رهایی یک باغ جهانی

حرف آنلاین: الناز پاک نیا| زنگ خطر خروج باغ جهانی عباس آباد بهشهر به گوش می رسید، بزرگترین مجموعه گردشگری، میراثی و تفریحی شرق مازندران که تنها اثر جهانی میراثی استان مازندران به شمار می رفت، بالاخره با نامه شورای عالی معماری و شهرسازی از محدوده شهری خارج و سپس براساس ضوابط ملی و جهانی به میراث فرهنگی و گردشگری رسید.

سال ها است مناقشه میان میراث فرهنگی و شهرداری بهشهر بر سر عباس آباد بهشهر جریان دارد، مجموعه عباس آباد بهشهر در شرق مازندران با حریم به بیش از 1500هکتار می رسد شامل دریاچه، سد، عمارت و برج های تاریخی است که محل مناقشه این این دو نهاد قرار داشت.

مجموعه تاریخی عباس‌آباد در فاصله هفت کیلومتری شهر بهشهر قرار دارد و در سال 1346 به ثبت ملی رسیده است و در دهه 80 نیز به عنوان پایگاه پژوهشی ثبت شده بود.

این باغ در اوایل دهه 80 طی قراردادی حدود 30ساله به اداره ایرانگردی جهانگردی واگذار شد، در این مدت این مجموعه به خوبی مرمت ومدیریت شد و بعدها سازمان میراث فرهنگی آن را احیا و برای گردشگری مناسب سازی کرد تا سال 90 که این مجموعه به شماره 1372 به ثبت یونسکو رسید اما تنها پس از 4 سال به دستور دادستانی وقت این مجموعه از میراث فرهنگی خلع ید شد.

پس از آن ابتدا عباس آباد به یک پیمانکار شخصی در اواخر سال 1400 به شهرداری بهشهر واگذار شد و مجموعه ای که با هزینه میراث فرهنگی ساخته شده بود به سازمانی دیگر رسید.

پس از تغییرات مدیریتی در عباس آباد بهشهر، یونسکو نسبت به خطر خروج این باغ از لیست جهانی هشدار داد و کارزاری نیز در این زمینه شکل گرفت.

به عقیده مخالفان قرار گرفتن این باغ در مجموعه شهری، شهرداری بهشهر توان نگه داری و حفاظت از یک میراث جهانی و جنگل های هیرکانی ملحق به آن را ندارد. بی آبی دریاچه باغ، اضافه شدن برخی سازه ها به بنای اصلی تاریخی عباس آباد را تا مرز خارج شدن از لیست یونسکو پیش برد.

خطر ویلاسازی در محوطه عباس آباد و تغییر کاربری اراضی این باغ به دلیل ناتوانی متولی فعلی مسائلی بود که از سوی سازمان جهانی یونسکو درباره این باغ تذکر داده شده بود.

با این وجود شهرداری بهشهر و مسئولان شهرستانی اصرار به قرار گرفتن این باغ در محدوده شهری داشتند تا اینکه در سال جاری با سفر وزیر گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی، مسائل مطرح و امیری صالحی در این زمینه قول هایی داد.

بهمن ماه امسال، عرصه باغ ثبت جهانی عباس‌آباد بهشهر با پیگیری وزیر میراث‌فرهنگی و با مصوبه جلسه  روز دوشنبه 29 بهمن ماه شورای‌عالی معماری و شهرسازی، مصوبه پیشین لغو و از حریم شهر بهشهر خارج شد.

همچنین امروز 26 اسفند ماه، وزارت راه و شهرسازی در خبری اعلام کرد که دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در مکاتبه با استاندار مازندران، از تصمیم شورا برای خروج عرصه ثبت جهانی باغ عباس‌آباد بهشهر از حریم شهر با تشخیص وزارت میراث فرهنگی و بر اساس ضوابط ملی و جهانی برای حفاظت از این باغ خبر داد.

غلامرضا کاظمیان در مکاتبه با یونسی رستمی استاندار مازندران مصوبه شورا را با موضوع بازنگری طرح جامع شهر بهشهر پیرامون باغ عباس‌آباد اعلام کرد.

بر اساس این مصوبه، شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳، بند ۱۱ مصوبه ۲۹ تیر ۱۴۰۱ خود در خصوص طرح جامع شهر بهشهر را با عنایت به درخواست‌های مطروحه از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مورد بررسی مجدد قرار داد و با توجه به اینکه بر اساس تشخیص وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقوع این عرصه در حریم شهر بهشهر کمکی به حفاظت از باغ عباس آباد نکرده است و با توجه به ضوابط ملی و جهانی مترتب بر آن، تهدیدی احتمالی برای اثر ثبت جهانی متصور خواهد بود، مقرر کرد عرصه ثبت جهانی باغ عباس آباد بهشهر از حریم شهر بهشهر خارج شود.

همچنین با عنایت به خروج عرصه مذکور از حوزه مدیریت شهرداری بهشهر لازم است ساز و کارهای نهادی و فرآیندهای لازم برای حفاظت، مدیریت و بهره‌برداری مناسب شهروندان از اثر مذکور در قالب تفاهم‌نامه استانداری مازندران و اداره کل میراث فرهنگی استان (پایگاه های ثبت جهانی) پیگیری شود.