی که بعضا پشت اوست به خودش اجازه توهین و دستور عدم ورود خبرنگار را به آن سازمان می دهند. قانون مطبوعات، جایگاه خبرنگاران را به طور شفاف مشخص نکرده است و تنها به یک قانون کلی اکتفا کردند.اگر روزنامه نگاران دسترسی مناسبی به اطلاعات نداشته باشند، مردم هم روزنامه نمی خوانند و برای اینکه این خلا را پرکنند به سمت رسانه هایی با سمت و سوی دگر می روند و نیاز خبری خود را از آن رسانه تامین می کنند. وقتی فضای باز وجود ندارد، رقابتی هم نیست.

صاحبان قلم این روزها بیشتر درد را معنا می کنند.صاحب قلم بودن یعنی درد داشتن. دردی بزرگ که مشکلات جامعه را در خود دارد. قلمش درد می کند و عاجز از نوشتن این همه بی عدالتی است. این همه گرانی و تورم سرسام آور، فقر، بیکاری،اعتیاد،دزدی و طلاق.

حکایت قلم و صاحب قلم درست مثل پرنده و پرواز است. پرنده اگر بال داشته باشد و نپرد و پرواز را تجربه نکند، فایده داشتن بال برایش چیست. منفعت بعضی از نشریات در همسو بودن است.حمایت از عملکرد دولت ها درست است اما درجایش باید نقد هم کرد و کاستی ها را بیان داشت نه آنکه بولتن دولت بود.

مشکلات خبرنگاران تنها مختص مازندران نیست بلکه معطوف به جامه خبرنگاری کشور است، مشکل صنفی. مشکلاتی که طی این سال ها به ویژه در روز خبرنگار زیر چتر تعریف و تمجید از رسالت خبرنگار پنهان مانده،البته حساب مان از آدم های اشتباهی این حرفه و کاسبان رسانه جداست.

بخشی از خبرنگاران یا مدیران رسانه که دستمزد بالایی دارند، از راههای دیگر به آن رسیدند.

برای تکمیل مطالب، به سراغ تنی چند از همکاران رفتم که تعدادی از آنها حاضر به گفتگو نشدند،چرا که صحبت در مورد آن را بی تاثیر می دانند.

آموزش حلقه مفقوده در رسانه

کلثوم فلاحی از  روزنامه‌نگاران استان است که از مهمترین مشکلات رسانه‌های استان را آموزش خبرنگاران می‌داند. او می‌گوید:آموزش به عنوان حلقه مفقوده در بین رسانه‌های مازندران است.بخشی از این غفلت مربوط به جامع خبرنگاران وبخشی هم نهاد فرهنگی است.

او می‌گوید:درگذشته تعداد معدودی کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شد وجمع اندکی از جامع رسانه عریض و طویل مازندران درآن شرکت می‌کردند اما الان مدت‌هاست که این آموزش‌ها برگزار نمی‌شود.گرچه بخش زیادی از جامع خبری استان خود را نیازمند آموزش نمی‌داند درحال‌که گسترش علوم ولزوم به روز ماندندخبرنگاران در شرایط امروز،مطالعه وآموزش است وگرنه از مخاطب عقب می‌ماند.

حق التحریر هایی که کفاف کرایه های تاکسی نیست

سارا ربیعی از دیگر فعالان حوزه خبر، فعالیت خبری خود را از سال۹۲ شروع کرد،فارغ التحصیل این رشته است که با آرزوهایی زیاد وارد حوزه رسانه استان شد.

وی با اشاره به دریافتی های پایین خبرنگاران  که مدیران رسانه اهمیتی برای آن قائل نیستند،گفت: هرساله شکاف بزرگ تری بین دریافتی خبرنگار از رسانه با حقوقی که قانون کار مشخص کرده است به وجود می آید.حق التحریر های کم که حتی از آن، کرایه تاکسی، هزینه تلفن و اینترنت هم در نمی آید.

ربیعی از دیگر مشکلات این حوزه را نداشتن بیمه برای خبرنگاران عنوان کرد و افزود: بعضی از مدیران رسانه که تعدادشان کم هم نیست اعتقادی به بیمه خبرنگار خود ندارند چرا که باید مطابق اداره کار، حقوق بدهند. امکانات رفاهی، مسکن و نبود امنیت شغلی را باید به این مشکلات اضافه کرد.تعاونی مسکنی که سالها پیش شکل گرفت کار کرد چندانی ندارد وفعالیتش در حد همان چیزهایی است که در کاغذ آمده است.

