«طهران» چگونه «تهران» شد؟

 دیدار و گفتگو با استاد سید عبدالله انوار دومین گفتگویی بود که با همکاری مجله بخارا، بنیاد فرهنگی اجتماعی ملت، دایره‌العمارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه پژوهشی ایرج افشار و کتابفروشی آینده، روز پنجشنبه ۴ دی ماه ۱۳۹۳ در محل این کتابفروشی و با حضور دوستان استاد انوار و علاقمندان به گفته‎ها و نوشته‎های و برگزار شد.

ابتدا علی دهباشی شرحی داد از زندگی و تألیفات سید عبدالله انوار. وی گفت: سید عبدالله انوار (زاده ۱۳۰۳ خورشیدی) از مترجمان ایرانی و از پیشکسوتان معاصر نسخه‌شناسی در ایران است. وی نسخه‌پژوه، نسخه‌شناس، فهرست‌نویس، ریاضی‌دان و متخصص متون کهن ریاضی نیز هست. وی بیش از ۲۰ سال رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران بود و در طول دوران کاری خود حدود ۱۰ جلد فهرست نسخه‌های خطی به فارسی و عربی را تدوین کرد.

مدیرمسئول مجله بخارا افزود: انوار یکی از حروف (مجلدات) لغت‌نامه دهخدا را نیز تدوین کرده است. او اکنون مشغول ترجمه نقد «خرد ناب« از روی برگردان انگلیسی آن به قلم کمپ اسمیت است. عبدالله انوار، دارای تصحیحات بسیاری است که از مهم‌ترین و مشهورترین آن‌ها می‌توان به جهانگشای نادری اشاره کرد. متاسفانه تاکنون نیز هیچ ناشری به دلیل گستردگی شرح و ترجمه ۲۲ جلد کتاب شفای بوعلی‌سینا از استاد انوار، حاضر به انتشار آن نشده است!

به گفته وی، عبدالله انوار فرهنگ پژوه، کتاب‌شناس، مترجم، فرهنگ نویس و نسخه‌پرداز سال ۱۳۰۳ در تهران به دنیا آمد و  پس از خاتمه خدمت نظام وظیفه به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و به مدت پنج سال معلم انگلیسی در مدارس متوسطه شد و بعد به اداره نگارش به سمت مترجم انگلیسی و فرانسه منتقل شد و دو سالی در این شغل بود تا آنکه متصدی نسخ خطی کتابخانه ملی به دانشگاه انتقال پیدا کرد و انوار به جای او به کتابخانه ملی منتقل شد و برای ۲۳ سال، تا دوره بازنشستگی، کارمند کتابخانه ملی بود.

دهباشی ادامه داد: انوار از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۵۰ در لغت‌نامه دهخدا به تدوین مطالب حرف «خ» پرداخت و تا پایان مطالب این حرف و جلد دهم از حرف کاف را در لغتنامه بود که با مرگ مرحم دکتر معین از لغت نامه کناره گرفت. حاصل کار انوار در کتابخانه ملی تدوین ده جلد فهرست تحلیلی توصیفی همه نسخ خطی موجود کتابخانه ملی بود.

مدیرمسئول مجله بخارا گفت: انوار کارهای منتشر شده و آماده چاپ بسیاری دارد که برخی از آنها عبارتند از :‌شرح و ترجمه ۲۲ جلد کتاب شفا بوعلی سینا، شرح و ترجمه «شرح اشارات» خواجه نصیر، تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن سینا، ترجمه مقاصد الفلاسفه غزالی، ترجمه شرح تلویحات شیخ اشراق، ترجمه و شرح منطق الملخص امام فخر رازی، شرح و تعلیقه دره التاج علامه قطب الدین شیرازی، شرح و تعلیقه بر مصنفات بابا افضل کاشی نوش آبادی، شرح موسیقی الکبیر فارابی، شرح فرائد الاصول شیخ مرتضی انصاری، شرح متافیزیک ارسطو.

وی ادامه داد: انوار همچنین در علوم ریاضی نیز صاحب آثاری است که ازجمله آنها می‌توان به ترجمه هندسه پژوکتیو از متن فرانسوی، تدوین هفت جلد حل‌المسائل منطق و ریاضی اشاره کرد. وی شرح منظومه را نزد استاد مطهری آموخت و نیز در ریاضی از محضر دکتر محسن هشترودی خوشه‌های علم و معرفت چید. ترجمه جستارهای فلسفی ویتگنشتاین از متن انگلیسی از دیگر آثار استاد انوار است.