غربت سوغاتی بهشتی در مازندران

ساری-گروه اقتصادی/با وجود آغاز به کار جشنواره انار بهشهر و غنی بودن میراث کشت انار مازندران، این استان سهم اندکی در کشت انار کشور دارد، میوه ای از جنس بهشتی که با توجه به وضعیت جغرافیایی شرق استان توان تبدیل شدن به قطب کشت و گردشگری این میوه بهشتی را دارد.

شهرستان بهشهر در شرق مازندران یکی از قطب های تولید انار است که از نظر تولید انار ترش خودرو و ارگانیک، رتبه دوم کشوری را دارا و در تولید انواع انار از گونه های مختلف هم در استان مازندران حائز اهمیت فراوان است.حدود ۶۰ درصد انار برداشت شده از باغ های بهشهر، به صورت تازه به مصرف خوراکی مستقیم می رسد و بقیه آن به صورت رب، آب انار و دیگر فراورده ها مصرف می شود.گردشگری ملی به آن دسته از رویدادهای گردشگری گفته می‌شود که حداقل یکی از دو شرط برخورداری از بازدیدکنندگان و یا مشارکت‌کنندگان حداقل ۱۰ استان مختلف کشور را دارا بوده و برگزاری آن منجر به شکل‌گیری سفر در مقیاس ملی شود.دستورالعمل ثبت رویدادها در تقویم رویدادهای گردشگری کشور در تابستان 1401 توسط عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به استان‌های کشور ابلاغ شده است.

جشنواره انار بهشهر یکی از رویدادهای ملی گردشگری ملی است به نام مازندران ثبت شده است.

سوغاتی از جنس بهشت

بر اساس تحقیقات باستان شناسان کشت انار از سه هزار سال پیش و از دوره غارنشینی در مازندران رواج داشت.  یک فقره شی مفرغی شبیه انار که نشانه باستانی از کشت انار در مازندران است سه سال پیش در منطقه گوهرتپه بهشهر کشف و رونمایی شد. وجود ۱۲ هزار هکتار درخت انار خودرو در شبه جزیره میانکاله واقع در شهرستان بهشهردر شرق مازندران نیز نشانگر دیرینگی و ظرفیت توسعه کشت انار در این استان است.

مازندران همچنین غنی ترین کلکسیون انار کشور را با ذخیره سازی ۹۲۰ گونه در اختیار دارد.بیشترین میزان تولید انار در مازندران مربوط به شرق این استان بویژه شهرستان بهشهر است. این شهرستان با حدود ۱۱ هزار هکتار باغ انار ، حدود ۶۰ درصد انار استان را تولید می کندمعاون امور باغبانی وزارت جهادکشاورزی، ایران را سومین تولید کننده انار در جهان پس از کشورهای پرجمعیت هند و چین، اما به نسبت سرانه تولید، در مقام نخست جهانی معرفی کرد.

محمدمهدی برومندی گفت: هندوستان با سه میلیون تن و چین با یک میلیون و ۶۹۰ هزار تن در رتبه‌های بالاتری از ایران با حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن تولید انار، قرار دارند.معاون وزیر جهادکشاورزی تنوع ارقام انار ایران و ذخایر ژنتیکی این محصول در کشور را بیش از ۷۶۰ ژنوتیپ به صورت محصولی سالم و ارگانیک معرفی کرد و گفت: دارا بودن مزیت نسبی تولید و کیفیت بالای محصول تولید شده با بازارپسندی جهانی و قابلیت صادرات، تولید ارزش افزوده از محصول درجه ۲ و ۳ از ویژگی‌های انار تولیدی سرزمین چهار فصل ایران است.

برومندی اشتغالزایی در مناطق محروم حاشیه کویر، دارا بودن ارزش غذایی و خواص دارویی، امکان صادرات بالا و ارزآوری، تحمل بالای این میوه در مقابل شرایط نامساعد محیطی، کم‌آبی و تا حدی شوری، تنوع ژنتیکی، وجود دانش بومی در میان تولید کنندگان، امکان افزایش بهره‌گیری از فناوری‌های نوین داخلی و خارجی و افزایش بهره‌وری از عوامل تولید را از فرصت‌های کشور برای حفظ و توسعه اراضی باغات انار دانست.

