ممنوعیت واردات برنج با عقب نشینی وزارت صمت

گروه اقتصادی
مازندران ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیکاری دارد که سالانه با تولید بیش از ۹۰۰ هزار تن برنج سفید، ۴۲ ‏درصد برنج کشور را تامین می‌کند.‏
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با ‏تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.‏
در سال زراعی ۹۹-۹۸ بارش‌های مناسب، باعث شد سطح زیرکشت برنج بویژه در استان‌های دیگر(غیر از ‏استان‌های شمالی) افزایش یابد و سال گذشته بیش از ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تن برنج تولید شد. اما ‏خشکسالی سال زراعی۱۴۰۰-۹۹ سطح زیر کشت برنج در استان‌های دیگر را کاهش داده و کاهش تولید ‏برنج پیش‌بینی شده است‎.‎
از سوی دیگر قطع ارز دولتی واردات برنج از سال ۹۸ کاهش واردات را به‌دنبال داشته است. این دو موضوع ‏نگرانی‌هایی در مورد افزایش قیمت برنج در ماه های پیش رو را ایجاد کرده بود.‏

درخواست بازنگری در قانون

در آخرین موضع‌گیری برای تأمین برنج مورد نیاز، گمرک در مکاتبه با وزارت صمت، خواستار تجدید نظر در ‏قوانین موبوط به واردات برنج شده بود. براساس قانون و با هدف حمایت از تولید داخل، ممنوعیت فصلی ‏واردات برنج از ابتدای مردادماه تا پایان آبان‌ماه اعمال می‌شود و تنها برنج‌هایی که قبل از ۳۱ تیرماه دارای ‏قبض انبار و اعلامیه ورود و همچنین ثبت سفارش باشند امکان اظهار و ترخیص دارند و خارج از آن واردات به ‏بعد از ممنوعیت موکول می شود‎ ‎اما امسال با توجه به وضعیت تولید و میزان ذخایر گمرک از وزارت صمت ‏تقاضا کرده تا در قوانین مربوط به محدودیت واردات برنج تجدید نظر شود‎.‎
در نامه گمرک آمده است: با توجه به شرایط موجود و خشکسالی سال‌جاری به نظر می‌رسد که برای ‏جلوگیری از هرگونه تبعات کمبود برنج یا افزایش قیمت آن در ماه‌های آتی، تصمیم ابلاغ شده نیاز به ‏بررسی مجدد و بازنگری فوری خواهد داشت.‏

چالش بر سر زمان توزیع تا زمان واردات

محمدصادق مفتح، قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی، در گفت‌و‌گو با «ایران»، این استدلال را که واردات ‏برنج در زمان برداشت، موجب کاهش قیمت برنج داخلی و زیان تولیدکنندگان می‌شود رد کرده بود. مفتح ‏گفته بود: مصوبه ممنوعیت واردات فصلی برای حمایت از کشاورزان اجرا می‌شود اما ما معتقدیم واردات ‏لطمه ای به کشاورزان نمی‌زند و آنچه در حمایت از تولید باید مد نظر قرار گیرد زمان توزیع برنج وارداتی ‏است. در واقع زمان توزیع است که در تعیین قیمت برنج داخلی اثرگذار است و توزیع نامناسب مشکل ایجاد ‏می کند.‏
مفتح افزود: برداشت برنج در ایران همزمان با کشورهای تولید کننده دیگر مانند تایلند، هند و پاکستان ‏است. می دانیم که در زمان برداشت قیمت متناسب‌تر است. پس ما اگر زمان مناسب برای واردات را ‏به‌خاطر قانون ممنوعیت فصلی واردات برنج، از دست بدهیم مجبور هستیم در ماه‌های دیگر برنج را با قیمت ‏بالاتر وارد کنیم و ارز بیشتری از کشور خارج می شود.‏
مفتح گفت: ما به دولت پیشنهاد داده‌ایم واردات آزاد باشد و ممنوعیت واردات در زمان برداشت برنج در ‏کشورهایی که ما از آنها برنج وارد می کنیم اعمال نشود، اما توزیع برنج وارداتی به بعد از برداشت برنج ‏داخلی و توزیع آن در بازار موکول شود. ما مجبور نیستیم برنج وارداتی را سریع توزیع کنیم. برای توزیع باید ‏زمانبندی داشته باشیم و واردات نباید محدود به زمانی باشد که فصل برداشت در کشورهایی که مبدأ ‏واردات ما هستند، به اتمام رسیده باشد.‏

بالاخره واردات برنج ممنوع شد

ممنوعیت فصلی واردات برنج همزمان با اول مردادماه آغاز شده و تا پایان آبان ماه، گمرک مجاز به ترخیص ‏برنج‌های وارداتی نیست مگر طبق شرایط تعیین شده.‏

