سدهای مازندران تشنه از باران پاییزی

پراکنش نامناسب بارش پاییزی در مازندران آن هم در نخستین ماه سال زراعی جاری سبب شد تا برخلاف دهه های گذشته بیشترین سهم به جای ارتفاعات به مناطق جلگه ای برسد که نتیجه آن جز ویرانی فراوان ناشی از سیلاب برای این مناطق نبود.
به گزارش حرف، اگر چه بارش های شدید پاییزی مازندران امسال تا همین جا رکورد چهار دهه ای را شکست و استثنایی هم از منتهی الیه غرب تا دورترین نقطه شرق استان دیده نشد، ولی بررسی های کارشناسی نشان می دهد سدها و سفره های زیرزمینی سهم اندکی در این بارندگی کم سابقه داشتند و عطش زمین نیز همچنان باقی مانده است.
بر اساس برآورد شرکت آب منطقه ای مازندران، بارندگی ماه مهر این استان که در تمامی مناطق کم سابقه بود تنها هشت درصد به ذخایر سدها و کمتر از آن به سفره های زیرزمینی نسبت به سال گذشته اضافه کرد و بقیه روان آبها سهم دریای خزر شد.این در حالیست که میزان خسارت بر جای مانده از بارش سیل آسای ماه مهر که نخستین ماه سال زراعی محسوب می شود، بیشتر از هفت هزار میلیارد ریال بود.
** سدها همچنان تشنه
بر اساس گزارش شرکت آب منطقه ای مازندران از مجموع 400 میلیون متر مکعب ظرفیت سدهای این خطه شمال کشور هم اکنون تنها 24 درصد پر است و هشت درصد از این میزان هم مربوط به بارندگی اخیر بوده است.
کارشناسان آب منطقه ای دلیل سهم ناچیز سدها و سفره های زیرزمینی از باران های سیل آسا پاییزی را پراکنش نامناسب این بارش ها می دانند که بر اثر تغییرات اقلیمی در سال های اخیر رخ داده است.به اعتقاد این کارشناسان در بارندگی های اخیر سهم مناطق جلگه ای و دشت ها 70 درصد و سهم ارتفاعات که در واقع ذخیره گاه و تامین کننده اصلی آب مورد نیاز استان است تنها 30 درصد بوده است.
مدیردفتر مطالعات شرکت آب منطقه ای مازندران در این باره به ایرنا گفت: میانگین بارش استان در مهر ماه 117 میلی متر بود که عمده آن در دشت بارید.قربانعلی خدابخشی افزود: میانگین بارش در دشت های استان 167 میلی متر و در ارتفاعات 104 میلی متر بود، در حالی که 70 درصد از مساحت مازندران را ارتفاعات تشکیل می دهد و تنها 30 درصد دشت یا جلگه است.
وی توضیح داد: بیشترین بارش در دشت های مربوط به مناطق غرب استان با متوسط 395 میلی متر بود که به خاطر باریک بودن نوار جلگه ای در این منطقه ، بارندگی بلافاصله در کمترین زمان وارد دریا شد، در حالی که کمترین بارش در ارتفاعات بخش مرکزی استان با متوسط 84 میلی متر بارید.خدابخشی گفت: پراکنش بارش نشان می دهد که سهم سدهای بزرگ و مخزنی استان که در ارتفاعات واقع هستند و مهم ترین ذخیره گاه آبی برای کشاورزی و حتی آشامیدن محسوب می شوند، ناچیز بوده است. مدیر دفتر مطالعات شرکت آب منطقه ای مازندران اظهار داشت: علاوه بر این، با وجود بارش های زیاد پاییزی میزان دبی آب برخی از رودخانه ها از جمله تجن حدود 18 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش دارد که گویای خالی ماندن کاسه ارتفاعات استان از بارندگی پاییزی است.
وی افزود: بارش ها در مهر ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل یک درصد افزایش داشته، اما آبدهی رودخانه ها در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 17 درصد و در مقایسه با دوره شاخص دراز مدت 37 درصد کاهش دارد.
خدابخشی گفت: حوضه آبریز صفارود و نسارود در رامسر با 318 میلی متر بیشترین و حوضه هراز و چالوس با 70 میلی متر کمترین بارش را در مهر ماه سال جاری به خود اختصاص دادند.به گفته این مسئول، به لحاظ آبدهی هم وضعیت رودخانه های استان به طور میانگین 17 درصد کاهش نشان می دهد که بیشترین کاهش مربوط به رودخانه تجن با 47 درصد است.خدابخشی گفت: بیشترین دبی آب رودخانه ای در این مدت مربوط به چشمه کیله تنکابن در غرب مازندران با 46 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
** کاهش آب زیرزمینی
مدیر دفتر مطالعات شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین گفت که بر اساس اندازه گیری انجام شده در مهر ماه سال جاری، سطح ایستایی آب زیرزمینی نسبت به ماه مشابه سال گذشته در همه محدوده های مطالعاتی استان به جز قائمشهر و جویبار با کاهش رو به رو بوده است.خدابخشی افزود: بیشترین میزان کاهش مربوط به محدوده بهشهر به میزان 2 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل بود، در حالی که کمترین کاهش با 9 دهم درصد مربوط به محدوده نور و نوشهر در غرب استان بوده است.وی گفت: همچنین سطح ایستایی آبخوان نسبت به میانگین 12 ساله نیز در همه محدوده ها به جز نور- نوشهر و چالوس- رامسر با کاهش رو به رو بوده است که بیشترین میزان کاهش مربوط به محدوده بهشهربا 51 درصد و کمترین مربوط به قائمشهر و جویبار با 14 درصد است.
مدیرکل هواشناسی مازندران هم گفت: اگر چه بارش باران در مهر ماه توانست رکورد بیش از یک دهه قبل را جابه جا کند، ولی پراکنش این بارش ها به گونه ای بود که سهم چندانی در جبران کمبود ذخایر زیرزمینی و سدها نداشته است.
محمدرضا رضوی افزود: بارش باران در صورتی می تواند مفید باشد که به صورت برف و باران در ارتفاعات رخ دهد.
وی میانگین بارش باران را در سه ماهه آینده سال جاری در حد نرمال و در برخی مناطق از جمله شرق استان کمتر از نرمال برآورد کرد.بر اساس گزارش هواشناسی مازندران، بارش باران در سال زراعی گذشته (97-96) نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن 31 درصد کاهش یافت و این کاهش در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 53 درصد بود.