چشمه های آب معدنی رامسر؛ پدیده فراموش شده گردشگری

گزارش – جلال کمالی:  استفاده از آب چشمه های معدنی به عنوان درمان، سابقه ی چند هزار ساله دارد ولی طی قرن اخير بر اثر پژوهش ها و بررسی های علمی انجام شده روی آب های معدنی، استفاده درمانی آنها به طور جدی روز به روز گسترش يافته است. آب های معدنی بر حسب نوع و املاح معدنی موجود در آنها دارای كاربردهای گوناگون هستند، ولی علاوه بر خواص فيزيكی و شيميایی آب بايد به عواملی مانند آب و هوای منطقه، ارتفاع از سطح دريا، روش درمان و وضعيت سلامت افراد توجه کرد. به عنوان مثال استفاده از آب های گرم معدنی به بيماران فشار خونی، قلبی، عروقی، مسلول، كليوی و سرطانی توصيه نمی شود.

روش های مختلف درمان عبارتند از: نوشیدن، استحمام كردن، دوش گرفتن، شست و شو دادن موضعی، تزريق كردن، بخور دادن و گل درمانی  ژاپن و ایران از جمله کشورهایی هستند که چشمه‌های آب های معدنی در آنها زیاد است و ژاپن از جمله کشورهایی است که میانگین عمر افراد در آن بالاست.

معمولا چشمه‌ها وقتی تشکیل می‌شوند که رسوبات نفوذپذیر مانند قلوه سنگ ، شن و ماسه ، ماسه سنگ ، کنگلومرا و غیره روی رسوبات غیر قابل نفوذ قرار گرفته باشد و همچنین آب های زیرزمینی از محل هایی که دارای مقاومت کمتری بوده مانند درز ، شکاف و یا گسل‌ها خارج می‌شوند. و البته نوع گسل و وضع زمین شناسی در تعیین این مسیر اهمیت خیلی زیادی دارد.

اکثر چشمه‌ها در دامنه کوهها و یا در کف دره‌ها تشکیل می‌شوند آب های معدنی بر حسب تركيبات شيميایی موجود در آنها جهت درمان به صورت زير دسته بندی می شوند:

1-  آب های گوگردی )سولفوره( :اين آب ها را می توان به طريق تنفسی، به صورت بخور و نوشیدن به كار برد و اكثرا در مورد بيماری های تنفسی، جلدی و رماتيسمی به كار می روند. مانند چشمه سادات محله سخته سر (تنکابن).

2-  آب های سولفاته: آب های سولفاته، كاتيونهای سديم و منيزيم دارند، ملين و صفرا آورند و برای دفع مواد زائد بدن مانند اوره کاربرد دارند . اين آب ها چنانچه همراه با آب های كلريددار باشند به آب های كلروسولفاته موسومند كه خاصيت تسكين دهندگی، ضد خارش و ملين دارند. برای نمونه از آب های سولفاته می توان چشمه ی آب گرم سراب را نام برد.

3-  آب های بيكربناته : آب های بیکربناته هم به صورت نوشیدن و هم جهت تن شستن به كار می روند و به علت گازدار بودن كاربرد خارجی آنها سبب ازدياد ادرار، كند شدن نبض و باز شدن عروق می گردد.

نوشیدن آنها نيز سبب ازدياد ترشحات معدی، ازدياد صفرا، بهبود فعاليت كليه، دفع اسيداوريک و بهبود متابوليسم پروتئيدها، گلوسيدها و كلسترول می شوند. چشمه های خرقان قزوین ( کربناته ) و سرعین اردبیل ( بیکربناته ) از جمله ی این آب ها هستند.

4-  آب های كلروره:  اين آب ها نيز به صورت درون بدنی و بیرون بدنی جهت درمان بيماری های رماتيسم، راشيتيسم، و يا تورم موضعی به كار می روند. استحمام با آب های كلروره سبب باز شدن عروق محيطی می گردد و بيشتر بصورت غرغره و شست و شوی بينی جهت بيماری های دستگاه تنفسی به كار می روند.

اين آب ها همچنين محرک، مدر و تسكين دهنده اند و سبب تحريک دستگاه گوارش می شوند. مانند چشمه ی قلعه عسکر کرمان.

