شهرهای مازندران در معرض آزمون

گروه فرهنگی

عدم توسعه فرهنگی و هنری شهرهای مازندران و نداشتن سهم از توسعه شهری در حوزه فرهنگی و ‏هنری یکی از مهم ترین آسیب های جدی در حوزه شهرهای استان به شمار می رود. دارا بودن ظرفیت ‏های و استعدادهای فرهنگی و هنری در مازندران و بسنده کردن شهرها به برنامه های تقویمی و استفاده ‏از گروه های فرهنگی و هنری در آیین های تقویمی، نشان می دهد که شهرهای مازندران می باید در این ‏حوزه خلاقانه تر عمل کند و شهرهای مازندران در مسیر خلاق شدن قرار گیرند.‏

حالا هشت شهر مازندران در طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر قرار گرفته اند که باید دید در روز یکشنبه ‏‏5اردیبهشت ماه در میان لیست برگزیدگان قرار می گیرند یا خیر اما شهرهای خلاق چیست و مزایای آن ‏چه تاثیر در همیاری متقابل فعالیت فرهنگ و هنری در شهرها خواهد داشت.‏

طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر با نگاه آمایشی و آینده نگر از سال ۱۳۹۷ در معاونت امور هنری ‏وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح و روند اجرایی آن بر پایه پژوهش و مطالعه از تیرماه سال گذشته با ‏هدف کمک به برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار، کشف، جذب و پرورش فعالیت‌ها و پیشنهادهای نو و پایدار ‏بومی حمایت از آن‌ها، ساماندهی و بهره‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های فرهنگی و هنری در سطح محلی ‏و بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، تمرکززدایی در امور فرهنگی و هنری و تقویت ظرفیت‌های ‏مردمی در فرهنگ، توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر و کمک به بهبود کسب‌وکارهای فرهنگی هنری و صنایع ‏خلاق آغاز شد که بر مشارکت شهروندان، هنرمندان، تشکل ها و نهادهای هر شهر متکی است.‏

این طرح، ابتدا قرار بود در حوزه تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی و مد و لباس انجام شود اما بعد از ارائه ‏به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حوزه های سینما، ادبیات، رسانه و مطبوعات و چاپ و بسته بندی و ‏هنرهای صناعی و سنتی هم در آن قرار گرفت و فراخوان برای ارسال اثر در تمامی این زمینه ها به ‏شهرهای مختلف کشور اعلام شد.‏

پس از اعلام فراخوان، کارگاه های آموزشی نیز در همه استان های کشور برگزار شد تا استان ها و ‏شهرها با شناخت کامل از شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر طرح ها و ایده های خود را تدوین کنند.‏

در هر شهر، شورای برنامه ریزی شهرهای خلاق فرهنگ و هنر به ریاست فرماندار و دبیری رئیس اداره ‏فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور نمایندگان مجموعه‌ای از دستگاه‌های فرهنگی و هنری شهرستان ‏تشکیل و سپس دبیرخانه شهر خلاق فرهنگ و هنر در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آن شهر راه‌اندازی ‏شد. پس از آن، شهرها مطابق با فراخوان، نسبت به انتخاب حوزه و شاخه موضوعی اقدام کردند. هر شهر ‏پس از امضای فرم‌های مربوطه توسط شهردار، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایندگان ‏انجمن‌های فرهنگی و هنری مرتبط، آن‌ها را با نامه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوطه، به ‏دبیرخانه مرکزی ارسال کرد.‏

بنا به اعلام دبیرخانه نخستین طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران، ۲۲ شهر در حوزه موضوعی ‏موسیقی، ۲۹ شهر در حوزه موضوعی ادبیات، ۱۹ شهر در حوزه موضوعی صنایع‌دستی و سنتی، چهار ‏شهر در حوزه موضوعی چاپ و بسته‌بندی، ۹ شهر در حوزه موضوعی مد و لباس، ۱۰ شهر در حوزه ‏موضوعی سینما، ۲۲ شهر در حوزه موضوعی هنرهای تجسمی، چهار شهر در حوزه موضوعی رسانه و ‏مطبوعات و ۲۴ شهر در حوزه موضوعی هنرهای نمایشی به مرحله نهایی این رویداد راه یافتند که روز ‏یکشنبه 5اردیبهشت برگزیدگان از بین آن‌ها معرفی خواهند شد.‏

توجه به ظرفیت‌های بومی، محلی، ملی و ارزش‌های دینی در طراحی و اجرای برنامه‌ها، تأثیر پایدار در ‏ارتقای سطح فرهنگ و هنر شهر، مشارکت مردمی و فعالان حوزه فرهنگ و هنر و پشتیبانی شرکت‌های ‏بزرگ تجاری، کارخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی برای تأمین هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری در تدوین و اجرای ‏برنامه‌ها، نوآوری در برنامه‌ها، توجه به زیرساخت‌های فرهنگی و هنری، قابلیت و ضمانت اجرایی طرح‌ها، ‏پیشینه و سوابق هر شهر در حوزه مربوطه از مهم‌ترین شاخص های‌های هیئت‌داوران برای انتخاب ‏شهرهای خلاق فرهنگ و هنر بود.‏

