نگاهی به جریانات اخیر زباله ساری؛ راز اژدهای هفت‌سر

ساری-الناز پاک نیا | دُمل چرکین زباله مازندران سر باز کرده است؛ بعد از تصاویر ناراحت کننده دفن زباله در جنگل و دریا، این بار تجمع مردم چهاردانگه ساری، در اعتراض به دفن زباله در روستاهای این منطقه خبرساز شده است. مردم این مناطق اگرچه در پروسه ای 20روزه نسبت به این امر معترض شدند اما با ادامه یافتن این تجمع ها، حواشی نیز وارد این جریان شد که پررنگ ترین آن، تقابل نیروی انتظامی و مردم تجمع کننده بود. تصور اینکه نیروی انتظامی مردم معترض به وضعیت زباله را مورد هجوم قرار داده باشد، موجب حادتر شدن این جریان شده است اما آنچه در این ماجرا مغفول مانده، نیاز به بیان برخی واقعیت ها است.  اعتراض به روند دفن زباله در مازندران، چه در شهر ساری  چه در شهرهای دیگر، حق طبیعی مردم است، از ابتدا رسانه ها و فعالان اجتماعی و محیط زیست این جریان زیان بار را رصد کرده و خطرات آن را اطلاع رسانی کرده بودند.

اژدهای هفت سر زباله در مازندران، قصه امروز و دیروز نیست؛ انباشت بیش از 30سال زباله در دل طبیعت و جنگل های مازندران بیش از هر مساله دیگری به حیات طبیعی و زیستی انسانی و حیوانی در مازندران صدمه زده است.

مقصران چه کسانی هستند؟

رسانه ها، فضای مجازی و افکارعمومی مملو از تصاویر زباله مازندران در ساحل، طبیعت و جنگل های استان است اما آنچه امروز در استان رخ می دهد در فضایی متفاوت قرار دارد. امروز با ورود سازمان بازرسی در سال گذشته و بیان این مساله که بسیاری از اعتبارات دهه گذشته در حوزه پسماند در مازندران به هدر رفته و در جای خود هزینه نشده است؛ نشان می دهد که حتی مدیران گذشته را نیز باید به پاسخگویی فرا خواند.

نقش جریان های رسانه ای در آگاه سازی مردم

در ابتدا باید از نکته مغفول در حوزه زباله و  پسماند در مازندران سخن گفت؛ مردم باید در جریان مسائلی که موجب حساسیت و تحریک عواطف و احساسات می شوند قرار گیرند. در جریان قراردادن مردم از مسائل پشت پرده موجب می شود که برخی گروه ها و جریان ها نتوانند از معضل اساسی مردم سواستفاده کرده و آن را به جریان های سیاسی مرتبط کنند. با تهیه فیلم از جریان های تجمع در ساری و انتشار آن مساله اصلی که همان زباله سوز ساری و دلایل تاخیر در روند بهره برداری آن است غافل نباید شد.

چرا روند زباله سوز ساری مختل شده بود!

به نظر می رسد به مانند اظهارات عضو شورای شهر ساری، مردم باید بدانند که مساله زباله سوز ساری مساله مالی و اعتباری نیست، هرچند پول و اعتبار می تواند به سرعت بخشیدن اتمام آن کمک کند.

علی اکبر زلیکانی نائب رئیس شورای اسلامی شهر ساری در جلسه شورای شهر ساری با بیان اینکه مشکل احداث نیروگاه زباله سوز منابع اعتباری نیست افزود: متأسفانه مشکل پروژه پول نیست چرا که پیمانکار ساخت ابنیه نیروگاه اصلاً طلبکار نیست و مشکلات در بخش های دیگری از جمله اختلاف بین مشاور پروژه و پیمانکار آن است که با ورود مسئولان استانی و شهرستانی امیدوار هستیم تا این موانع برداشته شود.

زلیکانی به بازدید اخیر خود از نیروگاه زباله سوز به همراه اعضای شورای تأمین شهرستان ساری اشاره و تصریح کرد: در جلسه ای که در آنجا برگزار کردیم، مشاور و پیمانکار پروژه موعد افتتاح نیروگاه بر اساس برنامه زمانبندی شان را 15 اردیبهشت 1399 اعلام کردند که آقای فرماندار این موضوع را نپذیرفت و خواهان اتمام عملیات احداث نیروگاه تا پایان سال 98 شد.

اسفندیار عشوری رئیس کمیسیون مشارکت و سرمایه گذاری شورای اسلامی شهر ساری نیز در جلسه پنجاه و چهارم این نهاد گفته است: یکی از مشکلاتی که اهالی منطقه پشت کوه چهاردانگه را می رنجاند، شیرابه زباله هاست. شهرداری باید پاسخگو باشد چرا شیرابه ها را تصفیه نکرده است.

وی با بیان اینکه شهرداری بابت تصفیه شیرابه ها به پیمانکار پول پرداخت می کند، گفت: متأسفانه در عمل هیچ اقدامی در این زمینه مشاهده نمی کنیم و به همین خاطر پیمانکار باید در این زمینه پاسخگو باشد.

