تاخیر ۱۵ ساله در ایجاد نظام تامین اجتماعی

گروه اجتماعی: سند نظام تامین اجتماعی چندلایه کشور را با هدف پایدارسازی قشرکم‌درآمد، مصون‌سازی صندوق‌های بازنشستگی از افزایش بار مالی و اولویت‌بندی خدمات برای توانمندسازی اقشار مختلف جامعه منتشر کرد. این سند بر اساس ماده 27 قانون برنامه پنجم توسعه به دولت مجوز برقراری و استقرار نظام تامین اجتماعی چند لایه را با رعایت حداقل سه لایه شامل «مساعدت‌های اجتماعی»، «بیمه‌های پایه» و «بیمه‌های مکمل» می‌دهد.از ویژگی‌های منحصر به فرد این برنامه، متمرکز کردن برنامه‌های حمایتی به خصوص برای اقشار آسیب‌پذیر است. در این الگوی جدید افراد به تناسب وضع شغلی، درآمدی و توانایی‌های فردی از طریق دو راهبرد اساسی «بیمه ای» و «حمایتی» تحت حمایت قرار می‌گیرند، ضمن آنکه کمک و حمایت‌های مالی دولت به نفع نیازمندترین خانوارها و به‌صورت متمرکز خواهد بود. در این خصوص، احمد میدری معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معتقد است استقرار نظام تامین اجتماعی چندلایه 11 مزیت به دنبال دارد. 6 مورد از مهم‌ترین مزایای مورد اشاره «تخصصی کردن حوزه‌های امدادی، حمایتی و بیمه‌ای مبتنی بر تفکیک و تمایز امور تقسیم کار»؛ «سطح‌بندی و اولویت‌بندی خدمات و پوشش»؛ «تمرکز حمایت‌ها و کمک‌های مالی دولت»؛ «ممانعت از سرریز بار مالی مضاعف بر دوش دولت»؛ «استانداردسازی بیمه‌های تکمیلی»؛ «ساماندهی لایه بیمه‌ای در حداقل دو سطح بیمه‌های فراگیر و بیمه‌های اجباری» است. این گزارش، به بررسی نظام نوین تامین اجتماعی پرداخته است.براساس قانون ساختار نظام جامع رفاه تامین اجتماعی نظام تامین اجتماعی چند لایه دارای دو حوزه بیمه‌ای و حمایتی است. حوزه بیمه‌ای شامل بیمه‌های اجتماعی و بیمه‌های درمانی است که از طریق سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه‌ای ارائه می‌شود. بیمه‌های اجتماعی شامل بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت، بیکاری و… است. نظام تامین اجتماعی چند لایه یکی از رویکرد‌های رایج در اصلاح نظام‌های تامین اجتماعی است که مدل‌های مختلفی برای آن ارائه شده است.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از بی توجهی نسبت به ایجاد نظام جامع تامین اجتماعی درطی ۱۵ سال گذشته،گفت: منابع لازم برای ریشه کنی فقر مطلق در جامعه وجود ندارد.سلمان خدادادی درخصوص ضرورت ایجاد  نظام جامع تامین اجتماعی از طریق ریشه کنی فقر مطلق،گفت: ایجاد نظام جامع تامین اجتماعی طی 15 سال گذشته بارها از سوی مسئولان وقت تاکید شده است، به طوری که مقام معظم رهبری حدود 15 سال پیش تاکید کردند که تمامی مردم باید هیچگونه دغدغه ای به جز درمان در زندگی نداشته باشند؛ بنابراین داشتن دغدغه مالی، پشتیبانی و کمبود امکانات به هیچ عنوان قابل قبول نیست.نماینده مردم ملکان درمجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه درطی 15 سال گذشته هنوز اقدامات جدی درراستای ایجاد نظام جامع تامین اجتماعی صورت نگرفته است، افزود: نظام جامع تامین اجتماعی دارای ملزومات خاصی است که شرایط برای فراهم آوری آن تا کنون حاصل نشده است،البته با اجرای طرح تحول سلامت قدم هایی دراین راستا برداشته شده ؛ اما این قدم ها کافی نبوده و باید اقدامات جدی تری را دراین زمینه صورت گیرد.وی با بیان اینکه درطول اجرای طرح تحول باید رفع مشکلات بهداشتی و درمانی نسبت به گذشته بیشتر مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: امیدواریم که دردولت دوازدهم راهکارهای مناسب تری برای افزایش رفاه مردم درنظرگرفته شود، بنابراین ایجاد نظام جامع تامین اجتماعی باید با توجه به الزامات آن مورد توجه قرار گیرد؛ البته می توان با استفاده از تجربیات دیگر کشورها دغدغه مردم را درحوزه تامین اجتماعی، اشتغال، درمان و دوران سالخوردگی را کاهش داد.خدادادی با اشاره به اینکه در هیچ کشوری افراد ترسی از آینده ندارند،گفت: افراد در تمامی کشورهای پیشرفته درزمان فعالیت حق بیمه پرداخت کرده و درزمان بازنشستگی از حقوق پرداختی در جهت تامین منافع خود استفاده می کند، این درحالی است که درطی 15 سال گذشته مسئولان نتوانستند اقدامات موثری را درجهت ایجاد نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی انجام دهند؛ هرچند که سازوکارعلمی برای این موضوع کمتر درجامعه دیده می شود.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ، با بیان اینکه یکی از مولفه های اصلی در ایجاد نظام جامع تامین اجتماعی ریشه کنی فقر مطلق است، افزود: اگر درجامعه ای نظام جامع تامین اجتماعی برقرارشود، به طورحتم فقر به صورت مطلق نیز از جامعه ریشه کن می شود؛ یعنی دراین راستا باید فاصله طبقاتی را کاهش داد؛ اما متاسفانه امکان و منابع لازم برای این موضوع وجود ندارد.عضو هیات رییسه مجلس نیز با تاکید براینکه نیازی به تصویب قانون جدید با هدف تجمیع منابع بیمه ای وجود ندارد،گفت: دولت طبق سیاست های ابلاغی حوزه سلامت تجمیع منابع بیمه ها را دردستور کار قرار دهد.اکبر رنجبرزاده درخصوص ضرورت تجمیع بیمه ها و تعیین تکلیف این موضوع در دولت دوازدهم،گفت: منابع بیمه ها باید دریک نقطه تجمیع پیدا کند، بنابراین در جدایی صندوق های بیمه ای هیچ مشکلی وجود ندارد؛ اما منابع پایه سلامت در اختیار هر صندوقی متناسب با بیمه شدگان باید دریک نقطه تجمیع شود، بنابراین باید سیاستگذار و مدیرمنابع درحوزه سلامت متناسب با منابع، خرید خدمت های خدمت را از بیمارستان ها و بخش خصوصی انجام دهد.