یک تیر و دو نشان!

گروه اقتصادی: طی سال‌های اخیر در استان مازندران شاهد افزایش فعالان در حوزه پرورش ماهی بوده و هستیم، این کار نیاز به احداث استخرها در ابعاد و اشکال مختلف و همچنین مصرف آب و تعویض آن دارد.
اخیرا هم هشدارهای زیادی در خصوص کمبود آب در حوزه‌های مختلف از سفره‌های زیرزمینی گرفته تا حجم آب داخل سدها و همچنین مباحث عدم صحیح مصرف و انتقال آب بین حوزه‌ای در مجموع بی‌توجهی به مصرف آب این مایع حیاتی به گوش می‌رسد.

نکته جالب اینکه محققان مازندرانی از سال‌ها پیش بحث استفاده بهینه از آب در پرورش ماهی را دنبال کرده و توانستند با به‌کارگیری فیلترهای مدرن مصرف آب برای ماهیان پرورشی گرمابی مصرف آب را تا ۱۵۰ برابر کاهش دهند.

دکتر احمد رجب نژاد دارای دکترای دامپزشکی فارغ التحصیل سال ۱۳۷۹ در ساری، که ایده‌پرداز و مجری طرح”پرورش فوق متراکم ماهی بدون تعویض آب” است در گفت‌وگوی اختصاصی با حرف مازندران بیان می‌کند: بررسی بحث کاهش مصرف آب در استخر پرورش ماهی حدود ۱۳ سال زمان برد.

وی با اشاره به اینکه این طرح برای اولین بار در جهان اجرا شده و نمونه مشابهی ندارد، عنوان می‌کند: برای تولید یک کیلو ماهی حدود هزار لیتر آب مصرف می‌شود اما می توان با اجرای این طرح میزان مصرف آب به۱۰۰ لیتر آب رساند.

رجب نژاد ادامه می‌دهد: در استخرهای بتنی ماهیان گرمابی  برای هر ۱۳۰ متر مربع نیاز به ۲ اینچ ورود و خروج آب طی هفت ماه طول دوره است که به‌دلیل بازگشت آب به طبیعت اثرات زیست محیطی نیز در پی دارد، ولی با اجرای این طرح در مدت یک سال حدود ۴ بار تولید ماهی صورت گرفته و تنها یک بار  نیاز به تعویض آب احساس می‌شود.
 
*از ساخت آکواریوم تا جرقه یک ایده 

این دکترای دامپزشکی می‌گوید: این طرح در دو مرحله انجام شد اول در زمان خدمت سربازی برای کسب درآمد به ساخت آکواریم با یک طرح ابتکاری روی آوردم. بعد از چند سال همان طرح را در تهران دیدم که ساخت کشور چین بود تا آن زمان به اهمیت کارم پی نبرده بودم همین انگیزه‌ای شد تا طرح را کامل کنم.

وی خاطرنشان می‌کند: بعد از آن ۶ سال با شکست روبرو شدم که سرانجام در قسمت آزمایشگاهی موفق شدم. سپس طرح وارد فاز عملیاتی شد. در این بخش طرح را باید در مقیاس کوچک اجرا میکردم که این کار با رفع اشکالاتی همراه بود و ۲ سال زمان برد.

رجب نژاد اضافه می‌کند: پس از آن به مرکز رشد رفتم و طرح مورد داوری قرار گرفت و با اجرایش موافقت شد. فرآیند اجرای طرح به‌صورت صنعتی نیز حدود چهار سال زمان برد چون با مشکلات زیادی در اجرا مواجه شدیم و باید ایرادهای آن را بر طرف می‌کردم.
 
*کشورهای پیشرفته در فاز آزمایشگاهی مانده‌اند

ایده‌پرداز و مجری این طرح تاکید می‌کند: با توجه به مشکل کم‌آبی در دنیا و همچنین کم بودن زمین تمام دنیا دنبال اجرای این طرح هستند، ولی حتی کشورهای پیشرفته هنوز نتوانستنداین طرح را عملیاتی کنند فقط توانستند طرح را به صورت اکوا هیدروپونیک و آزمایشگاهی اجرا کنند، اما من در این طرح با ساختن فیلترهای مختلف توانستم مشکلات آن را برطرف کنم.

وی تصریح می‌کند: در سیستم اکوا هیدروپونیک هم باید حواسمان به ماهی‌ها باشد و هم به گیاهان، اگر برای هر کدام مشکلی ایجاد شود آن یکی هم از بین می‌رود برای همین کار خیلی سختی است، ولی در این طرح نیازی به گیاه برای تصفیه آب نداریم.

رجب نژاد اظهار می‌کند: اگر این طرح برای کل کشور اجرایی شود ارزشمند خواهد بود در غیر این صورت ارزشی ندارد، باید برای تمام گلخانه‌ها و مزارع این طرح را اجرایی کنند، چون بعد از برداشت ماهی آن آب برای گیاهان حکم طلا را دارد با اجرای این طرح نیازی به واردات کود شیمیایی نداریم.

گفتنی است طرح پرورش فوق متراکم ماهی بدون تعویض آب هم اکنون در شهرستان بهشهر در حال اجرا است و همانطور که گفته شد نیاز به حمایت برای گسترش دارد. از آب حاصل از اجرای این طرح نیز بدون استفاده از هیچ سمومی میتوان برای پرورش گیاهان استفاده کرد.