فردایی نامعلوم پیش‌روی مربیان سوادآموزی

این یک واقعیت انکارناپذیر است که نهضت سوادآموزی از مسیر رسالت خود کمی فاصله گرفته و مدیران برای پر کردن لیست آمار خود دست به کار شده‌اند. نهضت سوادآموزی که برای ایجاد فرصت‌های مناسب آموزشی برای اقشار مختلف جامعه که امکان تحصیل برای آنها فراهم نبود تأسیس شد، با برنامه‌های راهبردی موفقیت‌های قابل چشمگیری در کشور داشته است.این امر گرچه سبب باسواد شدن عده زیادی شد اما به مرور زمان دست‌مایه‌ای شد تا با صرف هزینه‌های هنگفت، صرف آموزش افراد بی‌علاقه‌ شود.روزمرگی متولیان امر یکی دیگر از انتقادهایی است که به این سیستم وارد است و امروزه با برگزاری کلاس‌های متعدد سعی در بالا بردن آمار دارند.این یک واقعیت انکارناپذیر است که نهضت سوادآموزی از مسیر رسالت خود کمی فاصله گرفته و مدیران برای پر کردن لیست آمار خود دست به کار شده‌اند.با توجه به سن بالای سوادآموزان در این حوزه، مشکلات معیشتی به‌ویژه در آقایان، سنگین بودن کتاب‌های دوره انتقال، بی‌رغبتی و گاهاً توهین به آموزش‌دهندگان مسیر را برای بازبینی مجدد در این حوزه هموار کرده است.عدم بیمه قابل توجه، عدم پرداخت به موقع حق‌الزحمه، نداشتن آینده روشنی برای ادامه کار نیز راه را برای آموزش‌دهندگان این عرصه تنگ کرده است.