5- آب های آهن دار: اين آب ها حاوی تركیب های مختلف آهن هستند و سبب ازدياد گلبولهای قرمز و هموگلوبين می شوند و جهت درمان بيماريهای كم خونی و نيز بهبود گوارش و رشد بدن به كار می روند. چشمه های آهن آبعلی و آب گرم لاریجان دارای آب آهن دار هستند.

6-  آب های پرتوزا : اين آب ها حاوی گازهای راديواكتيو به ویژه گاز رادون هستند و كاربرد آنها سبب فزونی فعاليت بافتها می شود و اكثراً برای دردهای رماتيسمی، مفصلی و عصبی به كار می روند . اين آب ها همچنين در مورد بيماری های جلدی مانند اگزمای پرخارش و نيز بيماری های زنانگی موثرند. نوشيدن آنها سبب دفع اسيداوريک موجود در ادرار و در نتيجه تسكين دردهای مفصلی می شود. چشمه ی آب سیاه رامسر و نیز بیشتر آب های گرم  اردبیل از این جمله اند.

گردشگری چشمه های آب گرم معدنی 

آب های معدنی می توانند يكی از جاذبه های توريستی را فراهم آورند و از نظر اقتصادی منبع درآمد مهمی باشند. در اكثر كشورها از اين منابع طبيعی جهت جلب گردشگران از سراسر جهان استفاده می شود. در كشور ايتاليا به طور متوسط سالانه 1250000 نفر از آب های معدنی استفاده می كنند در آلمان 1650000 نفر در شوروی سابق حدود 6 ميليون نفر و در فرانسه صدها هزار نفر هر سال از آب های معدنی استفاده می كنند. در اين كشورها صدها پزشک متخصص در هزاران ايستگاه آب معدنی، هتل ها و متل های مجهز ، پذيرای بيماران و جهانگردان هستند. كشور ژاپن نيز دارای 12000 چشمه ی معدنی است و آمارهای به دست آمده نشان داده است كه به طور متوسط هر ژاپنی يک بار در سال از آب های معدنی استفاده می کند.

*چشمه های معدنی رامسر

شهرستان رامسر غربی ترین نقطه استان پهناور گردشگر پذیر مازندران ، با زیبایی وصف ناپذیر در دامنه جنگلی رشته کوههای البرز و سواحل زیبای دریای خزر و وجود آبشارها، آبهای سرد و گرم معدنی، بوستان های جنگلی، چشمه ها، یادمان های تاریخی و مراکز اقامتی، پذیرایی و تفریحی و به ویژه نزدیکی دریا به جنگل این منطقه را با لقب عروس شهرهای ایران به عنوان قطب گردشگری کشور و حتی جهان مطرح کرده است.

یکی از جاذبه های طبیعی و مهم در رامسر که می توان با سرمایه گذاری بر آن باعث رونق صنعت گردشگری  و اقتصادی این منطقه شد وجود آب های گرم معدنی است.

در شهرهای رامسر، کتالم  و سادتشهر چشمه های آبگرم معدنی گوگردی و گازدار متعددی وجود دارد در آب آنها املاح مختلف به ويژه بيكربنات كلسيم، منيزيم، كلريد كلسيم و منيزيم و نيز املاح گوگردی به حالت محلول و املاح عناصر راديواكتيو به خصوص راديم و گاز رادون وجود دارد. که برای امراض مختلفی مانند رماتیسم، دردهای عصبی، عضلانی و پوستی و در رفع عوارضی که پس از تب بروز می کند نیز  بسیار مفید هستند. آبگرم های رامسر در خیابان سخت سر  (پشت هتل قدیم) واقع شده اند مانند: مجتمع آب درمانی بنیاد، آبگرم مادر شاه ، آبگرم پل در شهرهای کتالم و ساداتشهر نیز چند وان و استخر آبگرم معدنی وجود دارد که بسیار مورد استقبال گردشگران قرار گرفته است مانند: آبگرم ساداتشهر(عزیز گرما) ،آبگرم کش و سنگ بنه با توسعه این آبگرم ها ما می توانیم زمینه توسعه گردشگری سلامت را فراهم کنیم و هر ساله شاهد ورود مسافران داخلی و خارجی به این شهرستان باشیم.