ترسیم مسیرهای جدید برای توسعه شهرها

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره طرح شبکه خلاق فرهنگ و هنر می گوید: شبکه شهرهای خلاق یک ‏میدان جدید برای فعالیت آماده کرد که امکان مشارکت طیف متنوع و ناهمگونی از بازیگران شهری را در ‏جهت رسیدن به یک هدف فراهم آورد. این که مدیریت فرهنگی و اجرایی شهرها در کنار هنرمندان و اهالی ‏فرهنگ بنشینند و مسیرهای جدیدی برای توسعه شهر را ترسیم کنند، اتفاقی است که در چارچوب‌های ‏مرسوم مدیریت اداری و سازمانی کمتر می‌افتد. گشودگی همه این نیروها نسبت به نظر دیگری و ‏همکاری برای اجرای برنامه‌های جدید، آن هم در شرایط تفرق‌های فراگیر و موج دوقطبی‌های مصنوعی، ‏فقط در بستر و پیرامون فرهنگ شکل می‌گیرد.‏

وی اضافه کرده: در شرایطی که دولت تلاش دارد تمرکززدایی را از یک شعار و برنامه به اقدامی ملموس ‏تبدیل کند، برنامه شبکه شهرهای خلاق ایران الگوی تازه‌ای را برای این کار نمایان کرد. هر شهر به ‏خودآگاهی تازه‌ای رسیده و توان ترسیم راهبردها و طراحی برنامه‌ها را پیدا کرده است. این نوعی ‏تمرکززدایی مبتنی بر توانمندسازی شهرهای کوچک و ایجاد بسترهای تعاملی میان شهرهای مختلف ایران ‏است.‏

صالحی تاکید کرد: در هر شهر علاوه بر آن که توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خفته و پنهان زیادی کشف شد و ‏به میدان آمد، جمع زیادی از کارشناسان و نخبگان هم میدان‌های جدیدی برای فعالیت در جهت توسعه ‏شهر برای بهبود زندگی شهروندان پیدا کردند. به این ترتیب، تمرکززدایی از یک واگذاری ساده فراتر رفته و ‏با توانمندسازی محلی و برانگیختن حس فعالیت و تعامل در شهرها همراه شد.‏

آینده شهرهای خلاق

ابراهیم حیدری مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر اجرایی ‏شبکه شهرهای  خلاق فرهنگ و هنر درباره آینده شهرهای خلاق می گوید: در دوره اول تاکید ما بر ‏تشکیل شبکه‌ای از شهرهای خلاق فرهنگ و هنر بود و اصرار بر شهر خلاق نداشتیم. در سال‌های بعد ما ‏باید ضمن تقویت این شبکه‌ها و ارزیابی و پایش برنامه‌های هر شهر و تبادل تجربیات شهرهای درون این ‏شبکه‌ها، ارتباط مستمر با این شهر و ارزیابی و رصد برنامه‌ها مجددا طی فراخوانی نسبت به جذب ‏شهرهای جدید و حذف شهرهایی که برنامه‌های خود را عملیاتی نکرده‌اند، اقدام کنیم و از طرف دیگر دورۀ ‏بعد نگاه ما باید این باشد که بتوانیم شهرهای خلاق فرهنگ و هنر را شناسایی و با شاخص‌های علمی‌تر ‏و دقیق‌تری انتخاب کنیم و بتوانیم این شبکه‌های داخلی را به‌گونه‌ای با شبکه‌های جهانی شهرهای خلاق ‏فرهنگ و هنر پیوند بزنیم و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی متعدد و تدوین برنامه ای مدون، بعد از ۲ سال ‏بتوانیم مجددا با سازوکار مشخص هم عملکرد شهرهای هرشبکه را بر مبنای برنامه‌ها ارزیابی کنیم و هم ‏بتوانیم شهرهای جدید به آنها اضافه کنیم. از طرف دیگر بتوانیم شهرهای خلاق فرهنگ و هنر از درون این ‏شبکه‌های موضوعی انتخاب کنیم.‏

اما در خصوص ساز و کار و ساختار آینده این طرح، ما پیش‌نویس شیوه‌نامه‌ای را با عنوان ستاد هماهنگی ‏شهرهای خلاق فرهنگ و هنر تهیه کردیم و تحویل معاونت امور هنری دادیم. ظاهرا کلیات مورد تایید است ‏و ان‌شالله پس از بررسی بیشتر این شیوه‌نامه به وسیله وزیر محترم، ابلاغ خواهد شد و توسط معاونت ‏امور هنری و دبیرخانه رصد می‌شود و ادامه پیدا خواهد کرد. در این شیوه‌نامه، ما شورایی با عنوان شورای ‏هماهنگی پیشنهاد کردیم که متشکل از اهالی هنر و دست‌اندرکاران و مدیران نهاهای همکار است و این ‏شورا به عنوان نهاد برنامه‌ریز و سیاست‌گذار مجموعه‌ای از شبکه‌ها اقدام خواهد کرد

آیا بخت با مازندران یار خواهد بود؟

مدیرکل فرهنگ و ارشاد مازندران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به برنامه‌ریزی برای برگزاری ‏مراسم پایانی مجازی این رویداد فرهنگی و هنری و معرفی شهرهای برگزیده در روز یکشنبه پنجم ‏اردیبهشت با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: ۳۶۷ شهر از سراسر کشور برای حضور در این ‏طرح اعلام آمادگی کردند که پس از برگزاری کارگاه‌های آموزشی در تمام استان‌های کشور، پرونده ‏مستندات این شهرها به دبیرخانه مرکزی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران فرستاده شد و در ‏نهایت با نظر هیأت داوران ۱۴۳ شهر به مرحله نهایی این طرح سراسری راه یافتند.‏

وی افزود: شهرستان گلوگاه در بخش موسیقی، شهرستان‌های آمل، قائمشهر و نور در بخش ادبیات، ‏شهرستان نوشهر در بخش مد و لباس و سه شهرستان بابلسر، محمودآباد و تنکابن در بخش هنرهای ‏تجسمی نامزد مرحله نهایی نخستین دوره طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران هستند.‏