حافظان بدون حامی

هوا گرم شده است، شکوفه ها جوانه زده اند، حتما طبیعت زیبا، زیبایی هایش را قرار بود باردیگر به اینها ‏نشان بدهد و بگوید که وظیفه حفاظت از این طبیعت با شماست. برای شما که راویان دلتنگی آهوها ‏هستید.‏
خبر تلخ و کوتاه است. در سالی که به شادی آغاز کرده‌ایم و فقط چند روز از آن را پشت سر گذاشته‌ایم، ‏در سالی ‌که امیدوار هستیم سختی‌های ماه‌های گذشته به خاطر کرونا به اتمام برسد، چند شکارچی ‏غیرمجاز به ‌خاطر شکار آهو، دو محیط‌بان زنجانی را به ضرب گلوله کشتند.‏
بامداد (۱۷ فروردین‌ماه) محیط‌بانانی به شهادت رسیدند که با کم‌ترین امکانات، ضامن حفاظت از ‏محیط‌زیست هستند، ضامن حفاظت از تنها بازماندگانی که بزرگان ما برای حفاظت از آن‌ها ضامن شده‌اند.‏
اما عده‌ای انگار قرار نیست یاد بگیرند که بودن‌مان در گرو بودن بسیاری از چیزها است. در گرو بودن گل ‏خاردار. در گرو زیستن گنجشکی کوچک در آسمان آبی شهرمان و در گرو بودن خانواده‌ای شاد در خانه‌ای ‏گرم با حضور پدر.‏
مهدی مجلل و میکائیل هاشمی، پدرانی بودند که به ‌خاطر ما و نسل‌های بعد از ما جان خود را از دست ‏دادند تا سرنوشت آهوان سهرین به سرنوشت ببر مازندران گره نخورد و آن‌ها هم لذت دیدن این گونه را ‏همچون ما ببرند اما هستند در این میان قاتلانی که لذت زجر کشیدن حیوان و انسان برای‌شان مهم نیست ‏و برای لذت آنی خود دست به هر کاری می‌زنند و گلوله خود را به سمت هر جانداری چه حیوان و چه ‏انسان نشانه می‌گیرند تا زندگی بگیرند، تا جان بگیرند تا از بین ببرند هر آنچه که پدران و مادران‌مان برای ما ‏حفظ کرده‌اند‎.‎
امروز کسی پاسخی برای چشم‌های بی‌قرار خانواده فرزندان دو شهید ندارد. چون هنوز قانونی متقن برای ‏حفاظت از حق محیط‌بانان وجود ندارد و هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم که امکانات به‌روز در اختیار محیط‌بانان ‏قرار دهیم تا شاید دیگر جانی گرفته نشود، تا خانواده‌ای داغدار نشود، تا آهویی بی‌پناه نشود‎.‎
از این پس دیگر رد پای محیط‌بانان شهید پشت صنوبرها دیده نخواهد شد؛ حالا چشم آهوها هراسان است ‏و داستان تلخ این مرگ را آهویی به آهویی دیگر می‌گوید. آن‌ها هم از بی‌پناهی ترسیده‌اند‎.‎

در مازندران…‏
در مازندران هم شرایط چندان مناسب نیست؛ مسئولان می گویند 286 محیط بان مازندرانی حراست از ‏‏۵۰۷ هزار هکتار مناطق زیرپوشش محیط زیست استان را بر عهده دارند در حالی که 58درصد ردیف های ‏سازمانی محیط زیست مازندران در این بخش خالی است. محیط زیست مازندران همچنین، ۲ شهید؛ ۷ ‏جانباخته حین انجام ماموریت و ۲۲ محیط بان جانباز دارد.‏
در سال 96 محیط بان بابلی بر اثر ایست قلبی در حین ماموریت جان خود را از دست داد. محیط بان جواد ‏مرمریان از پرسنل اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بابل که ساعات پایانی ماموریت سه روزه خود را ‏می گذراند به ناگاه دچار درد در ناحیه قفسه سینه شده که به دلیل دوری منطقه یخچال پشت بندپی ‏شرقی و وخامت حال، محیط بان مرمریان در گذشت.‏در بهمن سال 98، روابط‌ عمومی محیط‌ زیست مازندران اعلام کرد که شکارچیان متخلف چهار محیط‌بان ‏بهشهری را پس از کتک زدن، مصدوم کردند. این اتفاق در حاشیه تالاب میانکاله در محدوده بندرگز در ‏خلیج گرگان رخ داد.