بخش اعظم کشور در محاصره ریز گرد قرار دارد

حرف آنلاین: یک استاد دانشگاه گفت: متاسفانه با میزان فرسایش حدود 2 میلیارد تن در سال، 4 تا 5 برابر متوسط جهانی فرسایش خاک داریم و این عدد متوسط در هکتار 6 تا 7 تن را شامل می‌شود و در برخی مناطق به 16 تن در هکتار فرسایش آبی و 10 تن در هکتار فرسایش بادی هم می‌رسد در حالیکه میزان قابل قبول فرسایش، با توجه به شرایط اقلیمی،ادافیکی و توپوگرافی کشور، نیم تن در هکتار است.

استاد عزیزی فر در گفت‌وگو با حرف مازندران اظهار کرد: فرسایش خاک چه آبی و بادی، به عمل کنده شدن و جابجایی خاکدانه تعریف می شود. آنچه که اتفاق می افتد از بین رفتن لایه زراعی، ضعیف شدن خاک و از دست دادن توان کشاورزی و کاهش درجه حاصلخیزی، خسارات وارده به پروژه های ساختمانی، صنایع و زيرساخت‌هاي حمل و نقل و… است. ضمن اینکه سیلاب‌ها و ریز گرد ها پیامد های متعدد اقتصادی و اجتماعی، بهداشتی و… خواهند داشت.و بسیاری از طرح‌های توسعه عمرانی، اقتصادی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد.

حل مسائل مهمی مانند مبارزه با ریز گرد و فرسایش خاک، نیاز به تخصص کافی، حرکت ملی و اقدام جهادی دارد

وی افزود: اگر چه 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشور بخصوص دشت های خوزستان و جنوب غرب و غرب و سیستان و بلوچستان، استان تهران و حتی استان های مازندران و گلستان، به دلیل تنش‌های آبی و تغییر اقلیم، عدم رعایت اصول حفاظت آب و خاک، تخریب جنگل‌ها و مراتع، و عدم توجه کافی به ارزش‌های اکولوژیکی تالاب ها، کانون ریزگرد و طوفان گرد و غبار هست. لکن دشت‌های سوریه، عراق و عربستان و اردن و صحرای ساهاری آفریقا و… هم کانون ریز گرد ایران هستند بنابراين حل مسئله ریز گرد ها در ایران هم نیاز به فعالیت داخلی دارد و هم همکاری‌های بین‌المللی و منطقه ای و جلب مشارکت کشورهای مذکور لازم است.

تحلیل جغرافیای این پدیده نشان می دهد متاسفانه بخش اعظم کشور در محاصره ریز گرد قرار دارد.

عزیزی فر گفت: پژوهش های انجام شده روی اندازه ذرات ریز گرد و ترکیبات آن نشان می دهد که عمده ریز گرد های ایران منشآ تالابی دارند و این موضوع، نظریه داخلی بودن اکثر کانون های ریز گرد، و بعضا تالاب های مشترک با کشورهای همسایه، را تقویت می کند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: برای حل مشکلات داخلی فرسایش بادی، باید پروژه های حفاظت آب و خاک بطور جدی فعال شوند تثبیت بیولوژیکی از طریق ایجاد و تقویت پوشش گیاهی، معقول ترین و پایدار ترین روش است.حفظ و تقویت پوشش گیاهی، جنگل کاری و بذر کاری و کپه کاری با گونه های بومی منطقه، مساله ای ضروری است و یک سیاست زیست محیطی محسوب می شود.

این فعال فرهنگی گفت: انتخاب نوع گونه مساله ای بسیار مهم و یک تصمیم استراتژیک محسوب می شود. استفاده از گونه‌های غیر بومی، روابط زیستی ناشناخته ایجاد نموده و از ریسک محیط زیستی بالایی برخوردار است و در برخی از موارد، مانند کهور پاکستانیprosopis julifora،به گونه ای مهاجم تبدیل شده اند و اگر چه در کوتاه مدت مستقر می‌شوند و خوش‌بینی کاذب ايجاد شده است ،لکن انتقادات جدی در خصوص روابط اکولوژیکی این گونه وجود دارد.درصورت نیاز، مالچ‌پاشی(mulch) و استفاده از مواد با پایه نفتی جهت تثبیت خاک به مدت 2 سال،به منظور کمک به استقرار نهال ها و یا رویش بذر ها انجام می شود.

وی اذعان داشت: طراحی باد شکنWind breakبیولوژیکی، عمود بر جهت باد غالب، ایجاد کمربند سبز Green Wall Shelterbeltدر اطراف مزارع، شهرها، تالاب‌ها و دریاچه های مستعد فرسایش …، به کاهش سرعت باد به کمتر از 10 متر در ثانیه و کاهش خسارت کمک خواهد کرد.

عزیزی فر یادآور شد: تقویت تالاب های منطقه وحفظ تعادل اکولوژیکی آنها، حفظ بیلان آبی و حقابه تالاب ها ، در کنترل موضوع کمک موثری خواهد کرد. ضمن اینکه کارکرد مؤثر تالاب ها، سبب تعدیل آب و هوا ی منطقه خواهد شد وبه استقرار گونه ها و تثبیت بیولوژیک و موفقیت پروژه، کمک موثری خواهد کرد این روش منطقی ترین، ارزان ترین و مناسب ترین روش است.

این فعال دانشگاهی اظهار کرد: استفاده موثر از ظرفیت مشارکت های عمومی، ایجاد ساز و کار ترویجی بخصوص آموزش های غیر کلاسیک، همراهی مردم و جوامع محلی با پروژه، رعایت قواعد کشاورزی، تغییر الگوی کشت، عدم اجرای شخم در دشت های بادگیر و…ضروری است و اعمال نظارت و پایش پروژه همواره مورد نیاز است.