برنج خارجی، پشت درب‌های بازار!

ساری-الناز پاک نیا | امسال مصوبات عدم واردات برنج، یک ماه هم دوام نیاورد؛ حتی با وجود تاکید استاندار مازندران و سخنان نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، هر هفته ابتدا تخصیص ارز برای واردات برنج، سپس واردات برنج به گمرک و بعد از آن هم مصوبه ترخیص از گمرک به شرط عدم توزیع در بازار بالاخره نگذاشت که آب خوش از گلوی کشاورزان و بازار برنج پایین برود.

تمام اصرارها و انکارهای واردات برنج، همه و همه ناشی از مافیای قدرتمندی است که منافع اشان در واردات برنج است اما اینکه دولت نمی تواند و یا نمی خواهد در برابر این مافیا ایستادگی کند ماجرای دیگری است.

هرچه هست، این است که بازار برنج نه تنها سودی برای کشاورز ندارد که بلکه به ضرر تولید داخلی نیز رقم می خورد. جریانات بازار اگرچه همواره گفته می شود با مداخله دولت ها به بیراهه می رود و کارساز نیست این بار هم نشان داد که جریانات مافیایی و علاقه مندان به واردات بیش از علاقه مندان به تولید داخلی است.

دوام تنها یک ماهه مصوبه عدم واردات برنج

 

عضو ستاد تنظیم بازار در خردادماه به تسنیم گفته است: ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت شالیزارها براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار برداشته شد.

حسین ابراهیمی افزود: سال های گذشته در فصل برداشت برنج از سوی وزارت جهاد کشاورزی به منظور حمایت از تولید و تولیدکنندگان داخلی به مدت دو تا سه ماه واردات برنج ممنوع می شد. امسال این شرایط به نفع مصرف کنندگان حذف شد ضمن اینکه به تولیدکنندگان هم ضربه ای وارد نخواهد کرد.

عضو ستاد تنظیم بازار و رئیس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان گفت: هم اکنون به اندازه کافی برنج در کشور وجود دارد و مشکلی در این زمینه احساس نمی شود.

واردات تا پشت بازار!

پس از آنکه لغو ممنوعیت واردات برنج اعلام شد، گمرک به بهانه اینکه این محموله ها باید ترخیص شود و به اصطلاح منابع ارزی به هدر نرود، آنها را تا انبارها جابه جا کرد اما گفت که وارد بازار نمی شود! هم محموله هایی که منابع ارزی آنها تامین شده بود وارد انبارها شد و هم محموله هایی که ارز نداشتند دقیقا در فصل ممنوعیت واردات منابع ارزی دریافت کردند.

دبیر کارگروه تنظیم بازار 25 شهریور ماه در نامه‌ای به معاون وزیر کشاورزی و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران، نحوه تعیین تکلیف برنج های وارداتی را ابلاغ کرد.

عباس قبادی در این نامه که 24 شهریور ماه صادر شده، آورده است: با عنایت به فرایند واردات کالاهای اساسی و ضروری در وزارت جهاد کشاورزی قبل از مصوبه سران محترم قوا و انجام و انتقال آن به این وزارتخانه مبنی بر انجام واردات و دریافت قبض انبار با هدف صیانت از منابع ارز رسمی و همزمان انجام ثبت سفارش و متعاقب آن مراجعه در جهت دریافت ارز به آگاهی می رساند مقادیر قابل توجهی از محموله‌های متقاضیان واردات برنج به بنادر کشور رسیده ولی به دلایل مختلفی ترخیص آنها و مشکل مواجه گردیده است. لذا به منظور جلوگیری از ادامه پرداخت هزینه های سنگین دموراژ و کاهش بروز آسیب در کیفیت و کمیت محموله های رسیده به بنادر ناشی از گرما و رکود طولانی محموله های وارده و همچنین حفظ حقوق مکتسبه صاحبان کالا ناشی از دریافت مجوز ورود از وزارت جهاد کشاورزی ثبت سفارش و با عنایت به موافقت وزارت جهاد کشاورزی از تمامی صاحبان محموله‌های برنج دارای قبض انبار نسبت به اخذ تعهد به شرح زیر اقدام و مجوز ترخیص محموله‌های صادر گردد.

