در این خانه خلاقیت موج می‌زند!

 در واقع نگاه صرفا ایجاد زیرساخت بود که البته مازندران در آن هم ناکام است. توجه به مسئله توسعه پایدار در مقوله گردشگری و نگاه کلان به این حوزه با توجه به اکوسیستم حساس استان مازندران موضوع مهمی بود که تاکنون از آن غفلت شده است. اما در تنکابن براساس یک برنامه ریزی کلان از سوی وزارت کار و نگاه ایجاد اشتغال پایدار از ظرفیت گردشگری روستایی، اتفاق دیگری رقم خورده است. نام خانه خلاق گردشگری کمتر شنیده شده اما از کنار اقدامات مهم و نوآورانه این این طرح نمی‌توان به راحتی گذشت.

مرکز خانه خلاق گردشگری غرب مازندران در تنکابن واقع شده و محوریت اقداماتی نظیر ایجاد زنجیره ارزش با محوریت گردشگری و کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده در محصولات تولیدی را بر عهده دارد. روستای شانه تراش در مسیر دوهزار تنکابن نیز به عنوان پایلوت این طرح تعیین شده که مطمئنا در آینده نزدیک بیشتر از آن خواهیم شنید و دید.

مهندس امید رضایی راهبر خانه خلاق غرب مازندران در گفت‌وگو با حرف مازندران در خصوص اقدامات صورت گرفته در این حوزه را تشریح کرده است. مهندس رضایی در حوزه مهندسی محیط زیست تحصیل کرده و با توجه به سابقه ۲۰ ساله در مباحث توسعه پایدار،حدود سه سال است که راهبری خانه خلاق غرب مازندران را برعهده دارد.

با توجه به سابقه نه چندان طولانی خانه خلاق، لطفا درباره کارکرد وشکل‌گیری آن توضیح دهید؟

خانه‌های خلاق زاییده یک طرحی بود که ذیل پروژهای معاونت اشتغال وزارت کار در رسته‌های مختلف اعم از گردشگری تعریف و اجرا شد. ایجاد توانمندی در جامعه هدف با آموزش، توانمندسازی و تسهیل‌گری در حوزه اشتغال مدنظر قرار گرفت و با بهره‌گیری از ظرفیت صندوق کارآفرینی امید اقداماتی انجام شد. خانه‌های خلاق در اصل چرخ‌دنده‌های میانی موتور اشتغال در منطقه هستند تا به مردم در سطوح مختلف در هر منطقه کمک کنند. در کل نقش اصلی این خانه‌ها توانمندسازی، آموزش و تسهیل‌گری است.

نماد فعالیت های شما پروژه روستای شانه تراش است، این طرح چطور پیاده سازی شد؟

طبق سیاست ملی قرار بود در دو حوزه ایجاد پایگاه برای آموزش و توانمندسازی و از طرفی الگوسازی در منطقه با قابلیت تکثیر، کار را شروع کنیم، این روستا به‌عنوان پایلوت انتخاب شد چون دارای بافتی بود که فرهنگ و اصالت خود را به‌عنوان روستایی در منطقه غرب مازندران حفظ کرده بود، تعداد روستاهایی دست‌نخورده کم است‌، ولی در شانه‌تراش بافت بومی تقریبا بکر است، بافت سنتی هم به‌صورت قالب در منطقه وجود دارد.

در ابتدا برای این روستا هویت بصری تعریف شد، کمک کردیم تا به اصالت خود برگردد. در این راستا و بازگشت ظاهری منطقه به دوران قبلی خود ۷۶۰ میلیون تومان هزینه صرف شد. این گام اول بود که انجام شد، توانستیم یک شبکه‌ای را ایجاد کنیم که تعداد اعضای تعاونی منطقه از ۱۸ نفر به ۸۰ نفر برسد. توجه به افزایش قیمت‌ها، با هماهنگی های صورت گرفته خوشبختانه کار روی زمین نماند، چرخه‌ای ایجاد شد که با مشارکت مردم، نهادها و دولت کار دنبال شود.

در نهایت شانه‌تراش به کجا می‌رسد؟

چشم‌اندازی که ما ترسیم کردیم ایجاد اشتغال است. در حال حاضر حدود ۳۰ نیروی جوان داریم که پای کار هستند، به مردم گفتیم زمین‌های شما به‌عنوان هویت باید برای شما حفظ شود اما اگر پای کسب درآمد در میان نباشد استقبالی صورت نمی‌گیرد. از این رو برای مردم توضیح دادیم که کار مردم این روستا در گذشته ساخت شانه‌های چوبی بوده است که هویتشان است، بعد از آن به‌دنبال اشتغال بودیم. در این منطقه سردسیر کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد، فقط دامداری مانده که نیاز خود روستا را هم تامین نمی‌کند‌.

با توجه به بافت معماری زیبا و محصولات خانگی چند پروژه تعریف کردیم، برای پروژه یک اشتغال‌زایی یک سری محصولات بومگردی و مزرعه گردشگری تعریف کردیم و مشاوره و طراحی را خانه خلاق برعهده گرفت. در این راستا چهار و نیم میلیارد تومان تسهیلات درنظر گرفتیم تا اهالی روستا که آمادگی دارند پروژه را با توجه به وسع خود در تعاونی تعریف کنند.ایجاد فروشگاه گردشگری ارگانیک هم در منطقه انجام شد، تعاونی با توانایی‌سنجی و معرفی نیروی کار در مقابل خدمات بسته‌بندی و غیره را ارائه می‌دهد.

آیا شانه‌تراش به نقطه‌ای رسیده که بتواند محصولاتش را به منطقه معرفی کند؟

تقریبا همه چیز آماده است؛ فقط به یک سری هماهنگی‌ها نیاز داریم، در بحث وقفی بودن زمین‌ها و ارائه سند مشکلاتی وجود دارد. میراث فرهنگی استان در حال پیگیری است، ۱۰ پروژه را تعریف کرده بودیم ولی با توجه به افزایش هزینه‌ها و مبلغ مصوب شاید بتوان ۵ پروژه را اجرایی کرد.

مشکلات حال حاضر پیش روی شما در شانه‌تراش چیست؟

لزوم افزایش میزان تسهیلات و بحث اخذ اسناد زمین‌ها مطرح است، از طرفی مردم روستا ترس از دریافت وام دارند اینکه بازدهی دارد یا خیر! در خصوص بحث طرح اکوپارک در انتظار اخذ مجوز منابع طبیعی هستیم، برای بحث فعال کردن تورهای گردشگری هم نیاز به هماهنگی داریم.

اقدامات دیگر شما در خانه خلاق چیست؟

با توجه به جریان سفر در غرب مازندران و تقاضایی که دائما در حال افزایش است و تاثیراتی که گردشگری به همراه دارد، این صنعت را به عنوان یکی از ارکان اصلی پیشرفت برگزیدیم و گردشگری پایدار و مسئولانه را به عنوان رویکرد توسعه صنعت گردشگری رواج خواهیم داد.

تبدیل غرب مازندران به قطب گردشگری ارگانیک در ایران و منطقه غرب آسیا تا سال ۱۴۱۰ را به عنوان چشم انداز تعیین کردیم. در حال حاضر ۷ مسیر گردشگری تعریف شده که در هر کدام از آن‌ها می‌خواهیم الگوی شانه‌تراش را پیاده‌ و تکثیر کنیم، در حوزه‌هایی که نیاز به شبکه‌سازی، آموزش و توانمندسازی دارد ورود پیدا می‌کنیم.