نظام مهندسی ابزار قانونی برخورد با واحد معدنی متخلف را ندارد

گفت و گو – حسین زحمتکش: رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران با بیان اینکه قانون سازمان نظام مهندسی معدن در سال 1379 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، اظهار کرد: نظام مهندسی معدن رسما از سال 81 فعالیش را آغاز کرد و تاکنون شش دوره انتخابات هیئت مدیره در این سازمان برگزار شده است.

هادی حمیدیان هدف نظام مهندسی را ارائه خدمات فنی ومهندسی و ارتقای ایمنی در بخش معدن معرفی کرد و گفت: تمامی فعالیت های معدنی باید براساس اصول فنی و مهندسی صورت گیرد چون عدم رعایت این اصول موجب کاهش بهرهوری و نیز ایمنی می گردد که می تواند موجب بروز حوادث دلخراش و غیر قابل جبرانی شود که گاهی اوقات مانند حادثه معدن زغالسنگ یورت دامنه کشوری به خود می گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه ذخایر معدنی تجدید ناپذیر، انفال و جزوی از بیت المال محسوب می‌شوند، یادآور شد: معدن دارانی که پروانه بهره برداری معدنی دارند در واقع مالک معدن نیستند بلکه این محدوده را از دولت اجاره کرده اند.

حمیدیان در ادامه تاکید کرد: معدنکاری یکی از مشاغل کاملا تخصصی است که فرآیند کشف تا استخراج باید بر اساس دستورالعمل های فنی و مهندسی صورت گیرد از این رو نظام مهندسی از طریق کارشناسان فنی که در معادن دارد بر نحوه فعالیت مهندسی معادن نظارت دارد.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان مازندران با اشاره به اینکه وظیفه نظام مهندسی معدن نظارت بر عملکرد فعالیت مهندسی معادن از طریق کارشناسان فنی عضو سازمان است، اظهار کرد: نظارت و بازرسی از معادن به طور کامل به نظام مهندسی معدن واگذار نشده است، تنها ابزار نظام مهندسی معدن مسئولین فنی هستند که در معادن بر نحوه عملکرد مهندسی معدن نظارت دارند.

حمیدیان با انتقاد از برخی انتقاد هایی که به نظام مهندسی در بروز حوادث معدنی زده می شود، بیان کرد: نظام مهندسی ابزار قانونی برای نظارت و حتی پلمپ واحدهای متخلف یا نا ایمن را ندارد اگر ابزار قانونی به نظام مهندسی داده شود یقینا حوادث معادن تا حدود زیادی کاهش پیدا می کند.

وی با اشاره به ماده 2 و 4 قانون معادن که اعمال حاکمیت و نظارت و بازرسی از واحدهای معدنی را به وزارت صنعت و معدن واگذار کرده است، گفت: در ماده 34 ذکر شد که وزارت صنعت و معدن می‌توانند با عقد قراردادهایی فعالیت‌های نظارتی و بازرسی خود را به نظام مهندسی‌ها ارجاع دهند.

وی با بیان اینکه در چند سالی که نظارت و بازرسی از معادن به نظام مهندسی واگذار شد حوادث کمتری رخ داد، تصریح کرد: طی دوره‌ای نظارت بر معادن به شرکت‌های مشاور واگذار شده بود که عملکرد مناسبی نداشتند و موجب بروز حوادث متعددی در معادن شده بودند.

وی با تاکید بر اینکه سازمانهای صنعت و معدن باید از توانایی نظام مهندسی معدن استفاده بیشتری ببرند، اظهار کرد: هزار و 500 نفر از فارغ التحصیلات مقاطع مختلف دانشگاهی رشته های اکتشاف، استخراج، مکانیک سنگ، زمین شناسی با گرایش های مختلف، متالوژها و نقشه بردارها عضو نظام مهندسی معدن هستند که تاکنون به حدود 338 نفر با درجه بندی یک تا سه پروانه اشتغال اعطا شده است.

حمیدیان در ادامه با بیان اینکه معادن بسته به بخشنامه وزارت صنعت و معدن و براساس ذخایر و استخراج سالانه به چهار درجه تقسیم می شوند، اظهار کرد: درجه کارشناسان فنی که در فرآیند اکتشاف تا بهره برداری معادن مشغول به فعالیت هستند باید بالاتر از درجه معدن محل ماموریت آن ها باشد.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران با بیان اینکه تعداد اعضای نظام مهندسی معدن در مازندران نسبت خوبی دارد و باتوجه به عملکرد به عنوان نظام درجه دو کشور شناخته می شود، تصریح کرد: نظام مهندسی مازندران یکی از استانهای دارای بیشترین عضو با مدرک دکتری و کارشناسی ارشد است و از نظر تعداد پروانه اشتغال جز استان‌های خوب در کشور است.