الف-محموله‌های برنج وارداتی که تأمین ارز شده است

1-در خصوص محموله های دارای ثبت سفارش و تامین ارز شده شرکت بازرگانی دولتی ایران با اخذ تعهد محضری از صاحبان محموله‌های دارای قبض انبار رسمی مبنی بر نگهداری محموله در انبارهای تحت کلید آن شرکت عرضه کالا به نرخ مصوب فقط با مجوز و تعیین شبکه مجاز دفتر برنامه‌ریزی تامین توزیع و تنظیم بازار پس از فصل برداشت برنج داخلی نسبت به انجام مکاتبات لازم با گمرک برای ترخیص اقدام نمایند.

۲- صدور مجوز ترخیص با عنوان گمرک می‌بایست با ذکر شماره ثبت سفارش، نام شرکت، مقدار کالا، قبض انبار، شماره تعهد محضری و تعیین انبار ذکر شده در تعهد محضری به عنوان تخلیه کالا در اظهار گمرکی صورت پذیرد.

ب-محموله‌های برنج وارداتی که ثبت سفارش شده ولی تامین ارز نشده است

برای آن دسته از محموله‌های برنج وارداتی دارای قبض انبار و ثبت سفارش که تأمین ارز نگردیده اند ضمن اخذ تعهد محضری مطابق شرایط ذکر شده در بند الف فوق نسبت به معرفی صاحب محموله با درج شماره ثبت سفارش‌ها قبض انبار میزان کالا شماره تعهد محضری و بار تحت کلید برای نگهداری کالا پس از ترخیص به دفتر امور خدمات بازرگانی این معاونت جهت طی فرایند تخصیص و تامین ارز اقدام گردد.

از عدم واردات تا عدم توزیع!

حالا ممنوعیت واردات برنج به ممنوعیت توزیع در بازار تغییر یافته است هرچند که مقامات تراز اول کشور آن را نفی کرده و می گویند که این امر انجام نمی شود اما مسئولان رده های پایین تر دقیقا به لغو ممنوعیت این مصوبه دامن زده اند.

معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت: ثبت سفارش و واردات برنج تا پایان فصل برداشت محصول داخلی ممنوع است. عباس قبادی گفته وزارت صنعت، معدن و تجارت اجازه توزیع برنج وارداتی را تا پایان برداشت برنج داخلی نخواهد داد.

 دبیر ستاد تنظیم بازار افزود: برنج‌های وارداتی پس از برداشت و عرضه برنج داخلی در سطح کشور توزیع می‌شود، این اعمال ممنوعیت برای کمک به تولید داخل و حمایت از شالیکاران در شمال کشور است.

وی  بیان داشت: هیچ ابهامی در زمان حاضر برای گمرک های ایران به لحاظ واردات برنج وجود ندارد، چون در فصل برداشت برنج هیچ گونه ثبت سفارش و واردات انجام نمی شود.

وی همچنین گفت: محموله‌های برنجی که تا قبل از زمان برداشت برنج ایرانی وارد گمرکات کشور شده است طبق قوانین و مقررات از گمرک ها خارج و در انبار‌ها نگهداری می‌شود.

قبادی اظهار داشت:  اگر بازار شرایط مناسبی داشته باشد شاید توزیع برنج خارجی با تاخیر زمانی مواجه شود.

آماده هجوم به بازار/ ترخیص برنج‌های انبار شده در گمرکات از هفته آینده

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، تامین، توزیع و تنظیم بازارگفت: عملیات ترخیص برنج‌های ترخیص شده در بنادر در هفته پیش رو آغاز خواهد شد.

وزارت صنعت، معدن و تجارت در خبری به رسانه ها به نقل از محمدرضا کلامی،  درباره میزان واردات برنج در سال گذشته و پیش‌بینی واردات در سال جاری گفته: بررسی‌ها نشان می دهد، در سال گذشته 1.5 میلیون تن برنج وارد کشور شده است و برنامه‌ریزی صورت گرفته بر واردات همین میزان برنج در سال جاری دلالت دارد.