وی گفت: تنها کاری که در طول یک سال برای خبرنگار ان انجام می دهند، مراسم پاسداشت روز خبرنگار است که فقط در آن حرف زده می شود و سال بعد همین داستان تکرار می شود.

ناکارآمدی در حل مسایل خبرنگاران

اشکان جهان آرای از دیگر فعالان این حوزه با اشاره به مشکلات دایمی که خبرنگاران با آن مواجه اند،گفت: سال هاست که موضوعات تکراری امنیت شغلی،درآمد،آزادی در رسانه ها،آزادی خبرنگار در ارایه بیان دیدگاه مطرح می شود. امنیت شغلی موضوع جدیدی نیست و بیانش آن را تکراری تر می کند. ناکارآمدی دولت ها در حل این مشکلات و تصمیماتی که تا به امروز گرفته شد بلا استفاده است. تصمیم های ناکارآمد در حوزه امنیت شغلی که خروجی مناسبی نداشت.

نبود ضمانت اجرایی

وی با اظهار اینکه ضمانت اجرایی تصمیم گیری در زمینه امنیت شغلی خبرنگاران نیست، افزود: طرح های ارایه شده کامل نیست و برای رسانه های موجود در کشور،ساختار قانون پذیری طراحی نشد و به همین دلیل طرحی هم اگر مصوب و یا ابلاغ شود سرانجام مشخصی ندارد.دربحث بیمه و قراردادها هم سالهاست که فقط حرف زده می شود. کماکان بزرگترین بنگاههای رسانه ای ایران هنوز با این چالش مواجه اند و شاید این طور بتوان گفت که امنیت شغلی، شوخی بیش نیست.

دستگاههای متولی توان مقابله ندارند

این فعال حوزه رسانه با بیان اینکه برای خبرگزاری ها و حتی خبرنگاران رسانه ملی که نیروهای غیر رسمی آن هستند تاکنون اتفاق خاصی رخ نداده است. در خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا هنوز بعد از سالها فعالیت نیروهای رابط خبری و خبرنگاران آزاد، بلاتکلیف هستند و انتظاراتشان برآورده نشد، حتی در دوره هایی آزمون هایی برای خبرنگارانش برگزار می کرد که حالا همان هم کمرنگ شده است. ویا موسسه ای مثل همشهری رسما و بی پروا نیرو اخراج می کند و متاسفانه دستگاههای متولی کاری نمی کنند و یا توان مقابله ندارند. معاونت مطبوعاتی، اداره کل مطبوعات داخلی و خبرگزاری ها چشمش را بر روی بسیاری از مسایل می بندند و این مساله هم به دلیل ضعف ساختاری فضای رسانه ای کشور است.

جهان آرای با اظهار اینکه تنها قشری که در این بین آسیب می بیند، خبرنگار است، ادامه داد: بعد از مدت ها کار، به ناچار از کار کنار می رود و یا دچار فرسودگی می شود. وقتی امنیت شغلی نیست جنبه درآمدی هم وضعیت مناسبی پیدا نمی کند، طبیعی است که مساله درآمد، اولویت نخست هر صنفی است. آیا خبرنگار و خبرنگار حرفه ای در کشور در آمد مناسبی دارد که بتواند با آن امورات زندگی را بگذراند به طور حتم جواب این سوال نه است. حقوق،برای خبرنگارانی با ۱۰ سال سابقه در رسانه های معتبر ، برای دبیری و سردبیری ماهانه بین۱۰تا۱۵ میلیون تومان تعریف شده است اما هیچ مدیر رسانه ای قایل به پرداخت این مبلغ نیست آن هادلایل خاص خودشان را دارند.

حق الزحمه هایی که با تعرفه سال۹۷ پرداخت می شود

به طور موثق می گویم که حق الزحمه ای که در خبرگزاری ایرنا به رابطان خبری و خبرنگاران آزاد پرداخت می شود برابر است با تعرفه سال ۱۳۹۷و این یعنی به تورم هم توجه نشده است.