جنگل‌های کهن مازندران دیده نمی شود

حرف آنلاین:

شهلا منصوریه/از مجموع ۱۷ میلیون هکتار عرصه جنگلی موجود در کشور، بیش از ۵۳ درصد آن در طبیعت مازندران قرار دارد. استان مازندران به دلیل شرایط اقلیمی و طبیعی، گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشد و متاسفانه تنها رهاورد مسافران و گردشگران برای این استان، ازدیاد زباله است. معضل زباله تنها به این استان محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از استان‌های دیگر هم درگیر این مشکل هستند، اما در استان مازندران از یک سو به دلیل گردشگر پذیری بالا و از سوی دیگر، بی‌توجهی شهروندان و شرایط اقلیمی و طبیعی آن، شرایط حاد‌تر است. انبوه زباله‌های‌‌ رها شده در سواحل، مناطق کوهستانی و روستا‌ها و در دل جنگل‌ها و حاشیه جاده‌ها، نه‌ تنها زیبایی این استان‌های گردشگرپذیر را خدشه‌دار کرده و تصاویر زشتی را به نمایش گذاشته، بلکه سبب آلودگی محیط زیست نیز شده است. همچنین، ورود شیرابه زباله‌ها در رودخانه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی، سبب افزایش آلودگی دریا و به مخاطره افتادن زندگی آبزیان شده که تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها نیز محسوب می‌شود؛ پسماند‌ها و زباله‌هایی که با گذشت زمان، حالا بخشی متصل به آبهای زیرزمینی هستند. رودخانه تلار، جنگل‌های حفاظت شده انجیلی شیرگاه، مراتع زیبای ارس بین کیاسر و سمنان، کوهپایه‌های البرز و… محلی برای دپوی زباله‌های شهری و صنعتی شده‌اند و در جای جای برخی از این مناطق، بوی زباله بیداد می‌کند؛ علاوه بر اینکه موجب آلودگی دید بصری هم می‌شود.با وجود اینکه طرح «مسیرسبز، ساحل پاک» در نوروز امسال به اجرا درآمد و فعالیت‌های گسترده‌ای هم در این زمینه صورت گرفت، اما نمی‌توان ادعا کرد که این طرح در نخستین مرحله اجرای خود موفق نبوده است و با گذشت زمان، می‌توان نتایج مثبت آن را دید.فرشاد افسری، از دوستداران طبیعت است که از بی‌توجهی دست اندرکاران و متولیان حفظ جنگل‌ها در مازندران، گله‌مند است. وی می‌گوید: آژانس بین المللی محیط زیست، به جنگل‌های کهن مازندران مباهات می‌کند، اما با این حال دیده می‌شود که جنگل‌های این منطقه، کمتر مورد توجه متولیان قرار گرفته و هر روز بر زباله‌های آن افزوده می‌شود.افسری می‌گوید: این کم توجهی مسئولان، موجب نابودی زیبایی طبیعت این منطقه، جنگل و رودخانه‌ها، چشمه سار‌ها و جریان آب های زیرزمینی می‌شود.

