نجات دریای خزر با کاهش مصرف پلاستیک

به گزارش حرف آنلاین؛ دریای خزر این روزها حال خوشی ندارد که این علت را می‌توان در کاهش صید ماهیان آن و نیز آلودگی‌های آب موجود در آن مشاهده کرد. کشورهای حاشیه آن تصور می‌کنند آن قسمتی از دریا که سواحل آن در کشور آنهاست هر چه که در توان دارند می‌توانند آن را آلوده کنند. از آنجایی که این دریا به جایی راه ندارد بنابراین قدرت خودپالایی نداشته و با کوچکترین آلودگی اکوسیستم خود را بهم می‌زند و نیز محیط زیست و وضعیت اقلیم در آن تغییر می‌کند.

میان منابع آلاینده و آلودگی تفاوت وجود دارد که این منابع آلاینده ناشی از ورود آلاینده‌ها از بخش صنعتی و کشاورزی به آب دریا است، این موارد در طبیعت به این میزان وجود ندارد و یا آنچنان اندک است که جز ساختار محیط محسوب می‌شود.

به طور کلی آلودگی‌ شامل افزایش غلظت آلاینده در محیط دریا به نحوی که مضر به حال محیط زیست و سلامت انسان باشد، بنابراین هنگامی که درباره منابع آلاینده دریای خزر صحبت می‌شود در واقع ورود آلاینده به دریا است که در برخی نقاط غلظتش افزایش می‌یابد اما به این معنا نیست که دریای خزر به طور کل آلوده است.

عمده منابع آلاینده دریای خزر مربوط به بخش سکونتگاهی می‌شود؛ یعنی پساب و پسماند شهری بیشترین آلودگی‌ را بر دریای خزر وارد می‌کنند. ورود کود و سم که در مزارع و باغات بالادست استفاده می‌شود از طریق فرسایش و زه آب سطحی وارد دریا می‌شود. در بخش صنعت منابع نفت و گاز نیروگاهی و همچنین صنایع چوب و کاغذ در اولویت‌های بعدی در آلودگی دریا قرار دارند، زیرا در حجم فعالیت‌های خود در منطقه نوار ساحلی ایران زیاد نیست زیرا عمده صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در جنوب کشور مستقر است. کشورهای همسایه ایران همانند آذربایجان که عمده فعالیت سنگین نفت و گاز دارند و آنها به عنوان منبع آلاینده دریای خزر محسوب می‌شوند.

همکاری زیست محیطی کشورهای خزری

در گذشته همکاری‌های کشورهای حاشیه دریای خزر برای حل مشکلات مربوط به آن که با یک برنامه حفاظت از محیط زیست دریای خزر با عنوان “ZCEP” میان کشورهای حاشیه دریای خزر آغاز شده بود که در واقع یکی از اصلی‌ترین پیش برنده آن ایران بود که در نهایت به کنوانسیونی منطقه‌ای که معروف به “کنوانسیون تهران” تبدیل شد.

این کنوانسیون در واقع کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر است که در این مورد نیز ایران نقش موثری داشت و کشورهای حاشیه دریای خزر زیل این کنوانسیون همکاری‌های منطقه‌ای برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر را انجام می‌دهند.

نشست‌هایی که رئیس جمهور در قزاقستان برای دریای خزر با کشورهای همسایه دریای کاسپین داشتند در واقع کنوانسیون تهران و همکاری‌های منطقه‌ای را برای جدیت بیشتر برای حفاظت از محیط زیست این دریا را تقویت می‌کرد.

حفاظت محیط زیستی دریای خزر در کشورمان دو بخش دارد که در بخشی از آن دستگاه‌های اجرایی و در بخش دیگر آن مردم موظف به همکاری هستند، دستگاه‌های اجرایی باید اهتمام جدی‌تری در زمینه تسویه فاضلاب‌های شهری پیش از ورد به دریا انجام دهند به طوری که در حال حاضر بخش بزرگی از فاضلاب‌های شهری  تصفیه نشده وارد رودخانه‌ها شده و در نهایت وارد دریا می‌شوند که در این زمینه وزارت نیرو باید نظارت و اقدامات عملی‌تری را اتخاذ کند.

مدیریت پسماند نیز برای حفاظت از محیط زیست دریا لازم است و در حال حاضر تقریبا هیچ دستگاه مهندسی اصولی برای دفع پسماند شهری در شمال کشور نداریم و فقط پروژه‌های محدودی برای کمپوست و بازیافت تعریف شده و نیز طرح‌هایی برای سوزان زباله تعبیه شده که این تلاش‌ها در مقابل حجم فراوان روزانه تولید پسماند ناکارآمد است که در این بخش نیز وزارت کشور باید اهتمام بیشتری را اعمال کند تا مدیریت پسماند شهرهای ساحلی به سامان برسد.

آلودگی‌محیط زیست دریای خزر

برای مدیریت پسماند و کاهش آلودگی محیط زیست دریا در حوزه  مردمی نیز باید فرهنگ محیط زیستی آنان ارتقا یابد و این باید در الگوی مصرف تقویت شود به خصوص در مورد پلاستیک که بسیار مهم است که در این زمینه شهروندان با کاهش مصرف پلاستیک می‌توانند نقش مهم ایفا کنند. حجم زباله تولیدی در مقایسه با سرانه مصرف بسیار زیاد است.

به طور مثال هر فردی حتی با خوردن یک ساندویچ مقدار زیادی زباله تولید می‌کند که این را باید تغییر داد. تشکل‌های مردمی نیز الگوهای متعددی برای حفاظت از محیط زیست معرفی می‌کنند که باید از آنها استقبال شود.

صنایع تولیدی نیز باید استقرار نظام‌های محیط زیستی را در دستور کار خود قرار دهند و سازمان‌هایی که در واقع موثر در آلودگی محیط زیست هستند باید به دنبال استقرار نظام‌های محیط زیست باشند.