‏طبق گزارش روابط عمومی محیط زیست مازندران شکارچیان متخلف پس از زخمی کردن محیط بانان از ‏منطقه متواری شدند. محیطبانان مستقر در درپناهگاه حیات وحش میانکاله در شرق مازندران زمانی مورد ‏حمله این افراد متخلف قرار گرفتند که سرگرم پایش لاشه های پرندگان وحشی تلف شده ناشی از ‏بیماری باکتریایی بوتولیسم در منطقه بودند.‏سخت ترین روزهای محیط بانان مازندرانی در سال 99اما در تالاب میانکاله گذشت آنجایی که باید با دست ‏لاشه های پرندگان مهاجر را جمع آوری می کردند. روایت زجر محیط بانان مازندرانی در تالاب میانکاله کمتر ‏از محیط بانی در جنگل های هیرکانی و جنگل های انبوه و سر به فلک کشیده استان نیست.‏
روزهایی که محیط بانان حتی برای جمع آوری لاشه های پرندگان در میانکاله از شکارچیان کتک خوردند تا ‏روزهایی که در میان انبوه جنگل های مازندران یکه و تنها همدم جانداران زیبای این استان شده اند.‏
با توجه به حساسیت زیست محیطی مازندران، هر هزار هکتار یک محیط بان نیاز است ولی در مازندران هر ‏‏12 هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد. شغل محیط بانی نه تنها در زمره مشاغل سخت و زیان آور نیست ‏بلکه حساسیت های ویژه ای نیز دارد.‏
مازندران ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که حدود ۲۰ درصد از مساحت استان را مناطق حفاظتی ‏تشکیل می دهد. با وجود زیست ۵۰۰ گونه جانوری در اراضی حفاظتی استان، حدود یک سوم از آنها را ‏گونه‌های در خطر انقراض و یا حمایتی تشکیل می دهد.‏
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مازندران از هردو بخش تجهیزات مدرن خودرویی و دیده بانی محروم است به ‏طوری که میانگین عمر تجهیزات خودرویی و موتوری محیطبانان استان برای گشت زنی حدود یک دهه و ‏دیده بانی نیز بیش از این میزان است‎.‎
کم تعداد بودن محیطبانان، فرسوگی تجهیزات خودرویی و دیده بانی، بالا بودن سطح اراضی حفاظتی و ‏فقدان تناسب حقوق و مزایای محیطبابان در باربر شغل سخت آنان به خصوص در سال‌های اخیر باعث ‏شده انگیزه برای حفاظت از این مناطق به عنوان شاهرگ حیاتی و تنفسی استان کاهش یابد‎.‎
ابراهیمی مدیرکل محیط زیست مازندران پیش از این گفته بود حساسیت‌های زیستی فراوانی در استان و ‏خالی بودن ۵۸ درصد ردیف‌های پستی محیط زیست در حوزه محیط بانی موجب شده محیط بانان ‏مازندرانی با وجود شرایط کاری سخت و طاقت فرسا، مستهلک بودن ناوگان حمل و نقل، کمبود امکانات در ‏مدیریت حریق و امنیت ناپایدار شغلی در انجام امور محوله کوشا باشند.‏
حسینعلی ابراهیمی با اشاره به سختی کار محیط بانان در حراست از عرصه‌های طبیعی و حیات وحش، ‏گفت: یکی از مشکلات محیط بانان استان، کمبود تجهیزات خودرویی است به گونه‌ای که آنان همچنان با ‏خودرو‌های لندکروز و قدیمی به دنبال متخلفانی هستند که خودرو‌های روز و لاکچری دارند.‏
مدیر کل حفاظت محیط زیست افزود: محیط بانان ماهانه ۱۸ شبانه روز را در نقاط دور افتاده، در دل جنگل‌ها ‏و کوهستان در شرایط بسیار سخت باید فعالیت کنند و ۱۲ روز استراحت دارند در حالی که بر اساس قانون ‏کار برای هر ۲۴ ساعت کار شبانه روزی ۴۸ ساعت استراحت باید داشته باشند.‏
ابراهیمی ادامه داد: متاسفانه اگر برای یک محیط بان حادثه‌ای اتفاق بیفتد به خاطر دوری از مراکز جمعیتی، ‏انتقال او به مراکز درمانی ساعت‌ها و شاید روز‌ها طول بکشد.‏
مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه متاسفانه شغل محیط بانی جزو مشاغل سخت ‏حساب نشده است، افزود: حقوق ماهانه محیط بانان نیز متناسب با زحمات آن‌ها در حفظ و حراست از ‏حیات وحش و عرصه‌های طبیعی نیست.‏