وی با اشاره به اینکه بازار برنج در حال حاضر در شرایط متعادل قرار دارد، در پاسخ به این سئوال که آیا در سال جاری ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت لغو شده است یا خیر؟ گفت: برای پاسخ به این سئوال باید به سابقه موضوع اشاره‌ای کنم.

کلامی در توضیح این مطلب اضافه کرد: اواخر سال 1397، قیمت برنج با رشدی غیر منطقی روبرو شد از این رو ضرورت کنترل بازار مطرح شد، از طرفی همواره طرف هندی، که عمده‌ترین صادر کننده برنج به ایران محسوب می‌شود، از ممنوعیت فصل برداشت سوء استفاده کرده و قیمت‌ها را در چهار ماه ابتدایی سال بالا می‌بردند.

وی گفت: در جلسات ستاد تنظیم بازار ضرورت پیشگیری از سوء استفاده های احتمالی مطرح و مقرر شد تدابیری به منظور ممانعت از پرداخت ارز بیشتر و خرید برنج با هزینه بالاتر اتخاذ شود.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، تامین، توزیع و تنظیم بازار گفت: این در حالی است که برخی بدون توجه به این موضوع ، در صدد مخالفت با این مصوبه برآمدند. اوایل مرداد ماه بود که سازمان برنامه و بودجه درخواست برقراری ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت را ارائه کرد.

وی گفت: از سوی دیگر عملیات تامین ارز واردات برنج از سوی بانک مرکزی نیز با کندی روبرو شد، چرا که دیگر کالاها در این دوره واجد اولویت بودند. اتفاقات رخ داده سبب شد ستاد تنظیم بازار مجددا به موضوع واردات برنج ورود کند تا تکلیف برنج دپو شده در بنادر مشخص شود.

وی در خصوص تصمیمات اتخاذ شده توضیح داد: مقرر است برنج وارداتی که عملیات تامین ارز آن صورت گرفته، با ارائه تعهد مبنی بر نگهداری کالا در انبارهای تحت نظر دولت نسبت به ترخیص این کالا اقدام نمایند.

کلامی گفت: توزیع برنج وارداتی پس از پایان فصل برداشت خواهد بود و وی عملیات عرضه با توجه به وضعیت بازار صورت خواهد گرفت.

به گفته وی بر پایه مصوبه ستاد تنظیم بازار و کمیسیون واردات دفتر معاون اول رییس‌جمهوری در هفته آینده عملیات تعهدسپاری واردکنندگان و ترخیص برنج صورت خواهد گرفت. عملیات ترخیص برنج‌های ترخیص شده در بنادر در هفته پیش رو آغاز خواهد شد.

از دلالان برنج داخلی تا مافیای واردات

خلاصه ماجرا این است که برنج تولید ایران، هم در اختیار دلالان داخلی است و هم مافیای واردات؛ هر دو هم ضرر کشاورز. دلالان داخلی که در فصل برداشت پشت درب های شالیکوبی ها صف می کشند و برنج را از کشاورزی که یک سال در قرض و بدهکاری گرفتار شده است به مفت می خرند تا مافیایی که قبل از مصوبه ممنوعیت آنقدر برنج وارد کرده است که تنها یک ماه پس از مصوبه ممنوعیت به بهانه ضرروت ترخیص از گمرک آن را به انبارها منتقل می کند و در حال که باید مصوبه ممنوعیت باید تا پایان حداقل مهرماه اعتبار داشته باشد، با نزدیک شدن به این ایام به یک باره به بازار هجوم می آورد قیمت آن حداقل برنج های در دست کشاورز را نیز به کمتری قیمت ممکن می رساند.

اگرچه نشد که دولت ها در برابر مافیای برنج ایستادگی کنند، همان گونه که سال ها نتوانستند نه تنها واسطه های خرید و انبار برنج داخلی را شناسایی کنند.