وی رشته مهندسی معدن و زمین شناسی را جزو رشته های مادر دانست و تصریح کرد: این رشته می‌تواند در بخش آب، مدیریت بحران، حفاری، استخراج نفت، سد سازی، راه سازی و شهرسازی ارائه خدمات داشته باشد.

حمیدیان در مورد تعداد معادن استان گفت: مازندران 248 معدن دارای پروانه بهره برداری دارد که 117 معدن فعال است که بخشی در حال تجیز و بخشی به دلیل شرایط اقتصاد یا مشکلات منابع طبیعی و محیط زیستی و معارضین محلی فعالیتی ندارند. وی افزود: در استان باید کمیته‌ای وجود داشته باشد تا این مشکلات واکاوی شود و حمایت لازم صورت گیرد چراکه راه اندازی معادن بر اقتصاد و اشتغال استان و نیز اقتصاد کشور تاثیر گذار است.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران، تعداد معادن شن و ماسه استان را بیش از 80 مورد دانست و تاکید کرد: در مازندران 50 معدن دارای پروانه بهره برداری زغال سنگ هستند که متاسفانه از این تعداد 15 معدن فعال است.

حمیدیان با بیان اینکه مازندران دارای 12 معدن فلورین ثبت شده است که 4 مورد آن فعال است، اظهار کرد: معادن پوکه معدنی و سنگ آهک، سنگ ساختمانی مرمرین، گرانیت و تراورتن و چهار معدن سرب و روی و دو مورد معدن باریت در مازندران فعال هستند. رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران در مورد مواد معدنی کشف شده در استان بیان کرد: تاکنون 17 نوع ماده معدنی در مازندران شناسایی شده و پروانه صادر شده است که قابلیت استخراج دارند.

وی در ادامه گریزی به ظرفیت های معدنی کشور زد و تصریح کرد: 68 ماده معدنی در ایران شناسایی شده که قابلیت بهره برداری و استخراج دارد، این مقدار ماده معدنی در دنیا بی نظیر است و این را جزو 15 کشور معدنی دنیا قرار داده است و هیچ کشوری این تنوع ماده معدنی ندارد.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن مازندران با بیان اینکه مازندران از لحاظ ذخایر فلورین در کشور رتبه اول را داراست، اظهار کرد: مازندران از لحاظ کمیت ذخایر زغال سنگ حائز رتبه دوم، از نظر تولید چهارم و از نظر کیفیت رتبه اول کشور را داراست. هر دو نوع زغال سنگ (کک شو و حرارتی) در معادن مازندران قابلیت استخراج دارند و از کیفیت بالایی برخوردار هستند چون سولفور زغال سنگ معادن مازندران اندک بوده و در برخی مناطق به دو تا سه صدم می رسد.

حمیدیان با اشاره به اینکه مازندران در پوکه معدنی استان اول و در معدن شن و ماسه جز پنج استان برتر کشور است است، تصریح کرد: تعداد معادن سنگ های ساختمانی در مازندران زیاد نیست اما کیفت درخور توجهی دارد به گونه ای که سنگ گرانیتی کلاردشت یکی از بهترین سنگ‌های ساختمانی دنیا است و مرمریت‌های منطقه گلوگاه، نکا و تلمادره نیز دارای کیفیت مناسب بوده و می‌توانند نیاز استان را تامین کنند هر چند در این زمینه سرمایه گذاری خوبی نداشته ایم.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان مازندران با بیان اینکه بالاترین میزان استخراج فلورین استان در سال به 20 هزار تن رسیده است، اظهار کرد: این میزان بسیار اندک است متاسفانه در سال های گذشته مقدار تولید فلورین استان به 10 هزار تن رسیده است.

این مسئول، فلورین را ماده معدنی استراتژیک برشمرد و بیان کرد: بیشترین مصرف فلورین در ذوب آهن و به عنوان کمک ذوب است به طوری که برای ذوب هر تن آهن 6 کیلو فلورین اضافه می‌شود. حمیدیان در ادامه خاطر نشان کرد: با افزایش حرارت مصرف انرژی زیاد می شود به همین خاطر با استفاده از فلورین درجه حرارت مورد نیاز کاهش می‌یابد.

وی درباره دیگر کاربردهای فلورین، گفت: فلورین در پتروشیمی کاربرد دارد به طوری که آن را تبدیل به اسید HF می‌کنند که این اسید تنها اسیدی است که شیشه را در خود حل می‌کند ونیز دیگر مصرف عمده آن در صنایع پتروشیمی برای تولید بنزین با اکتان بیشتر است. حمیدیان با بیان اینکه فلورین در مصرف UF6 و صنایع هسته ای نیز کاربرد دارد، تصریح کرد: از فلورین در تولید مواد آرایشی و بهداشتی به خصوص خمیر دندان نیز بهره می برند.