یادداشت|شهید خدمت در لباس عزت

شهادت آیت الله سیّد ابراهیم رئیسی و همراهان و همرزمان ایشان تلنگری شد تا با مروری بر آیات شریفه قرآن و روایات درس آموز مکتب اهل بیت (علیهم السّلام) یاد بگیرم که چگونه می توان بدون منّت و ادّعا ، نزد خداوند عدل و در چشم مردم شایسته و عزیز و ماندگار شد .

«مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا»[1] ؛  عزّت مطاعی قیمتی هست که فقط در بساط خدا و رسول او و مؤمنین به حق پیوسته یافت می شود و مؤمن کسی هست که با میزان الهی در سوره احزاب : «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلاً»[2] ؛ صادقانه به عهد خدمت وفا می کند و در انتظار وصل یار به سر می برد.

رسول اکرم _{(صلی الله علیه وآله)} این درس را به مؤمن می دهد که : «الدّنیا مزرعه الأخره» و امام هادی (علیه السّلام) دنیا را بازار معرّفی می کند : «أَلدُّنيـا سـُوقٌ رَبِحَ فيها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخـَرُونَ»[3] ؛

امام على النقى (علیه السّلام) فرمود: «دنيــا بـازارى اسـت كه جمعى درآن سود مى برند وگروهى زيان مى بينند» ؛

مؤمن باورمندانه خود را زارع کشتزار دنیا می داند و عاشقانه ، و عابدانه در سجده خدمت در عهد و پیمان میان خود و خدا و مردم ، صادقانه قدم بر می دارد و چشم انتظار وصل جانان است تا جام می از سبوی یار بنوشد.

یکی از مهمترین ویژگی های اهل ایمان صداقت آنان در قول و فعل است که اگر مؤمن متعهّد به عهدی شد ، تمام همّت و توان خود را برای تحقّق آن وعده بکار می گیرد . شهید عالی مقدار ، جناب آیت الله رئیسی (قدِّسَ سِرُّه) مصداق بارز مؤمن صادقی بود که برای تحقّق وعده خدمت بی منّت به مردم در میدان کار و جهاد ، لباس با قداست روحانیّت را لباس شرافت و عزّت و خدمت قرار داد و مردم قدر شناس هم با وجود تمام مشکلات و کاستی ها ، به این واقعیّت اذعان دارند که این سیّد مخلص ، تمام توش و توان خود را عاشقانه و صادقانه صرف خدمت به آنان نموده و در مسیر خدمت جان شیرین را به لذّت خدمت معامله نمود .

از منظر امیرالمؤمنین(علیه السّلام) قدر هر انسانی به اندازه همّت و صداقت و مردانگی اوست . قال علیٌّ (علیه السّلام) : قَدرُ الرَّجُلِ ،على قَدرِ هِمَّتِهِ و صِدقُهُ ، على قَدرِ مُرُوءَتِهِ»[4] ؛ «ارزش مرد  ، به اندازه همت  و راستى و مردانگيش می باشد» ؛

سیّدی که همّت او خدمت و میزان و ملاکش راستی و درستی  بود و مردانه آستین همّت و خدمت بالا زد و در طوفان مصائب و مشکلات ، دل به کسب رضای خدا خوش داشت و خود را در رهن عمل خالصانه به میعادگاه وصل جانان رساند .

 هر انسانی در دنیا و آخرت در رهن عمل خود می باشد و اجر و مزد هر کسی در کسب آبرو و اعتبار و وصول به مقامات عالی و صعود در درجات بهشتی ، وابسته به اعمال اوست «کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ»[5] و اگر کسی عمل صادقانه ای در پرونده عمل خود داشته باشد ؛ به مصداق آیه شریفه : «إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ»[6] ؛ نور عمل خالصانه و صداقت در گفتار و کردارش ، او را به مقامات عالیه میر سد . لباس خدمت برای خادمان ملّت ، لباس شرافت است و این لباس بر قامت راست قامتان تاریخ برازنده است . شهیدی که شیرین سخنانه فرمود : ما شیفتگان خدمتیم نه تشنگاه قدرت و شاگرد مکتب آن شهید شاهد : سیّد ابراهیم رئیسی .   