شاید همین مسائل باشد که معاون عمرانی استاندار مازندران از ورود سازمان بازرسی به مساله زباله سوز ساری خبرداده بود. اینکه چرا زباله سوز ساری در طی سال های اخیر با وجود اینکه گفته می شود شهردار سابق و معاون وزیر امروز پرقدرت عمل کرده است، نتوانسته به سرانجام برسد و شنیده شده شاید امروز نیز همان پیمانکار در روند بهره برداری زباله سوز اختلال ایجاد می کند.

در تیرماه سال جاری؛ مساله تاخیر در بهره برداری از زباله سوز ساری مطرح شده بود، معاون عمرانی مازندران از تحقیق و تفحص از نحوه هزینه کرد پروژه کارخانه زباله‌سوز ساری خبر داده و گفته بود: سازمان بازرسی کل کشور هم در این پرونده ورود پیدا کرده است.

مهدی رازجویان بعد از جلسه بررسی وضعیت کارخانه‌های زباله‌سوز مازندران در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم رضایت‌ از میزان پیشرفت فیزیکی کارخانه زباله‌سوز ساری، آیا وقت آن نرسیده است که تحقیق و تفحص از عملکرد متولیان این پروژه در دستور کار قرار گیرد، اظهار کرد: این اقدام انجام شده است، تیمی از سازمان بازرسی کل کشور بازدید میدانی از نحوه اجرای پروژه داشته، اسناد کنترل شده و منتظر نتیجه و اقدامات هستیم.

وی در واکنش به طرح این سوال که حدود هفت سالی است که این پروژه کلنگ‌زنی شده اما عملا زمینه بهره‌برداری از این پروژه فراهم نشده است، گفت: این پروژه پیشرفت فیزیکی داشته و به نتیجه نرسیده است.

رازجویان در پاسخ به این سوال که آیا انحراف بودجه‌ای در روند اختصاص بودجه وجود داشت، افزود: به دلیل محرمانه بودن جزئیاتی در این زمینه در اختیار بنده قرار نگرفته است.

دو قطبی انتخاباتی ساری و تکرار ماجرای افتتاحیه مسجد جامع!

در حالی که به نظر می رسد، برخی جریان های سیاسی و درون شهری مانع بهره برداری از زباله سوز ساری می شوند، نظریه، تکرار ماجرای افتتاحیه مسجد جامع این شهر بار دیگر بر سر زبان ها بیفتد. عبوری شهردار سابق و معاون وزیر فعلی که معتقد بود بازسازی مسجد جامع که در اثر آتش سوزی تخریب شده بود در دوره وی انجام شده و خود نیز باید به بهره برداری آن اقدام کند، وزیر راه و شهرسازی را برای افتتاحیه این پروژه به ساری آورد. حالا برخی جریانات سیاسی در شهر ساری معتقدند پیمانکار و برخی جریانات دخیل در این پروژه ماجرای مسجد جامع را در زباله سوز ساری دنبال می کنند.

زباله سوزی که از هفت سال پیش تاکنون در ساری کلنگ زنی شده و به بهره برداری نرسیده، افتتاح آن برای یکی از قطب های سیاسی شهر ساری مساله ای مهم است، به درازاکشاندن افتتاح آن می تواند ضمن تخریب مدیریت فعلی استان و شهر ساری، برای  گروه بهره برداری کننده، جنبه تبلیغاتی خوبی داشته باشد.

هشدار به مردم و مسئولان!

از این رو این نکته تقویت می شود که ماجرای زباله، پسماند و زباله سوز ساری، به مساله سیاسی، انتخاباتی و جریانی تبدیل می شود که زنگ خطری هم برای مردم هم برای مسئولان است. جریانات رسانه ای و افکار عمومی می باید در جریان مسائلی مانند این امر قرار گیرند که مساله زباله استان با تنش، تجمع و گردهم آمدن های بدون ضابطه و بی قانون رفع شدنی نیست. همان گونه که سال های سال، فعالان رسانه ای و محیط زیستی در آرامش و در نهایت توجه به قانون و ضابطه، زباله و پسماند را به مساله درجه اول استان تبدیل کرده اند و امروز دریافت بسیاری از اعتبارات و در اولویت قرار گرفتن این مساله، ساخت سه زباله سوز در استان در راستای این اقدامات صورت گرفته است.

جریانی کردن زباله استان به ویژه شهرستان ساری نه تنها به نفع ماجرای زیست محیطی نیست که فاصله دار کردن میان مردم و مسئولان به ویژه وارد کردن جریان حضور پلیس در میان تجمع کنندگان می تواند به دنباله دار شدن این موضوع لطمه وارد کند.

به نظر می رسد، جریان تازه ای در حوزه پسماند و زباله مازندران به ویژه شهر ساری نیاز است تا بتواند به تکمیل حداقل یکی از پروژه های زباله سوز ساری منجر شود. جریانی که بدون تنش، با افزایش آگاهی مردم از پشت پرده تجمع ها می تواند به تسریع بخشیدن در روند اتمام پروژه زباله سوز ساری کمک کند.