نگاهی به زمزمه های ساخت سد فینسک/ سمنانی‌ها در تکاپو؛ مازندرانی‌ها نگران

الناز پاک نیا | مصاحبه های پی در پی این روزهای رسانه های سمنانی بار دیگر فعالان اجتماعی مازندران را به تب و تاب ابراز نگرانی از روند اجرای سد فینسک انداخته است. انتقال آب بین حوزه ای در استانهای مازندران و سمنان از دوره روسای جمهور سمنانی کشور-احمدی نژاد و روحانی- روابط میان مازندرانی ها و سمنانی ها را خاکستری کرده است.

سمنان استانی کم آب و خشک و نیمه کویری، چشم به مازندران پر آب و سرشار از باران دارد. سرچشمه هر آنچه به عنوان منابع آبی نقطه امید سمنان به شمار می رود، در میان دو استان به پایان می رسد و حالا دو طرح احداث سد فینسک و یا طرح بزرگتر انتقال آب دریای خزر را نه هیچ مسئول مازندرانی تایید می کند و نه هیچ متخصص حوزه آب و کشاورزی اما در استان سمنان این ماجرا تفاوت دارد.

اگرچه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای سمنان 16 اردیبهشت 99 گفته: با اجرای این طرح آب آشامیدنی شهرستان‌های سمنان، مهدی‌شهر و سرخه تأمین می‌شود اما کارشناسان دیگری معتقدند که سمنان آب مازندران را برای مصارف صنعتی می خواهد نه مصارف آشامیدنی.

ایرج حیدریان در نشست بررسی اجرای طرح سد مخزنی فینسک به میزبانی فرمانداری مهدی‌شهر ضمن بیان اینکه اجرای طرح سد مخزنی فینسک، تمامی مراحل قانونی در بخش‌های محیط زیست، منابع طبیعی، میراث فرهنگی و… را گذرانده است، اظهار داشت: طرح مطالعاتی احداث سد مخزنی فینسک انجام‌شده و با احداث این طرح، برای تأمین آب آشامیدنی مردم شهرستان‌های سمنان، مهدی‌شهر و سرخه اقدام می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه روند اجرای این طرح بدون مشکل قانونی به‌زودی آغاز می‌شود، تصریح کرد: اخذ ردیف بودجه برای احداث طرح‌های عمرانی به‌طور تقریبی غیرممکن است اما با تلاش مسئولان استانی و کشوری این طرح برای سال جاری ردیف بودجه گرفت.

همین سخنان وی و نمایندگان مردم سمنان در مجلس است که موجب شده است بار دیگر هشتگ های نه به سد فینسک و نه به انتقال آب خزر بار دیگر رونق بگیرد. همین مصاحبه های سه ماه اخیر مسئولان سمنانی است که موجب می شود نگرانی دوستداران محیط زیست باردیگر به تنش های اجتماعی در میان دو استان منجر شود.

منطقه مورد مطالعه سد فینسک در فاصله ۷۰ کیلومتری شمال شرق شهر سمنان واقع است، قرار است آب ذخیره شده پشت سد مخزنی فینسک از طریق سامانه آبگیری به وسیله یک خط لوله تا نزدیکی بند انحرافی کاورد منتقل و سپس با آب بند انحرافی کاورد وارد یک حوضچه ذخیره در تراز ارتفاعی حدود ۱۶۴۰ ‌مترشود.

سد فینسک اما از جمله سدهایی است که با هدف تامین آب شرب منطقه سمنان در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفت اما پس از انجام مطالعه و آغاز عملیات اجرایی این سد مخزنی، بر روی رودخانه سفید رود در استان سمنان که از سرشاخه‌های اصلی منابع آبی سد شهید رجایی ساری نیز محسوب می‌شود، اعتراضات فراوان در فضا مجازی، رسانه‌ها و نشریات مکتوب، باعث شد تا مطالعات سد و عملیات اجرایی آن متوقف شود.‍

معاون عمرانی استانداری سمنان اما اجرای این سد را با پشتوانه های قانونی نام می برد که موجب می شود که عملیات اجرایی آن به زودی آغاز شود. معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سمنان گفته: مجوز ماده ۳۲ ساخت سد فینسک به زودی اعطا می‌شود و تمام مسایل قانونی برای اجرای این طرح بررسی و دریافت شده است. بیش از ۱۰ سال است که برای ساخت سد فینسک بحث و تبادل نظر می‌شود که این رویه باید هرچه سریع تر به اتمام برسد و این طرح مهم برای تامین آب آشامیدنی شهرستان‌های سمنان، مهدیشهر و سرخه در گام اجرایی قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرده: ساخت سد فینسک، یک رویداد مهم و ارزشمند در استان سمنان است که باید دستگاه‌های اجرایی با پرهیز از کاغذبازی‌های اداری برای تسریع در اجرای این طرح بکوشند.

وی با بیان اینکه ساخت سد فینسک دارای ردیف اعتباری است، گفت: جلسه پیگیری برای ساخت این طرح مهم به صورت مستمر ادامه یابد.

فینسک یکی از روستاهای مازندران از توابع بخش شهمیرزاد شهرستان مهدیشهر استان سمنان است که به لحاظ اقلیم، نیمه خشک سرد بوده و جنگل های آن در ۵۵ کیلومتری شمال شرق سمنان، در شیب شمال و جنوبی ارتفاعات البرز و در ارتفاع ۱۴۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته‌اند.

طرح مطالعاتی ایجاد سد فینسک نیز برای این محدوده مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به خشکسالی اخیر، دبی رودخانه سفید رود که سد فینسک از آن بهره می‌گیرد، ۵۱۰ لیتر در ثانیه گزارش شده و بررسی‌ها نشان می دهد که رودخانه های زیادی به عنوان سرشاخه‌های سد شهید رجایی ساری قرار دارد که از پائین دست سد فینسک به رودخانه اصلی سفید رود متصل می‌شوند و در واقع ساخت سد فینسک حدود ۷ درصد از ذخایر آبی سد شهید رجایی ساری را کاهش خواهد داد.

در سال های گذشته در گفت وگوهای متعددی با پژوهشگرانی مانند استاد کهرم و کردوانی احداث سد و پروژه های سد سازی برای جبران کمبود آب در برخی مناطق را منسوخ شده می دانند و معتقدند این امر نخواهد توانست به مساله کم آبی این مناطق پایان دهد.

استفاده از شیوه های آبیاری نوین و یا تامین آب به شیوه های دیگر و نیز جلوگیری از کشت محصولات آب بر بخشی از توصیه های پژوهشگران محیط زیستی برای مناطق کم آب مانند سمنان است.

اما مساله سیاسی این مساله بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار می گیرد و آن استفاده از ظرفیت روسای جمهور سمنانی برای تامین آب بخش صنعت و ساختمان سازی در سمنان است.