قطار گردشگری؛ ریل گذاری آینده ایرانگردی

تور قطار گردشگری فقط وسیله حمل و نقل نیست بلکه خود راه آهن طبیعت‌هایی دارد که جاذبه گردشگری دارد.

گردشگری راه‌آهن ایران، یا آنچه از آن تور قطار گردشگری نیز یاد می‌شود، عنوان مجموعه گردش‌هایی است که در آن قطار و راه‌آهن فقط وسیله حمل و نقل و جابه‌جایی به حساب نمی‌آید، بلکه خودِ راه‌آهن، زیبایی‌های ابنیه و مسیر آن، تاریخ ساخت خط سراسری، فرهنگ و تاثیرات اجتماعی شکل گرفته در اطراف آن، و هر آنچه که به این خط آهنی و ایستگاه و تجهیزات و قطار مربوط می‌شود، موضوع اصلی گردشگری راه آهن ایران است.

ایران تا صد سال پیش در چنین شرایطی به سر می‌برد و مسافران  برای رسیدن به مقصدی در داخل مرزهای ایران، گاه مجبور به طولانی کردن راه و گذر از شهرهای برون مرزی و سپس ورود به شهر مورد نظر در داخل کشور بودند. اولین راهها و گذرگاه‌ها شاید تنها با عبور حیوانات و به شکل طبیعی در کوهستانها ایجاد شد و بعدها در هر دوره تاریخی، حکومتها به فراخور نیازها و توان اقتصادی و سیاسی خود، دست به سر و سامان دادن بخشهایی از آنها می‌زدند.

به منظور گسترش ارتباطات داخلی و خارجی در دوران صفوی و بعدها نیز در دوران قاجار راهسازی وارد تحولات جدی‌تری شد. این موضوع با توجه به ارتباطات نوین دولت قاجار با دول غربی، اهمیت بیشتری پیدا کرد تا جایی که عناوین تازه ای همچون «راه شوسه» و «راه آهن» مطرح شد.  

در سال  ۱۲۸۵ خورشیدی، مرتضی قلی خان هدایت ملقب به صنیع الدوله، در سمت رئیس مجلس شورای ملی، رساله ای را منتشر نمود که در آن از ایجاد راه و راه آهن به عنوان یکی از مهمترین عوامل پیشرفت مملکت نام برده شده است.  

با پیشرفت وسایل حمل و نقل شهری در کنار راهسازیهای نوین، و طبیعتا کاهش یافتن خطرات و معضلات آن، دیگر سفر و مسیر سفر، شکل ثقیل و طاقت فرسای خود را از دست داد و تا حدی آن را به مفهوم امروزی آن نزدیک کرد.

ثبت جهانی

سرپرست اداره کل راه‌آهن شمال از حضور نمایندگان یونسکو برای ثبت جهانی راه‌آهن شمال خبر داد و گفت: پرونده ثبت جهانی راه آهن به یونسکو ارسال شد.

خدایار طالبی از حضور نمایندگان یونسکو برای ثبت جهانی راه‌آهن شمال خبر داد و گفت:پرونده ثبت جهانی راه‌آهن سراسری (بندر امام خمینی – بندر ترکمن) سالیان گذشته توسط راه‌آهن و میراث فرهنگی کشور به سازمان یونسکو ارسال شد.

سرپرست اداره کل راه‌آهن شمال، جاذبه‌های فنی ابنیه‌ها، پل‌ها و شرایط طبیعی برای گردشگری را دلیل پیگیری راه‌آهن عنوان و اضافه کرد: اداره کل راه آهن شمال دارای  مجموعا ۳۳۲ کیلومتر خط و  ۹۳ عدد تونل و تعداد ۱۴۸۴ پل با طول ۸۸۹۰ متر و شامل ۲۲ ایستگاه است.

راه‌آهن شمال  از لحاظ جذابیت‌های طبیعی نیز یکی از زیباترین مناظر جهان بویژه از  گدوک تا شیرگاه را داراست.

گفتنی است بازرسان سازمان یونسکو با همراهی مسولان میراث فرهنگی کشور و راه‌آهن در نیمه‌ی اول مهر سال جاری جهت بررسی ثبت جهانی راه‌آهن سراسری وارد مازندران خواهند شد.

قطار گردشگری؛ طعمی جدید

امروزه تماشای جاده و لذت بردن از زیبایی های طبیعی و حتی صنعتی آن، بخش مهمی از سفرهای زمینی به حساب می آید، تا جایی که حتی اهمیت مقصد سفر را کم رنگتر می‌سازد.