به گزارش ایسنا، بر اساس آنچه در کتاب مقررات صادرات و واردات مشخص شده است هر ساله جهت ‏حمایت از محصول داخل، از ابتدای مرداد تا پایان آبان ماه، ممنوعیت فصلی واردات برنج اعمال و بعد از چهار ‏ماه لغو می‌شود، در این فاصله ترخیص آن از گمرک ممنوع است.‏
اما برای سال جاری درخواست هایی از سویی انجمن واردکنندگان برنج برای لغو ممنوعیت مطرح بود و ‏حتی در جلسه ستاد تنظیم بازار نیز مورد بررسی قرار گرفت، ولی به طور کلی لغو نشد.‏
این در حالی است که طبق ابلاغیه وزارت صمت به گمرک ایران، مقرر شد که ممنوعیت فصلی واردات برنج ‏از ابتدای مردادماه اعمال شود ولی صرفا آن بخش از محموله‌های برنج وارداتی که قبل از ۳۱ تیرماه دارای ‏اعلامیه ورود و قبض انبار هستند مشروط به این‌که دارای ثبت سفارش باشند، امکان ترخیص خواهند ‏داشتند.‏
با این وجود طی روزهای اخیر اعلام شد که حدود ۱۰ کشتی حاوی برنج از مبدا بارگیری و در مسیر ایران ‏قرار دارند که عمده آنها بعد از ۳۱ تیرماه به بنادر رسیده و در این حالت تاریخ ورود بعد از شروع ممنوعیت ‏بوده و دیگر امکان ترخیص نخواهند داشت، از این جهت با توجه به نیاز داخل و ذخائر فعلی، رایزنی هایی ‏بین گمرک و وزارت صمت جهت به تعویق انداختن یک ماهه ممنوعیت فصلی صورت گرفت ولی ظاهرا ‏بررسی مجدد در ستاد تنظیم بازار به نتیجه نرسیده است.‏
طبق آخرین آمار گمرک ایران، در سال جاری و تا نیمه تیرماه فقط ۸۶.۳ هزار تن به ارزش ۷۸.۱ میلیون دلار ‏برنج وارد و از گمرک ترخیص شده است. در حالی که در مدت مشابه سال قبل میزان برنج چندین برابر ‏بوده است؛ به طوری که ۲۲۷.۶ هزار تن به ارزش ۲۴۹.۱ میلیون دلار وارد کشور شده بود. بر این اساس ‏واردات برنج در سال جاری از نظر وزنی ۶۹ درصد و ارزش نیز به همین میزان کاهش داشته است.‏
همچنین میزان برنج وارداتی موجود در گمرک و بنادر به حدود ۳۷.۱ هزار تن می‌رسد و تا نیمه تیرماه، فقط ‏یک شناور با حدود ۱۵.۱ تن برنج وارداتی در حال تخلیه این کالا در بندر چابهار بوده است.‏

کمبود تولید نداریم

رییس سازمان جهاد کشاروزی مازندران با بیان این که امسال کمبودی در تولید برنج نسبت به سال ‏گذشته وجود ندارد، گفت: هرگونه اظهار نظر در مورد کاهش تولید ناشی از خشکسالی با هدف واردات و ‏سوء استفاده از بازار است.‏
عزیزالله شهیدی فر افزود: امسال همانند سال گذشته با وجود کم آبی، ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های ‏کشاوررزی استان زیر کشت برنج رفت و برنج کیفی طارم مازندران در بهترین وضعیت به مرحله برداشت ‏رسیده است.‏
وی پیش‌بینی کرد که امسال حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شلتوک برنج در مازندران تولید شود.‏
شهیدی فر مهم ترین مشکل کشاورزان برنجکار مازندران را در حال حاضر بازرگانی و فروش محصولات ‏دانست و اظهار داشت: دولت در سال های گذشته با کنترل میزان واردات و همچنین جلوگیری از خارج ‏شدن ارز دولتی و نیمایی برای واردات برنج خارجی، حمایت خوبی از برنجکاران مازندران داشت و انتظار ‏است امسال هم علاوه بر ادامه روش سال های گذشته ، حمایت از کشاورزان بیشتر شود.‏
وی با اظهار این که امسال هزینه تولید برنج به علت افزایش حدود ۵۰۰ درصدی نهاده‌های کشاورزی از ‏جمله کود و سم بسیار سنگین بود، افزود: هزینه تولید برنج طارم هاشمی در سال گذشته ۲۱ هزار و ۵۰۰ ‏تومان و حداکثر قیمت فروش این محصول نیز در طول سال بین ۲۵ تا ۲۷ هزار تومان قرار داشت و اکنون که ‏به مرحله برداشت برنج جدید رسیدیم حتی قیمت ۳۰ هزار تومانی هم کفاف هزینه های سنگین ‏کشاورزان را نمی کند.‏