وی عملکرد تولید در هکتار برای محصول انار در ایران را ۱۳ تن و ۹۷۰ کیلوگرم و استان‌های مهم انارخیز ایران را هم به ترتیب استان فارس با ۳۱ درصد، مرکزی ۱۲، یزد ۹، سمنان ۸، خراسان رضوی ۷، اصفهان ۵، لرستان ۵، خراسان جنوبی ۴، قم ۳، مازندران ۲ و سایر استان‌ها را ۱۴ درصد بیان کرد.

یازدهمین جشنواره

یازدهمین جشنواره انار اشرف با حضور رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران و جمعی از مسوولین در دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان بهشهر آغاز بکار کرد.مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بهشهر گفت: یازدهمین جشنواره انار اشرف با ایجاد ۷۰ غرفه از تاریخ پنجم آبانماه امسال به مدت یک هفته در محوطه دانشگاه ازاد اسلامی واحد بهشهر بر پا شد.قنبری افزود: انار ارگانیک بهشهر از جمله محصولات مهم این شهرستان بوده که با دارا بودن بیش از ۱۳ هزار هکتار از باغات انار، بیشترین تولید انار را در استان مازندران به خود اختصاص داده است.

قنبری با اشاره به برپایی نمایشگاه جشنواره انار در حاشیه این جشنواره، گفت: بیش از ۷۰ غرفه شامل محصولات مختلف انار از گونه‌های مختلف، رب انار، انار خشک شده و همچنین تولیدات بومی و محلی، صنایع دستی و… در این نمایشگاه در معرض دید علاقمندان قرار گرفت.

وی هدف از برگزاری این جشنواره را دریافت برند انار اشرف برشمرد و گفت: معرفی انار بهشهر، معرفی ارگانیک و سالم بودن انار، پیگیری و اطلاع رسانیدر خصوص صنایع تبدیلی و جذب سرمایه گذار، پیگیری در تشکیل تعاونی انار و پیگیری در خصوص ایستگاه تحقیقات انار در سطح شهرستان از اهداف دیگر برگزاری این جشنواره است.

غربت میوه بهشتی در مازندران

بسیاری از باغداران بهشهر و شرق مازندران طی چند سال اخیر با هدف به دست آوردن محصول بیشتر و کسب درآمد بالاتر اقدام به حذف درخت‌های انار بومی و جایگزین کردن انارهای اصلاح شده غیربومی کرده‌اند. دلیل این تصمیم هم زودتر وارد شدن محصول انارهای اصلاح شده به بازار، ظاهر بهتر و بازدهی بیشتر نسبت به ارقام بومی انار شرق مازندران است.این در حالی است که ارقام بومی انار بهشهر عمدتا آبدار، ترد، نرم‌هسته و شیرین هستند و مهم‌تر این که ماندگاری بالایی نسبت به گونه‌های جدید کشت شده در منطقه دارند. ضمن این که انارهای بومی منطقه به نگهداری خاصی مانند سم و کود و آبدهی مستمر هم نیاز ندارند و نگهداری از آن‌ها به هرس کردن محدود می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عمده باغداران منطقه از کیفیت و مزه انار بومی مازندران رضایت دارند، اما به همان دلایل اقتصادی قید کشت انارهای بومی را می‌زنند ؛ دلایلی که با انجام اقدامات علمی قابل رفع شدن هستند. طرفداران کشت انار بومی معتقدند اگر به این ارقام انار که بدون رسیدگی محصولی با کیفیت ارائه می‌دهند کمی از نظر اصلاح ارقام توجه شود و باغداران نیز همان میزان نگهداری که از ارقام اصلاح شده می‌کنند از ارقام بومی داشته باشند، این انارهای بومی نیز می‌توانند بازدهی اقتصادی مناسب را داشته باشند. اما این امر زمانی محقق می‌شود که پژوهش‌های علمی ویژه انار مازندران انجام شود.

بازارپسندی مهم‌ترین معیار در اقتصادی بودن یک محصول است که در معیارهای مختلفی نسبت به ماهیت آن محصول تعریف می‌شود. درباره انار هم علاوه بر مزه و نرم‌دانه بودن آن، ظاهر نقش بسیار مهمی دارد ؛ معیاری که انار بومی مازندران در آن عقب‌تر از رقبای غیربومی است و همین امر نیز سبب شده که در بازار و بویژه برای مصرف در مهمانی‌ها و محافل و مجالس رسمی کمتر مورد توجه قرار گیرد.