اصلاح الگوی خرید پیش نیاز جهش تولید

جهش تولید نیازمند همکاری مجموعه نهادهای دولتی و حکومتی، تولیدکنندگان و عامه مردم است. در این میان، اصلاح الگوی خرید و نگرش به کالای ایرانی ضرورتی انکارناپذیر است چرا که تولید بدون گسترش تقاضا رونق نخواهند گرفت.

رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال هم به سیاق چند سال گذشته و با تداوم تحریم‌های ظالمانه آمریکا و مشکلات اقتصادی در داخل کشور، شعار سال را از حوزه اقتصادی انتخاب کردند. مسئله تولید یکی از دغدغه‌های مهم رهبر انقلاب و کارشناسان اقتصادی کشور است؛ دغدغه‌ای که باعث شده رهبری طی سال‌های اخیر در سخنرانی‌هایشان بارها ضرورت رونق تولید در کشور را یادآور شوند. همین دغدغه باعث شد رهبر انقلاب سال گذشته را به عنوان سال «رونق تولید» نامگذاری کنند.

مقام معظم رهبری در پیام نوروزی خود در ارزیابی شعار سال گذشته با اشاره به گزارش‌های موثق از بازگشت به کار برخی از کارخانه‌های راکد یا تعطیل، افزایش ظرفیت تولید بعضی از واحدها، به میدان آمدن شرکت‌های دانش‌بنیان و برداشتن گام‌های جدی در پژوهش و تحقیق به‌عنوان سرچشمه تولید بیان داشتند: این گزارش‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۸ علاوه بر استقبال صاحبنظران از شعار رونق تولید، در عمل نیز از آن استقبال شد و با کار و تلاش دستگاه‌های مختلف، تولید تا حدودی به راه افتاد البته اثر آن در زندگی مردم محسوس نشد.

مختصات کنونی کشور سبب شد رهبری در پیام نوروزی امسال خود از لزوم کار ده برابری سخن بگویند: باید با کار ده برابری، تولید به جایی برسد که در زندگی مردم اثر بگذارد… نیاز قطعی کشور در سال ۹۹ «جهش تولید» است… جوری عمل کنید که با جهش تولید، تغییری محسوس در زندگی مردم به‌وجود آید…البته لازمه تحقق این هدف برنامه‌ریزی است و بخش‌های مختلف مانند سازمان برنامه، مجلس و مرکز تحقیقات آن، قوه‌قضائیه، مجموعه‌های دانش‌بنیان و گروه‌های پر شمار جوان، مبتکر و فعال باید در این برنامه‌ریزی‌ها شرکت کنند.

همانطور که در سخنان رهبری هم مورد تاکید قرار گرفته جهش در تولید نیازمند فعالیت‌های بخش‌های مختلف کشور اعم از دولت، نهادهای انقلابی، مجلس شورای اسلامی، مجموعه‌های علمی و آحاد ملت است. مجلس باید قوانین مناسب در این زمینه را تصویب کند و قوانین موازی، دست و پاگیر و مانع رونق تولید را از میان بردارد. دولت هم در بخش های مختلف خود باید سیاست رونق تولید را پیگیری کرده و در تخصیص بودجه و دیگر حمایت‌ها، جهش تولید و تحول در تولید را در اولویت قرار دهد.

بدون تردید نقش مردم در جهش تولید کمتر از نهادهای دیگر و دولت نیست چرا که حتی اگر همه این نهادها وظایف خود را به درستی انجام دهند اما اگر مردم در این امر همراه نباشند تولید دچار جهش نخواهد شد. چرا که یکی از مهم ترین وظایف مردم در این زمینه افزایش تقاضا برای تولیدات ایرانی است و این امر ممکن نیست جز با این مسیر که مردم به جای خرید کالاهای خارجی، کالاهای تولید داخل را مصرف کنند.

