بررسی مشکلات حوزه منابع آب در گفتگو با دکتر عبدالله درزی نفتچالی

طبق آمارهای موجود در این استان دست‌کم ۱۲۰ رشته رودخانه به طول حدود ۷هزار کیلومتر و ۸۰۰ آب‌ بندان وجود دارد‌.

طبق آمار، سالانه حدود ۳.۵ میلیون مترمکعب آب آشامیدنی در استان مصرف می‌شود، میزان مصرف آب بخش کشاورزی هم ۲.۳ میلیارد متر مکعب است.

علاوه بر این کشت برنج مازندران وابستگی زیادی به آب به‌هنگام رودخانه دارد، اما در سال جاری آب هفت رودخانه دائمی و مهم مازندران که ۷۰ درصد آب کشاورزی استان را تامین می‌کنند، نسبت به دوره شاخص بلندمدت ۵۰ ساله ۱۸ درصد کاهش یافته است.

کشت مستقیم برنج و کاهش ۷۰ درصدی مصرف آب

در این میان کشاورزان در شهرهای شرقی همچون بهشهر اقدام به کشت مستقیم برنج به روش قطره‌ای کردند یعنی به‌نوعی در این بحران سهمی در مدیریت مصرف آب دارند و در این روزهای سخت هفته‌ای یکبار اقدام به آبیاری شالیزار کرده و مشکل چندانی ندارند.

یک کشاورز بهشهری در این باره در گفت‌وگو با حرف مازندران با بیان اینکه چند سالی است که اقدام به خشکه‌کاری برنج کرده است، می‌گوید: محدودیت منابع آبی انگیزه ای بود تا به کشت مستقیم برنج به روش خشکه‌کاری یعنی کاشت مستقیم برنج از طریق کاشت بذر در عمق ۲ تا ۳ سانتیمتری در بستر خاک روی بیاوریم.

آقای حسینی که اهل روستای روستای حسین آباد دهستان میانکاله است، ادامه می‌دهد: آبیاری قطره‌ای شالیزارها کاهش ۷۰ مصرف آب را به همراه دارد، همچنین در این روش در مصرف انرژی صرفه‌جویی شده و سلامتمان نیز حفظ میشود، هزینه کارگری کم بوده و شاید سبز شدن همه قسمت‌های شالیزار هستیم.

مدیریت مصرف آب بحران‌ها را دور می‌کند

در ادامه یک دکترای مهندسی علوم آب در گفت‌وگو با حرف مازندران پیرامون روش‌های مدیریت و بهره‌وری آب به‌خصوص در روزهای بحرانی مطلبی بیان می‌کند و سدسازی‌های پی در پی، ریختن زباله و پسماند درون رودخانه‌ها و تجاوز به بستر رودخانه‌ها را از اصلی‌ترین علل بحران آبی در مازندران میداند.

عبدالله درزی نفتچالی

عبدالله درزی نفتچالی با بیان اینکه ما رودخانه‌ها را در بالادست نابود کرده‌ایم، تصریح می‌کند: تغییر کاربری‌ها در حوزه‌های آبخیر در طی دهه اخیر و همچنین کاهش یک درصدی پوشش اراضی، شکل فیزیکی رودخانه‌ها را تغییر داده و آن‌ها را تبدیل به کانال آب کرده است.

وی با اشاره به افزایش سدسازی‌ها، یادآور میشود: اوضاع به‌گونه‌ای است که در مسیر هر رودخانه‌ای یک سد وجود دارد یعنی جریان طبیعی رودخانه کاملا مختل شده، به‌عنوان نمونه بخش زیادی از رودخانه تجن خشک شده است.

درزی تاکید می‌کند: کشاورزان مازندران هموازه راهکارهای بهتری از مسئولان در مصرف آب دارند، به‌طوری که با آبیاری قطره ای مصرف آب را کاهش داده و از بحران جلوگیری می‌کنند، در حالی که مسئولان بدون مدیریت به فکر تامین و در نتیجه خشک کردن آب بندان‌ها یا رودخانه‌ها هستند.

لزوم تدوین سند جامع حمایت از رودخانه‌ها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، یادآور شد: رها کردن پساب‌های صنعتی و خانگی در مسیر رودخانه‌ها هر روز بر آلودگی آن اضافه میکند و مدیریتی در این باره وجود ندارد، هیچ بارانی نمیتواند چنین آلودگی‌هایی را بشوید و از میان بردارد.

وی با اشاره به راهکاری در زمینه مدیریت مصرف آب، می‌گوید: راهکار اول این است که طبیعت را به فیزیک خود برگردانیم به این صورت که تغیبر کاربری را در بالا دست کنترل کنیم، جرائم سنگین تدارک ببینیم و با هدایت آب به آب‌بندان‌ها مصرف را کم کنیم، همه اینها بدون فرهنگ‌سازی ممکن نیست.

درزی تاکید می‌کند: مازندران نیاز به سند جامع حمایت از رودخانه‌ها دارد که باید سریعا تهیه و اجرایی شود و هر پنج سال یک بار مورد ارزیابی کنیم.

این دکترای مهندسی علوم آب همچنین خواستار حمایت از برنج‌کارانی شد که آبیاری قطرهای را در دستور کشت قرار دادند و گفت: اصلی‌ترین محصول کشاورزی مازندران برنج است و نیاز به آب دارد صرفه جویی در این حوزه بیشتر مشکلات آبی را حل می‌کند‌، روش آبیاری قطره‌ای در کشت برنج ۷۰ درصد و روش آبیاری بارانی ۵۰ درصد صرفه‌جویی آب دارد.