عدالت وجوان‌گرایی، نیاز صنعت گردشگری

گروه گردشگری: مدیرعامل شرکت گردشگری رادسفر که توفیقات متعددی در حوزه گردشگری بین الملل کسب کرده، ضمن بیان توصیه هایی به مهندس ضرغامی وزیر گردشگری، نیازها و ملزومات صنعت گردشگری در دوران کرونا را بیان کرد. تمرکززایی ، بها دادن به جوانان متخصص و مسائل مربوط به ویزای توریستی در دوران کرونا مهمترین بخش های سخنان دکتر سجادشالیکار در گفت وگوی اختصاصی با “حرف مازندران” است:

وضعیت صنعت گردشگری ایران را در برهه زمانی چطور ارزیابی می‌کنید؟
برخلاف تصور بسیاری از متخصصان ، معتقدم با شرایط کنونی ظرفیت و مدیریت گردشگری ایران یک تیغ دولبه خطرناک است، زیرا از ابتدای شکل‌گیری بازارهای همسایه مدیریت مناسبی برای جلب و توزیع بازار و ارائه خدمات متناسب وجود نداشته و مدیران عالی کشور تنها از تعداد بالای ورودی از بازارهای همسایه برای اقناع‌سازی افکار عمومی در خصوص افزایش تعداد گردشگران ورودی استفاده کردند. اگر به‌خاطر بیاوریم که وزارت گردشگری در شکل‌گیری و مدیریت بازار عراق هیچ نقشی نداشته است بلکه سقوط صدام، باز شدن مرزها و ثبات نسبی عراق درکنار افت قیمت ارز و نزدیکی فرهنگی شیعیان عراق باعث رشد سفر عراقی ها به ایران شده است. بنابراین وزارت گردشگری تنها نظاره گر و مصرف کننده آمار این اتفاق بوده است. توسعه یک فرایند میدانی است که باید با طرح‌های از پیش تعیین شده و دقیق راهبری شود و یک فرایند ستادی و اداری نیست. معتقدم بازار کشورهای همسایه باید در اولویت اول بازاریابی باشند اما با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح و توسعه‌محور نه موج‌سواری! در همین راستا ما نیازمند آموزش و انتقال تجربیات به‌صورت تخصصی هستیم زیرا بازارهای مختلف شرایط و ملزومات گوناگونی دارند و دولت می‌تواند با دسته‌بندی صحیح آموزش‌ها و مهارتی کردن آن‌ها به‌طور ویژه در مدیریت بازارها و خدمات موثر باشد.

با توجه به شرایط ایران و صنعت توریسم انتظارات از وزیر گردشگری چیست؟
اولین و آخرین سخنم با آقای وزیر این است که ایران فقط تهران نیست و شما و بسیاری از مسئولان کشور هم مثل ما اهل شهرستان هستید. این باور غلط که شرکت‌ها و فعالان پایتخت درجه یک محسوب می‌شوند و بقیه براساس دوری و محرومیت و کمتر توسعه‌یافتگی درجه‌بندی می‌شوند کاملا مردود است.
در این ۴۰ سال به اندازه کافی به تهران رسیدگی شده و فرهنگ اشتغال و پیشرفت کشور به شکلی نهادینه شده است که لاجرم هرشخصی برای شغل بهتر، استاندارد آموزشی بهتر، جایگاه بالاتر و تاثیرگذاری بیشتر راهی پایتخت شود. ما در استان‌های کشور هیچ راهی به دفتر وزیر یا مسئولان نداریم و پیش فرض ذهنی همکاران شما این است که شرکت‌های شهرستانی درجه چندم و ضعیف هستند، هرچند بخشی از این ماجرا به‌دلیل توسعه غیرمتوازن صحت دارد اما دلیل موجهی برای نادیده گرفته شدن بخش قابل‌توجهی از استعدادها و توانایی‌های جوانان و فعالان سراسر کشور نیست.
انتظار دارم وزیر گردشرگی عادل باشد و همه ما را براساس عملکردمان قضاوت کنند و نه براساس نزدیکی، در چشم بودن، تبلیغات زیاد و عوامل سطحی. وزیر گردشگری توسعه متوازن را در اولویت برنامه‌ها قرار دهد و مطمئن باشد تنها راه بالفعل کردن ظرفیت‌های گردشگری ایران توسعه همه استان‌ها و نقاط مختلف کشور است.