*انباشت زباله در جنگل‌های مازندران

زباله دانی‌های اعم از: دامی، عفونی، ظروف و بطری‌های پلاستیکی در اقصی نقاط مناطق جنگلی مشاهده می‌شود. این در حالیست که طبق آمار، ۴۰ نقطه از عرصه‌های منابع طبیعی شمال کشور از سوی متولیان جنگل، برای تخلیه زباله در اختیار شهرداران شمال کشور قرار گرفته که تعدادی از آن‌ها با ۱۰۰هکتار وسعت درغرب مازندران قرار دارد. با وجود گذشت چند دهه از این موضوع، ذهنیت جامعه به این سو رفته که جنگل محلی برای انباشت زباله شده است. روزانه یک هزار و ۲۰۰ تن زباله تولید شده بومیان این منطقه، خواسته یا ناخواسته به پدیده‌ای برای زدایش عرصه جنگل‌ها تبدیل شده است.به اعتقاد کار‌شناسان جنگل، اگر بنا باشد تخلیه زباله‌های شهری و بیمارستانی از زیست بوم جنگل‌های هیرکانی حذف شود، نباید برای ایجاد ساختار بازیافت زباله تعلل و فقط به وعده‌ها اکتفا کنیم. علاوه بر وجود زباله‌های صنعتی و دامی و بیمارستانی در گوشه و کنار جنگل‌ها، گفته می‌شود که بسیاری از دامهای منطقه از این زباله‌ها و لاشه‌های وحوشی که در جاده‌ها با خودرو‌ها تصادف کرده‌اند، تغذیه می‌کنند. کار‌شناسان مسائل زیست محیطی معتقدند: حیواناتی که به این روش تغذیه می‌کنند، دچار مسمومیت‌های شدید می شوند. همچنین گفته می‌شود که برخی از افراد، زباله‌های عفونی را می‌سوزانند که بهداشتی و منطقی نیست. این شیوه جدید سوزاندن زباله‌ها، بوی تعفن شدیدی را در منطقه به راه می‌اندازند که علاوه بر آلودگی زیست محیطی، آلودگی تصویری و بصری هم ایجاد می‌کند.روح الله ابراهیمی، مسافری است که به دلیل شغل خود در جاده‌های شمال بیشتر تردد می‌کند. وی می‌گوید: بسیاری از اوقات دیده می‌شود که بسیاری از سرنشینان خودروها، زباله‌های خود را به حاشیه جاده پرت می‌کنند و برخی نیز، در حاشیه جاده‌ها و جنگل‌ها با سوزاندن زباله‌ها قصد دارند که به محیط زیست کمک کنند؛ درحالیکه این کار برخلاف عرف زیست محیطی است و بوی تعفن ناشی از زباله‌ها و سوزاندن آن‌ها، دیگران را از ورود به جنگل منصرف می‌کند.

*نهادینه شدن فرهنگ

یک کار‌شناس محیط زیست، یکی از مهم‌ترین معضلات استان را مهمان‌پذیر بودن استان مازندران می‌داند و معتقد است که این مزیت، مشکل عدیده‌ای را از حیث جمع‌آوری زباله برای شهرداری‌ها و بخشداری‌ها ایجاد کرده است.محمد سخاوندی، با اشاره به رهاسازی زباله‌ها در محور‌ها و سواحل مازندران می‌گوید: با وجود اجرای طرح مسیر سبز سواحل سبز، اما هنوز هم در اکثر جاده‌های منتهی به شمال دیده می‌شود که فرهنگ حفظ و پاک نگهداشتن محیط زیست نهادینه نشده است که موجب آسیب به مردم بومی مازندران می‌شود.این کار‌شناس محیط زیست، درخصوص انباشت زباله در جنگل‌ها و سواحل دریای مازندران می‌گوید: بیشتر اماکنی که مسافران تردد می‌کنند، عاری از سطل زباله است و دسترسی مردم به سطل‌های زباله آسان نیست و اکثر مردم تمایلی برای رساندن زباله‌های خود به سطل‌هایی که در دور دست هستند، ندارند.وی افزود: برخی افراد اقدام به رهاسازی کیسه‌های زباله در مجاورت رودخانه‌ها، مراکز جنگلی، نشیمن‌گاه‌ها، سواحل و حاشیه راه‌ها می‌کنند که این اقدام سبب آلودگی محیط زیست و ایجاد مناظر نامناسب و زشت می‌شود که به طور حتم نصب سطل‌های زباله مناسب در مسیر می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات موجود را برطرف کند.به گفته سخاوندی، باید برنامه مدونی جهت تخلیه سطل‌های زباله و انتقال این زباله‌ها به صورت روزانه به مکان‌های مجاز دفن تنظیم شود، زیرا تمامی اقدامات، بدون حمل بهداشتی زباله‌ها بی‌نتیجه خواهد ماند.