خداوند رحمان وعده داده که اگر کسی در ظرف ایمان خود را به زیور و زینت عمل صالح آراسته نمود ، خداوند مهر و محبّت او را در دلهای مردم به ودیعت می نهد: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًاً»[7] ؛

«مسلّماً کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، خداوند رحمان محبّتی برای آنان در دلها قرار می‌دهد!» ؛

آنکه شایسته عمل صالح شد خداوند آدرس او را به حاجتمندان می دهد تا با دست گره گشای او گره کور مردم باز شود و مؤمن عامل صالح فرصت خدمت را غنیمت می داند . امیرالمؤمنین (علیه السّلام)  فرمود : «إِنَّ حَوائِجَ النّاسِ إِلَيْكُمْ نِعْمَةٌ مِنَ اللّه‏ عَلَيكُمْ فَاغْتَنِمُوه»[8] «نيازهاى مردم به شما، نعمتى از سوى خداوند بر شماست، پس آنها را غنيمت شماريد» ؛

خداوند عالی مقدار مردم را عیال خود معرّفی می کند. قالَ ابُوعَبْدِاللّهِ (عليه السَّلام) : «قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ؛ اَلْخَلْقُ عَيالِى فَاَحَبُّهُمْ اِلَىَّ اَلْطَفُهُمْ بِهِمْ وَاَسْعاهُمْ فِى حَوائِجِهِمْ»[9] ؛

امام صادق (عليه السَّلام) فرمود: «خداوند بزرگ فرمود: مردم خانواده من هستند، پس محبوب ترين آنها پيش من كسانى هستند كه نسبت به مردم مهربانتر باشند و در تأمين نيازهايشان كوشاتر باشند» ؛ و کسی که خود را وقف خدمت به مردم می کند ، در حقیقت به عیال خدا خدمت می کند .

خدمت به مردم در فرهنگ دینی آنقدر ارزشمند است که پیامبر اکرم _{(صلي الله عليه و آله)} در این باره فرمود : «مَنْ سَعى فِى حاجَةِ اَخيهِ الْمُؤْمِنِ فَكَاَنَّما عَبَدَاللّهَ تِسْعَةَ الافِ سَنَةٍ صآئِما نَهارَهُ، قَائِما لَيْلَهُ»[10] ؛

«كسى كه براى رفع نياز برادر مؤمن خـود كوشـش كـند مثـل اين اسـت كه نه هزار سال خداوند متعال را عبادت كرده در حاليكه روزها روزه بوده و شبها را هم شب زنده دارى مى كرده است» ؛ و امام صادق (عليه السلام) ارزش خدمت به مؤمنین را اینگونه ترسیم فرمود : قالَ الصّادِقُ (عليه السلام) : «مَشْىُ الْمُسْلِمِ فِى حاجَهِ الْمُسْلِمِ خَيْرٌمِنْ سَبْعِينَ طَوافا بِالْبَـيْتِ الْحَـرامِ»[11] ؛

حضرت فرمود: «حركت مسلمان در مسير بر آوردن حاجت مسلمان ديگر از هفتاد طواف خانه خدا بهتر است» ؛

دفع و رفع همّ و غم از چهره مردم گوهر ارزشمند و فرصت مغتنمی است که رسول اکرم _{(صلي الله عليه و آله)} در وصف آن فرمودند :

قالَ رَسُولُ اللّهِ _{(صلي الله عليه و آله)} : «مَنْ اَعانَ مُؤْمِنا نَفَّسَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ ثَلاثاً وَسَبْعينَ كُرْبَةٍ، واحِدَةً فِى الدُّنْيا وَثِنْتَيْنِ وَسَبْعِينَ كُرْبَةً عِنْدَ كُرْبَتِهِ الْعُظْمى، قالَ حَيْثُ يَتَشاغَلُ النّاسُ بِاَنْفُسِهِمْ»[12] ؛

