مازندران سومین استان در پیری

گروه اجتماعی
برنامه تنظیم خانواده همراه با برخی تغییرات فرهنگی و اجتماعی، میزان فرزندآوری و نرخ باروری کشورمان ‏را به شدت کاهش داده و به ۱.۶ بچه به ازای هر زن در سنین باروری رسانده است.‏
وضعیت فعلی جمعیت کشور، آتش زیر خاکستری است که صدایش بعداً در می‌آید. برنامه نداشتن برای ‏حل این مسئله (که در صورت بی‌توجهی به مرز بحران می‌رسد) هیچ منطق عقلایی ندارد و مسئولانی که ‏توجهی به آن ندارند با نگاهی خوشبینانه به شدت غافل هستند. البته غفلت هم توجیه مناسبی برای رد ‏شدن از کنار این مسئله نیست چرا که نتایج این غفلت، اثر خود را در زندگی میلیون‌ها ایرانی در دهه‌های ‏آینده خواهد گذاشت.‏
برنامه تنظیم خانواده همراه با برخی تغییرات فرهنگی و اجتماعی، میزان فرزندآوری و نرخ باروری کشورمان ‏را به شدت کاهش داده و به ۱.۶ بچه به ازای هر زن در سنین باروری رسانده است. این مسئله باعث ‏می‌شود، جمعیت ایران در آینده نزدیک سالخورده شود.‏
یکی از موانع فرزندآوری که همواره در اذهان مردم وجود دارد، موانع اقتصادی و رفاه عمومی است. هرچند ‏این عامل در واقع به ‌اندازه خود اثرگذار است اما تنها عامل نیست و حتی می‌توان گفت عوامل مهم‌تری نیز ‏وجود دارد.‏
این ذهنیت در حالی میان عموم مردم شکل گرفته که آمارهای رسمی نشان می‌دهد حتی مناطقی که از ‏رفاه بهتری برخوردار هستند در مسئله فرزندآوری وضعیت خوبی ندارند.‏
استان‌هایی که براساس اعلام مرکز آمار، بالاترین درآمد سرانه را دارند، استان‌های گیلان، مازندران و ‏مرکزی هستند که در عین حال پایین‌ترین میزان نرخ باروری را نیز دارند.‏
علاوه ‌بر این، همین سه استان به‌ترتیب گیلان، مازندران و مرکزی جزء سه استان سالمند کشور هستند! ‏

زنگ خطر پیر شدن مازندران

افزایش جمعیت سالمند و همزمان با آن کاهش جمعیت جوان و فرزندآوری در یک دهه اخیر به زنگ خطری ‏برای جامعه مازندران تبدیل شده است که نادیده گرفتن آن می‌تواند بحران‌های اقتصادی و اجتماعی را ‏برای سبزترین استان کشور به همراه داشته باشد.‏
بر اساس الگوی جهانی نرخ ازدواج بالا و نرخ پایین طلاق منجر به ثبات خانوادگی و در نتیجه ثبات در نرخ ‏فرزندآوری می شود و در برخی مواقع به دلیل تحکیم خانوادگی حتی افزایش فرزند آوری را نیز رقم می زند ‏، همان طور که در دهه ۶۰ ایران با افزایش ازدواج و ثابت ماندن نرخ طلاق وابسته به برخی مسائل ‏فرهنگی شاهد رشد جمعیتی بود‎.‎
اما در یک دهه گذشته آمار و ارقام خبر خوشی برای نیروی انسانی استان مازندران و جمعیت جوان به ‏همراه ندارد. طبق آمارها نرخ ازدواج از ۳۵ هزار و ۹۷۸‏‎ ‎مورد در سال ۸۸ به ۲۱ هزار و ۵۷۱ مورد در سال ۹۷ ‏رسید که کاهش ۴۰ درصدی را در وصلت های مازندران نشان می دهد‎.‎
کاهش زندگی مشترک مازندرانی ها در حالی است که آمار طلاق در همین دهه با رشد ۲۲ درصدی ‏همراه بود و بنابر گزارشات بیشترین میزان طلاق نیز در پنج سال اول زندگی رخ می دهد.‏‎ ‎
این وضعیت به طور مستقیم بر افزایش جمعیتی مازندران تاثیر گذاشته است زیرا در همین مدت کاهش ۱۰ ‏درصدی تولد نوزادان و افزایش سه درصدی فوتی ها در مازندران رقم خورده است که نه تنها بیانگر کاهش ‏نرخ افزایش کل جمعیت ، بلکه کاهش شدید نرخ جمعیت جوان در استان است‎.‎
این وضعیت در حالی است که مازندران با توجه به برنامه های اقتصادی در حوزه گردشگری، صنعت، ‏کشاورزی و دانش بنیان برای سال های پیش رو نیاز مبرم به جمعیت جوان و تازه نفس دارد، اگر چه ‏مدیریت جمعیت جوان نیز در حال حاضر نیز با مشکلات متعددی از جمله هدایت شغلی مواجه است.‏‎ ‎

