گردشگری مذهبی سوادکوه؛ مهم اما فراموش‌شده!

حرف آنلاین:

حسین سمیعی/سرویس گردشگری حرف:یکی از انواع گردشگری، گردشگری مذهبی است. صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور ما دارد؛ با این وجود گردشگری مذهبی در ایران با وجود 8 هزار و 919 مکان مذهبی مقدس، هنوز فاقد ساماندهی تخصصی و متمرکز بوده و این وضعیت نابسامان حتی در شهرهای مهمی چون مشهد و قم نیز مشاهده می شود.

این در حالی است که از این تعداد، دست کم 4 هزار و 319 اثر در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتی، دارای جاذبه های فرهنگی ـ تاریخی هم هستند.

به جز کلانشهر مشهد که به تازگی سرمایه گذار خارجی برای گردشگری مذهبی در آن فعال شده، برای هیچ یک از این 8 هزار و 919 نقطه، بست سرمایه گذاری مشخصی از نظر زیرساخت های گردشگری اعم از هتل، وسایل حمل ونقل و تور تعریف نشده است. در این مجال به اختصار نگاهی به اهمیت و ضرورت توجه به گردشگری مذهبی از ابعاد مختلف به ویژه ابعاد اجتماعی، مذهبی و اقتصادی آن در شهرستان سوادکوه خواهیم داشت.