شرکت رادسفر هم با توجه به اینکه در استان مازندران و ساری واقع شده، موفقیت های زیادی در صنعت گردشگری در حوزه بین الملل کسب کرده است.
شرکت گردشگری رادسفر بر اساس تجربیات بین‌المللی و توسعه‌ای بنده در سالیان زندگی، تحصیل و کار در خارج از ایران با محوریت دانش و به همت تیمی جوان، خلاق و حرفه‌ای که در مجموعه پرورش یافتند و با هدف توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تاسیس شده است. یکی از مهم‌ترین دلایل تاسیس این شرکت در مازندران، تمرکززدایی از پایتخت و ایجاد فرصت اشتغال شایسته و ایفای نقش ملی و بین‌المللی برای جوانان توانمند این استان بوده است. بعد از گذشت مدت کوتاهی شاهد شکوفایی یک شرکت تراز اول ملی و بین‌المللی با همت جوانان متخصص این استان هستیم که به استناد آمارها یکی از برترین و حرفه‌ای‌ترین مجموعه‌های کشور هستند. شرکت گردشگری رادسفر علاوه بر فعالیت چشم‌گیر و خلاقانه در ایران، دارای ۶ دفتر بازاریابی بین‌المللی در نقاط مختلف اروپا است که در ایران نظیر ندارد و با ابتکار عمل ویژه در بازارهای بین المللی حضور درخشان و موثر داشته است. همچنین تیم جوان و بومی شرکت با تکیه بر واژه “ما می‌توانیم” در عمل، مشغول ارزآوری، توسعه فرهنگی، آموزش و توانمند سازی جوامع محلی، اشتغال‌زایی و تاثیر‌گذاری در سطوح بالای ملی و بین‌المللی هستند.

به نظر شما مهمترین اقدامات وزیر گردشگری چه باید باشد؟
پیشنهادم به آقای وزیر این است که در توسعه گردشگری ایران عجول نباشند و صبورانه مدتی را صرف تجزیه و تحلیل درست وضع موجود کرده و سپس راهکارهایی را برای شکوفایی وجوهات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی طراحی و اجرا کنند. از آنجایی که آقای وزیر از روز اول ملاقات‌هایی را آغاز کردند و تمامی ملاقات‌های ایشان با افراد پرمدعا و پرنفوذ چند دهه اخیر گردشگری ایران بوده است پیشنهاد می‌کنم اولا به جوانان اعتماد کنند و ثانیا ایده‌ها و تفکرات برآمده از فعالان ثابت صنعت در دهه‌های اخیر را به چشم عبرتی برای چرایی عدم توسعه‌یافتگی و مسائل ذکر شده بررسی کنند و نه به‌عنوان راهکار تحول‌ساز!
آنچه ایران را در توسعه گردشگری رنج می‌دهد عدم درک صحیح از چگونگی توسعه فرهنگی و اقتصادی است. این‌گونه است که ترکیه از مولانای ایرانی رویدادهای فرهنگی می‌سازد و گشایش اقتصادی ایجاد می‌کند اما ایران از حافظ و سعدی تنها بلیط ورودی چند هزار تومانی می‌فروشد، همچنین بوتان و نپال از جنگل‌هایشان میلیون‌ها دلار ارز، تنها با پیاده‌روی و پیمایش گردشگران خارجی می‌سازند و ایران از جنگل‌های هیرکانی چند میلیون ساله اش زباله‌دان!
آقای وزیر، گردشگری ایران در حال حاضر تنها بر اساس آنچه در گذشته ساخته شده است گردشگر جذب می‌کند و کمترین ارزش افزوده‌ای برای توسعه و ساختن این کشور خلق نشده است. این دستاورد چند دهه فعالیت آن‌هایی است که این روزها ملاقات می‌کنید و چه خوب است که بدانید چند ماه قبل هم در جوار وزیر سابق در پی توسعه گردشگری بودند و قبل‌تر هم با قبلی‌ها!
توصیه می‌کنم در کنار ملاقات با اصحاب ثروت و قدرت با اصحاب دانش و تجربه‌های نو نیز هم‌نشین باشید و بدانید حکمت حتما دور از هیاهوست و دم دستی نیست.
پیشنهاد دیگری که می‌توان به وزیر جدید داد این است که تمهیدات لازم برای ایجاد محصولات جدید و متنوع را قبل از هر اقدامی بیاندیشند و بدانند که ما در محصول‌سازی بسیار ضعیف هستیم و این موضوع پاشنه‌آشیل بازاریابی و تبلیغات در گردشگری ایران چه از نظر توزیع مناسب بسته‌های داخلی و چه از جنبه رقابت در عرصه بین‌المللی است.
از سویی دیگر روش تبلیغات و بازاریابی فعلی کاملا سنتی، غیرکاربردی و منسوخ است و در این حوزه نیازمند تحول با بینش درست هستیم که اکیدا توصیه می‌کنم از هیچ کدام از بازیگران بخش دولتی و بخش خصوصی سابق استفاده نکنند و به فکر یک پدیده جدید باشند.