فرار جوانان از فرزندآوری‎ ‎

پیرتر شدن ترکیب جمعیتی مازندران در حالی است که در یک دهه اخیر ورودی جمعیت جوان و فرزندآوری ‏نیز در این استان روبه کاهش است. بنا به آمار اداره ثبت احوال مازندران، در یک دوره چهار ساله از سال ۹۴ ‏تا ۹۷ آمار متولدین از ۴۶ هزار و ۴۶۳ به عدد ۳۹ هزار و ۸۳۶ تازه متولد شده کاهش داشته است که نشان ‏از جدی بودن مساله است‎.‎
استان مازندران جزو استان‌هایی است که کم‌ترین میزان فرزندآوری را در سال‌های اخیر به خود اختصاص ‏داده است و این موضوع نگران‌کننده است، میزان فرزندآوری کل در کشور به ازای هر زن در سن باروری ‏‏۱.۷ فرزند است.‏
مادران در ۲۵ درصد کشور کمتر از نرخ جانشینی، فرزندآوری دارند و از ۳۱ استان تنها سه استان بیشتر از ‏حد جایگزینی بچه‌دار می‌شوند، میزان فرزندآوری کل در کشور به ازای هر زن در سن باروری ۱.۷ فرزند ‏است.‏

نرخ ولادت در مازندران تک‌رقمی شد

مجتبی فاطمی مدیرکل ثبت احوال مازندران در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، گفته است: براساس ‏بررسی‌ها نرخ ولادت در سال ۹۸ ، ۱۰.۱ به ازای هر هزار نفر جمعیت بوده که این آمار در سال ۹۹ به ۹ ‏رسیده است‎.‎
‎ ‎وی با اشاره به رشد میانگین سنی مادران، افزود: در سال ۸۹ میانگین سنی مادران باردار ۲۷ سال بوده ‏که این آمار در سال ۹۹ به ۳۰ سال رسیده است که نشان می‌دهد مادران دیرتر به فرزندآوری فکر ‏می‌کنند‎.‎
مدیرکل ثبت احوال مازندران بیان کرد: تعداد ولادت در سال ۹۸، ۳۳هزار و ۹۰۲ مورد بوده که در سال ۹۹ به ‏‏۳۰ هزار و ۱۷۵ مورد رسیده که نشان‌دهنده کاهش ۱۱ درصدی ولادت است‎.‎
این مسؤول اضافه کرد: بیشترین فرزندآوری مربوط به گروه سنی ۳۰ تا ۳۴ ساله با ۳۰ درصد، ۲۸ درصد ‏مربوط به گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال و ۱۷ درصد مربوط به گروه ۲۰ تا ۲۴ سال بوده است‎.‎
فاطمی یادآور شد: تعداد دوقلوزایی در سال ۹۸، ۵۰۵ مورد بوده که این آمار در سال گذشته به ۴۹۲ مورد ‏رسیده است‎.‎
وی افزود: همچنین در سال ۹۸، ۱۵ مورد سه قلوزایی داشتیم که این مورد در سال گذشته به ۱۰ مورد ‏رسیده است‎.‎
مدیرکل ثبت احوال مازندران با اعلام اینکه مازندران به لحاظ فرزندآوری در رتبه ۳۰‏‎ ‎قرار دارد، یادآور شد: ‏رتبه اول فرزندآوری در کشور مربوط به سیستان و بلوچستان با ۲۹.۴، میانگین کشوری ۱۳.۶ بوده که ‏مازندران با نرخ ۹ و پس از آن گیلان با نرخ ۸.۲ است‎.‎
این مسؤول با بیان اینکه تعداد ولادت شهری ۲۰ هزار و ۱۰۷ و ولادت روستایی نیز ۱۰ هزار و ۶۸ مورد بوده ‏است، گفت: همچنین تعداد فرزندان پسر در سال گذشته ۱۵ هزار و ۶۵۵‏‎ ‎مورد و دختر ۱۴هزار و ۵۲۰ مورد ‏بوده است‎.‎