شهرستان سوادکوه نیز در این میان، میزبان تنی چند از این امامزادگان و نوادگان امامان معصوم است. امامزادگانی که هر کدام موجب رونق و عمران و آبادانی روستاها و شهرها میزبان خود شده اند. سوای فضای معنوی و روحانی که به یمن وجود این بزرگان، در حریم خانواده ها و شهر و روستای سوادکوه وجود دارد، اتفاقات مبارک و فوائد بی شماری نیز در این مسیر بوقوع خواهد پیوست که اگر ما قدردان و برنامه ریز باشیم از ثمرات آن بهره ها خواهیم برد. در حوزۀ فرهنگ، استفاده های زیادی می توان از این بارگاه ها و اماکن مقدس کرد. برنامه های فرهنگی متفاوت، آموزش سبک زندگی اسلامی که گمشدۀ امروز جامعۀ ماست جاری ساختن قرآن در متن زندگی جوانها و کودکان و دهها مورد دیگر که با برنامه ریزی دقیق و اجرای صحیح، در همه شهرها و روستاها قابل دست یابی است. این اماکن بدلیل روح معنوی خاص که متصل به خاندان پاک اهل بیت است از معدود جاهایی است که خانواده ها، بدون هیچ نگرانی و دلواپسی، فرزندانشان را به آنجا می فرستند. وظیفه ی مدیران برنامه ریز و فعالان فرهنگی است که از این پتانسیل موجود و استعداد ناب نونهالان به بهترین شکل استفاده کنند و نور ایمان را در لوح سفید وجودشان حک کنند. موضوع دیگری که با وجود اماکن شریف و مقدس شهرستان،جلوه می کند و مهم می شود بحث گردشگری مذهبی است، مبحثی در گردشگری که شاید قدیمی ترین شاخۀ گردشگری باشد، انسانها در همۀ تاریخ احتیاج به توکل و اتصال به نیروی لایزال دارند. اینکه این نیرو را در چه جایی و به چه فرمی طلب می کنند بسته به فرهنگ، دین و تفکر ملت ها فرق می کند. این موضوع باعث شد تا سفر به اماکن مقدس و استفاده از روحانیت موجود در این فضاها، به امری مرسوم و معمول در بین جوامع مختلف بشری تبدیل شود. به مرور زمان و با افزایش سفرهای زیارتی، گروهی بر آن شدند تا با ایجاد امکانات جانبی در این اماکن، هم رنج سفر و اقامت را کم کنند و هم خود به کسب و کار بپردازند. شهر مکه و وجود خانۀ خدا نمونۀ کاملی از گردشگری مذهبی است. مسلمین با حضور در مراسم حج، علاوه بر نمایش وحدت و برائت از مشرکین و حل شدن در قدرت لایزال الهی، در طول تاریخ، موجب رونق و آبادانی مکه نیز گردیدند. استفاده از ظرفیت گردشگری مذهبی نه فقط وظیفۀ فعالان این حوزه که یک امر چند بخشی است. هیئت امناء امامزادگان، اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات ، ارشاد اسلامی، ساکنین و میزبانان این اماکن و … از جمله بخش هایی هستند که می توانند در توسعه و رونق این صنعت تاثیر گذار باشند. شهرستان سوادکوه چهار امامزاده و مکان مقدس شاخص دارد که بیشتر شناخته شده و معرفی شده اند. امامزاده عبدالحق (ع) زیراب، امامزاده ابوطالب بالا زیراب، کیاسلطان پاشاکلا  و امامزاده شاهبالو دهمیان اماکنی هستند که هر روزه میزبان زائران و مسافرانی است که برای زیارت و تقویت روحیه دینداری خود، از این امامزادگان استمداد و طلب کمک می کنند. متاسفانه هنوز هم نوع بهره مندی اهالی منطقه از ورود مسافر و گردشگر در این حوزه، سنتی و حداقلی است. نبود مهمانسراهای مناسب، اقامتگاه، پارکینگ کافی، مراکز خرید مجهز و متنوع و چندین مورد دیگر که هر کدام مشخصۀ مناطق گردشگری است، سبب شده تا نتوانیم از حضور هر روزۀ این زائران بهره مند شویم. در این میان دو امامزادۀ واجب التعظیم ابوطالب (ع) و عبدالحق(ع) وضعیتی متفاوت با دیگر امامزادگان دارند. واقع شدن در کنار محور اصلی تهران شمال و راه آهن سراسری، دسترسی به آنان را برای هر زائرین راحت و آسان نموده است. با این حال نداشتن و یا عدم اجرای مناسب طرح جامع برای این دو امامزاده، باعث شده تا علاقه مندی ناچیزی برای اقامت چندروزه و یا کنجکاوی گردشگرانه در بین زوار وجود داشته باشد. زائر این اماکن در کنار زیارت و تزکیه نفس، قابلیت بروز به شکل گردشگر را هم دارند. نوع استفاده از این پتانسیل، همتی می طلبد تا حریم امن امامزادگان توسعه یابد و به برکت وجود آنان، اشتغال و امنیت برای شهرها و روستاهای میزبان بوجود آید. امامزاده ابوطالب (ع) در موقعیتی مناسب و در فاصله چند متری از محور سوادکوه، محل عبور هزاران مسافر هرروزه است. جذب کردن این مسافران، برنامه می خواهد، پارکینگ و اقامتگاه می خواهد. نیاز است تا متولیان و هیئت امناء این امامزاده، طرحی نو دراندازند و برنامه ای جامع و آینده نگرانه برای توسعه گردشگری منطقه اجرا نمایند. توسعه پیرامونی و فیزیکی می تواند زمینه ساز ایجاد دهها شغل شود. ایجاد یک زیر گذر مناسب جهت جلوگیری از حوادث رانندگی، از ضروری ترین اقداماتی است که باید برای آن چاره اندیشی کرد. امامزاده عبدالحق (ع) نیز وضعیتی مشابه دارد. برپایی بازار به مناسبت عید فطر که سابقه ای چند ده ساله دارد موجب شد تا از سالیان دور، زائرانی از همه جای مازندران و گلستان امروز، به قصد زیارت به زیراب بیایند. اینجا هم بدلیل کمبودهای دیگر نقاط زیارتی شهرستان، حداقل های اقتصادی را نصیب مجاورین و ساکنین منطقه می سازد. امید است تا با همکاری ارگانهای مرتبط مانند شهرداری، اوقاف و امور خیریه و سرمایه گذاری بخش خصوصی از این موقعیت که برکت و ثمرۀ حضور خاندان اهل بیت در منطقه ایجاد کرده است به نحوی شایسته و درخور استفاده کنیم.