* بلاتکلیفی آموزش‌دهندگان

رئیس نهضت سوادآموزی بابل با اشاره به اینکه 156 نفر آموزش‌دهنده در 224 کلاس در سه دوره آموزشی انتقال، تحکیم و سوادآموزی در بابل مشغول فعالیت هستند، اظهار کرد: تعداد کل سوادآموزان در سطح شهرستان 714 نفر هستند که بیش از 90 درصد سوادآموزان را زنان تشکیل می‌دهند و نیز 80 درصد سوادآموزان در مناطق روستایی در حال تحصیل هستند.حیدر نقی‌زاده افزود: در دوره انتقال نیز 21 نفر سوادآموز مرد و 210 سوادآموز زن که 160 نفر روستایی و 71 نفر شهری در 20 کلاس تحت پوشش هستند.وی تصریح کرد: در دوره تحکیم تنها 110 نفر سوادآموز در 10 کلاس درس تحت پوشش بوده که 100 نفر روستایی و 10 نفر شهری هستند.رئیس نهضت سوادآموزی بابل با اشاره به مشکلات جدی پیش روی نهضت سوادآموزی خاطرنشان کرد: عدم تمایل حضور سوادآموزان در کلاس سوادآموزی به‌ویژه آقایان به سبب مشکلات اقتصادی و معیشتی در زندگی از جمله موانع موجود در این حوزه است.این مسؤول یادآور شد: تاکنون با وجود هزینه‌هایی که در حوزه سوادآموزی اختصاص داده می‌شود اما هیچ اهرم قدرتی برای اینکه فرد بی‌سواد را برای ثبت نام به کلاس پایبند کند وجود ندارد، این در حالی است که دولت علاوه بر لوازم‌التحریر رایگان، مبلغ 139 هزار تومان برای تشویق هر سوادآموز در صورت قبولی، پاداش می‌دهد.نقی‌زاده ادامه داد: یکی از بهترین و باانگیزه‌ترین روش برای آموزش در سوادآموزی شیوه خودآموز است که سوادآموز با انتخاب پشتیبان ازخانواده‌اش علاوه بر لوازم‌التحریر رایگان، مبلغ 700 هزار تومان پاداش باسواد شدن دریافت می‌کند.وی اضافه کرد: دیگر مشکلات مهم حوزه سوادآموزی توجه برخی مسؤولان امر به کمیت کار بیش از کیفیت است که این امر سبب شده تا آموزش‌های بی‌کیفیت و غیرواقعی نه‌تنها ترویج بلکه در برخی مناطق الگو شود که به‌جای کلاس‌های باکیفیت و واقعی به ارائه آمار و ارقام بسنده کنند.رئیس نهضت سوادآموزی بابل با اشاره به اینکه تخصیص اعتبار یک میلیون تومانی برای باسواد کردن هر سوادآموز هزینه‌ سنگینی است، افزود: با وجود هزینه‌ای که در این حوزه می‌شود در جامعه با افراد باسوادی مواجه هستیم که در واقع سواد خواندن و نوشتن ندارند اما در ثبت سامانه‌ای با وجودی که به عناوین مختلف بی‌سواد تلقی شده اما نام آنها باسواد ثبت شده است که این اتلاف هزینه و بیت‌المال عمومی است.این مسؤول با اشاره به اینکه باید بپذیریم که آموزش باید با علاقه و رغبت همراه باشد، اظهار کرد: وقتی سوادآموز رغبتی به آموختن ندارد و با بی‌اعتنایی و حتی با اهانت با آموزش‌دهنده برخورد می‌کند، بهتر نیست به‌جای صرف هزینه برای این نوع افراد صرف کودکان لازم‌التعلیمی شود که به سبب مشکلات اقتصادی، اجتماعی و عدم امکانات از ادامه تحصیل در مدارس محروم می‌شوند و در آینده به‌عنوان بی‌سواد مخاطب اداره سوادآموزی می‌شوند لذا اگر انسداد مبادی بی‌سوادی انجام نگیرد ریشه کنی بی‌سوادی امکان‌پذیر نیست و نهضت سوادآموزی ادامه خواهد داشت.نقی‌زاده بلاتکلیفی آموزش‌دهندگان را از دیگر چالش‌های مهم این حوزه برشمرد و گفت: آموزش‌دهندگان نهضت سوادآموزی تعریف ندارند و حتی در بخشنامه صادره به شهرستان‌ها در تاریخ 95/8/15 مشخصات لازم افرادی که در آینده احتمال جذب دارند بیان نشده در حالی که وضعیت مربیان پیش‌دبستانی، خرید خدمات آموزشی و حق‌التدریسی‌ها در این بخشنامه به خوبی ذکر شده است.وی با تأکید بر اینکه در این دولت باید به آموزش‌دهندگان نهضت سوادآموزی توجه ویژه شود، یادآور شد: در مصوبه مهرآفرین سال 91 بسیاری از آموزش‌دهندگان واجدالشرایط باید در آزمون اعلام‌شده جذب می‌شدند اما مسؤولان وقت آن سال، تعدادی از بستگان خود را جذب کردند و حق این جهادگران سنگر مقدس سوادآموزی را که 10 سال سابقه تدریس دارند، ضایع کردند و به حق‌شان نرسیدند.این مسؤول از عدم پرداخت به‌موقع حق‌الزحمه بیش از 50 درصد آموزش‌دهندگان از سال 94 تاکنون گله کرد و افزود: این امر سبب بی‌انگیزگی آنان می‌شود.فارس برای بررسی مشکلات آموزش‌دهندگان گفت‌وگویی با چندتن از فعالان این حوزه با سابقه بیش از 10 سال داشته است.«م.د» از آموزش‌دهندگان دوره انتقال با سابقه 10 سال است که در گفت‌وگو با فارس از مشکلات عدیده خود در این حوزه می‌گوید.وی افزود: در دوره انتقال که هم‌ردیف دوره ششم ابتدایی است، برای 600 ساعت آموزش به مدت هشت ماه روزی چهار ساعت در کلاس درس حاضر می‌شویم.این مربی سوادآموزی تصریح کرد: در کلاس انتقال به ازای هر نفر قبولی مبلغ 800 هزار تومان برای آموزش‌دهندگان در نظر گرفته شد اما تنها 570 هزار تومان به ما پرداخت می‌شود که 230 هزار تومان برای بیمه کسر می‌شود.وی با اشاره به اینکه به ازای هر تعداد قبولی 17 روز به ما بیمه تعلق می‌گیرد، ادامه داد: کسر هزینه بیمه در حالی است که هیچ دفترچه بیمه و حق درمانی به آموزش‌دهندگان تعلق نمی‌گیرد و تنها به اسم بیمه از حقوق ما کسر می‌کنند و این دور از انصاف و عدالت است.مربی سوادآموزی از نداشتن کد پرسنلی انتقاد کرد و گفت: ما سابقه کاری از حوزه خدمت خود نداریم و تحت حمایت نیستیم.ر.ذ نیز اظهار کرد: رفتن سر کلاس‌هایی که فرد رغبتی به آموزش ندارد با هزینه ایاب و ذهابی که از جیب خود پرداخت می‌کنیم آن‌هم در مناطق روستایی و گاهاً صعب‌العبور واقعاً کار پرمشقتی است، این درحالی است که از سال 94 تاکنون حق‌الزحمه ما پرداخت نشده و مجبور به هزینه کردن از جیب خود هستیم.وی افزود: با وجود تجربه بالا در تدریس اما با بالا رفتن سن فضای مناسبی برای جذب در مدارس و اماکن آموزشی برای ما فراهم نیست.این مربی سوادآموزی تصریح کرد: چنان بی‌توجهی به آموزش‌دهندگان می‌شود که حتی متولیان نهضت از دادن لوح تقدیر به آموزش‌دهندگان خود بیم دارند و حتی در صورت درخواست تأییده‌ای برای جذب در مشاغل دیگر از دادن آن ابا دارند و خلاف دستورالعمل نهضت محسوب شده و هیچ سابقه تدریسی برای آنها قائل نیستند.مربی سوادآموزی گفت: دیگر چیزی به اسم بی‌سواد نداریم، نهضت سوادآموزی مفهوم واقعی خود را از دست داده است، نهضت وابسته به آموزش و پرورش است اما از سال 92 شرکتی شدیم و به اسم برون‌سپاری همه حمایت‌ها از آموزش‌دهندگان برداشته شد لذا حمایت کننده‌ای به مفهوم واقعی نداریم.