 از نخستین راه‌های داخلی که ابتدائا به شکل محلی و بعدها با نظم و توجه بیشتری به آنها پرداخته شد، مسیرهایی بود که پایتخت را به شمال کشور متصل می‌نمود. یکی از مهمترین آنها که امروزه آن را به نام جاده فیروزکوه می‌شناسیم، مسیری کوهستانی است که تهران را به  ساری متصل می‌نمود. این مسیر با توجه به امکاناتِ در دسترس در هر دوره تاریخی و به فراخور مقاصد مورد هدف دولت‌ها به شکل محدودتری ساخته و مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما تکمیل شکل امروزی این مسیر را که از تهران آغاز شده و با گذر از فیروزکوه به ساری می‌رسد، می‌توان مربوط به سال ۱۳۰۵ دانست.

تماشای فیروزکوه از پنجره قطار گردشگری

کمتر گردشگری را می‌توان یافت که سفرِ تهران به شمال کشور را با طعم تماشای جاده زیبای فیروزکوه تجربه نکرده باشد. این مسیر زیبا دیگر خود بخشی مهم از سفر به حساب می‌آید تا حدی که تعداد زیادی از گشت‌های یک روزه پایتخت مربوط به تماشای این مسیر کوهستانی زیبا است.

اما تنها راه تماشای این زیبایی‌ها، گذر از جاده فیروزکوه نیست؛ جاده فیروزکوه در مسیر خود از فیروزکوه تا ساری با خطوط ریلی تهران-شمال هم مسیرمی‌شود، به گونه‌ای که در بخش‌هایی از مسیر می‌توان پیچ و خم مسیر ریلی شمال را در دو طرف جاده تماشا کرد که گاهی عبور قطاری سوت زنان زیبایی آن را دو چندان می‌کند.

تماشای این زیبایی‌ها از ارتفاع دوهزار متری خطوط راه آهن، به همراه توقف قطار در مکان‌هایی با مناظر و ویژگیهایی خاص، امکانی است که امروزه با قطار گردشگری سوادکوه فراهم شده است.

محمد محسنیان اولین بار این رویا را با گروهی از دوستان نزدیکش مطرح کرد و برای تحقق آن مسیرهای ریلی را بارها با اتومبیل شخصی خود طی نمود تا بتواند نقشه گردشگری راه آهن ایران را با امکان توقف در ایستگاه‌های گردشگری با در اختیار داشتن قطار اختصاصی گردشگری، فراهم سازد. نهایتا در سال ۹۵ برای اولین بار قطار گردشگری سوادکوه، از دریچه ای متفاوت، گردشگران را با زیبایی‌هایی کمتر دیده شده از طبیعت و صنعت ایران، آشنا کرد.

گروه قطارهای گردشگری ریل‌رو

با توجه به جدید بودن این نوع خاص گردشگری در ایران، گروه گردشگری ریل‌رو  با بهره‌گیری از  متخصصین حوزه گردشگری و کارشناسان تاریخ راه آهن، تمرکز خود را بر روی شناساندن و گسترش هرچه بیشتر گردشگری راه آهن قرار داد.

موضوع در گردشگری راه آهن، خود راه آهن است تا زیبایی‌ها و جغرافیا و تاریخ  آن در حین عبور از خطوط ریلی، به سمع و  نظر گردشگران رسیده و دریچه‌ای جدید برای آشنایی با سرزمین ایران باشد. با توجه به اقلیم چهارفصل ایران، و جذابیت‌های فصلی در مسیرهای ریلی، قطارگردشگری، علاوه بر علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران، میزبان گردشگرانی است که مشتاق لمس نوبرانه‌های طبیعت در هر فصلی هستند. قطار یکروزه گردشگری سوادکوه به طور منظم هر پنجشنبه میزبان گردشگران از مبدا ایستگاه راه آهن تهران است. این قطار با عبور از سه استان تهران، سمنان و مازندران، به همراه پذیرایی و برنامه های جذاب، در ایستگاه‌های خاص گردشگری توقف دارد. از تماشای یکی از قدیمی‌ترین ایستگاههای راه آهن ایران گرفته تا گشت و پیاده روی در طبیعت بکر شمال و همچنین تماشای روستای ورسک از بالای معروفترین پل راه آهن ایران، از جمله برنامه های این قطار است.

تا کنون این گروه موفق به همراهی بیش از هفده هزار گردشگر، در مسیر راه آهن سوادکوه، راه آهن زاگرس، و راه آهن مرکزی شده است و همچنان در حال طراحی برنامه های نوآورانه در قالب ایرانگردی است.