صدور ویزای توریستی ایران هم به شدت مطالبه می شود، با وجود شیوع کرونا، این امر چگونه باید اتفاق بیافتد؟
متاسفانه ما از عدم آگاهی مدیران رنج بسیاری می‌بریم زیرا فهم صحیحی از بحران و مدیریت در این مواقع ندارند، ویزای توریستی ایران همانند بسیاری از کشورها نباید تا زمانی که نسبت به فروکش کردن کرونا اطمینان حاصل کنیم باز شود و این موضوعی است که بنده عرض می‌کنم هیچ کسی از مدیریت در بحران سررشته‌ای ندارد.متاسفانه مدیران تشکل‌ها و معاونین وزارت به نادرست درخواست بازگشایی ویزای توریستی را می‌کنند که خلاف مصالح ملی ماست و باید راهکارشان مبتنی بر منطق درست باشد.
راهی که بنده بارها پیشنهاد دادم و هیچ کسی حتی حاضر به شنیدن آن نیست این است که فعلا برای شرایط بحران ماهیانه ۴۰ تا ۵۰ عدد ویزا به‌صورت سهمیه‌ای به آژانس‌های مسافرتی که در گذشته گردشگر خارجی وارد می‌کردند بدهند و برای جلوگیری از فساد و ویزا فروشی فعلا به شرکت‌هایی که جدیدا درخواست ویزا دارند سهمیه‌ای داده نشود.
این در حالی است که ویزای درمانی ایران باز است و همه ما و مدیران دولتی می‌دانیم که یک فساد عجیبی در ویزا فروشی وجود دارد اما کسی حاضر به پذیرفتن واقعیت و تصحیح فرایندهای اشتباه نیست.
ما شاهدیم که در همین شرایط عدم موافقت با برگزاری تورهای محدود منوط به رعایت پروتکل‌ها و با سهمیه مشخص، شرکت‌های بسیاری متاسفانه به دروغ درخواست ویزای درمانی می‌دهند و کسی به صداقت ما که صاحبان کسب و کار هستیم و زیر بار هزینه‌های سنگین اشتغال‌زایی هستیم پی نمی‌برد.

راهکار پیشنهادی شما برای مشکل ویزای توریستی چیست؟
بهتر است آقای وزیر در یک اقدام عاجل با سهمیه‌بندی ویزای توریستی بین شرکت‌هایی که سابقه جذب گردشگر خارجی را داشتند این مشکل را مرتفع کنند و به آدرس‌های غلط در خصوص بازگشایی ویزای توریستی ایران نپردازند زیرا فاجعه بار خواهد بود. امیدوارم وزیر جدید میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با واقع بینی و صبر و حوصله نسبت به شکوفایی صنعت گردشگری ایران اقدامات لازم را در پیش بگیرند و یادشان باشد که سکان یک صنعت جوان، خلاق و دانش‌محور را به دست گرفتند که ضروری است قبل از هر اقدامی، به پیچیدگی‌های آن اشراف کامل داشته باشند.