مسئله توجه به کالای ایرانی در سال‌های گذشته و در امتداد شعارهای اقتصادی، به صورت مکرر مورد تاکید رهبری هم قرار گرفته است.البته این مهم بدون ارتقای کیفیت تولیدات ایرانی امکان پذیر نیست و در واقع یک رابطه دو سویه بین تولیدکنندگان و مردم برقرار است. تولیدکنندگان وظیفه دارند با به روزرسانی فناوری تولید، کیفیت محصولات خود را ارتقاء دهند و در سوی دیگر مردم هم با فاصله گرفتن از این ذهنیت که کالای ایرانی مساوی با کالای بدون کیفیت است و کالای خارجی در هر صورتی اولویت دارد به خرید کالای ایرانی رغبت نشان دهند.

تجربه انقلاب اسلامی در طول چهل سال گذشته نشان می‌دهد که موفقیت برنامه‌های مختلف نیازمند مشارکت مردم است و تا زمانی  که سیاست‌گذاری‌ها تنها با توجه به نهادهای رسمی صورت گیرد اتفاق مثبتی نخواهد افتاد. شعار جهش تولید هم در صورت عدم همراهی مردم تحقق پیدا نمی‌کند.

رهبر انقلاب اسلامی در مرداد سال ۹۵ در دیدار اقشار مختلف مردم با تاکید بر لزوم مصرف تولیدات داخلی بیان داشتند: بنده این‌همه تکیه کرده‌ام بر روی مصرف تولیدات داخلی. الان هم دارم به شما می‌گویم، به مردم عزیز کشورمان میگویم، بروید سراغ مصرف تولید داخلی، کارگر ایرانی را ترویج کنید، کار ایرانی را ترویج کنید. متاسّفانه واقعیّت قضیّه این‌جور نیست. در بخش‌های مختلف فرض کنید در وسائل زندگی منزل کارخانه‌های داخلی مشغول کارند، جنس مرغوب و خوب و برابر با جنس خارجی، گاهی هم بهتر از جنس خارجی، تولید می‌کنند امّا بازار که شما می‌روید، می‌بینید همه‌اش جنس خارجی است؛ چرا؟ اینها از کجا می‌آید؟ تاکید بنده بر روی اینکه جلوگیری از واردات محصولاتی که مشابه داخلی دارد، به‌خاطر این است؛ راه این است.

رهبری علاوه بر این تاکیدات که به صورت ویژه از ابتدای دهه ۷۰ آغاز شده، سال ۹۷ را سال ترویج و «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری کردند و به صورت ویژه به تبیین نقش مردم در رونق تولید پرداختند. رهبر انقلاب در بخشی از بیانات خود در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در اول فرودین سال ۹۷ تاکید کردند: فعالان اقتصادی و تولیدگران با «سرمایه‌گذاری»، مسئولان با «برنامه‌ریزی»، جوانان با «دانش و طراحی» و کارگران با «کار و تلاش»، محصولی به جامعه ارائه می‌کنند که مردم نیز علاوه بر نقش‌آفرینی در تولید، باید با تعصب و غیرت و خرید و مصرف کالای ایرانی از محصول نهایی این زنجیره‌ی کار و تلاش حمایت کنند.

تعصب و غیرت آن مولفه‌ای است که از مردم انتظار می رود برای جهش تولید در کشور از آن برخوردار شوند. در واقع دو مقوله تولید و بازار مصرف کاملا به یکدیگر وابسته و لازم و ملزوم یکدیگرند. به دیگر سخن تولیدی که بازار نداشته باشد و بازاری که تولیدی برای آن وجود نداشته باشد عملا شکست خورده‌اند. از این‌رو، ضروری است رسانه‌ها و مخصوصا صداوسیما در جهت تغییر نگرش مردم نسبت به تولیدات داخلی تلاش کنند و در آن سوی ماجرا هم دولت وظیفه دارد با سیاست‌گذاری مناسب به ارتقاء تکنولوژی تولید و کیفیت محصولات ایرانی کمک کند. همچنین ارائه مشوق‌هایی از سوی دولت برای خرید کالاهای ایرانی که در چند سال اخیر طرح هایی هم در این زمینه اجرا شده، می‌تواند در تشویق مردم به خرید کالای ایرانی موثر واقع شود.