رسول گرامى اسلام _{(صلي الله عليه و آله)} فرمود : «كسى كه مؤمنى را كمك كند خداوند متعال هفتاد و سه ناراحتى را از او بر طرف مى نمايد كه يكى از آنها در دنياست و بقيّه در اندوه بزرگ (روز قيامت) اوست، بعد فرمود: زمانى كه همه مردم مشغول خودشان هستند» ؛

خدمت به مردم سبب ایمنی و سلامت در یوم فزع اکبر در قیامت کبری می باشد که امام کاظم آن را اینگونه می ستاید : قال الامام الکاظم (علیه السّلام) : «اِنّ لِلّهِ عباداً فی الأرضِ یَسعَونَ فی حوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ یَومَ القِیامَه»[13] ؛

امام کاظم (علیه السّلام) فرمود : همانا خدا را در زمین بندگانی است که برای رفع نیازهای مردم می‌کوشند، اینان در روز قیامت (از عذاب)، در امان هستند. و رسول امجد اجر و مزد الهی به خادمان مردم در بهشت را اینگونه بیان می دارد : قال رسول الله _{(صلی الله علیه و آله)} : «أیّها مُسلمٍ خَدَمَ قوماً مِنَ المسلمینَ إلاّ أعْطاهُ اللهُ مِثلَ عَددِهِم خُدّاماً فی الجَنَّه»[14] ؛

هر مسلمانی که گروهی از مسلمانان را خدمت کند، خداوند به تعداد آنان در بهشت به او خدمتکار دهد.

سیّد خدوم ، شهید عزیز سعید ، سیّد ابراهیم رئیسی و همراهان خدمتگزار او شاخصی شدند برای مدیرانی که قصد دارند در میدان عمل ، بار خدمت به مردم را بر دوش گیرند و باید بدانند خدمت بی منّت و چشم پوشی از متاع دنیای قلیل ، سبب عزّت و آبروی دنیا و آخرت آنان می شود .

مدیران و مسؤلان نظام بدانند که اگر نعمت خدمت را قدر ندانند و خدمت به مردم در نگاهشان کوچک و بی مفدار باشد و از کنار مشکلات مردم بی تفاوت و غافلانه بگذرند ، خداوند منتقم ، اشدّ مجازات را برای قیامت آنان در نظر گرفته است .

قال رسول الله _{(صلی الله علیه وآله)} : «لا یُؤَمَّرُ رَجُلٌ عَلى عَشَرَةٍ فَما فَوقَهُم‌ اِلاَّ جِی‌ءَ بِهِ یَومَ القیامَةِ مَغلولَةً یَدُهُ اِلى عُنُقِه ، فَإِنْ كَانَ مُحْسِناً فُكَّ عَنْهُ، وَ إِنْ كَانَ مُسِيئاً زِيدَ غِلاًّ إِلَى غِلِّهِ»[15] ؛

«هیچ کس نیست که بر ده نفر یا بیشتر، ‌ ریاست و امارت داشته باشد مگر اینکه او را روز قیامت در حالی می‌ آورند که دستش به گردنش بسته است؛ پس اگر آدم درستکاری بود و تقصیری متوجّه او نبود، او را رها می کنند و اگر بدکار و گناهکار بود، غل و زنجیرش افزایش پیدا می کند» ؛

پناه بر خدا از کوتاهی در خدمت به مردم .

والسّلام علیکم و رحمه الله

دکتر محسن محسن زاده

[1] سوره فاطر : آیه 10

[2] سوره احزاب : آیه 23

[3] تحف العقول : ص 774

[4] نهج البلاغه : حکمت 47

[5] سوره مدّثر : آیه 38

[6] سوره فاطر : آیه 10

[7] سوره مریم : آیه 96

[8] غررالحکم : ج2 ؛ ص 537

[9] بحار الأنوار ؛ ج 74 ؛ ص 336 ؛ روایت 114

[10] بحار الأنوار : ج74 ؛ ص315

[11] بحارالأنوار : ج72 ؛ ص 311

[12] بحارالأنوار : ج47 ؛ ص 320

[13] بحار الأنوار : ج 74 ؛ ص 319

[14] اصول کافی : ج2 ؛ ص 207

[15] امالی شیخ طوسی : ص 264