دود کاه و کلش در چشم مازندران

زهرا اشکیود : بر طبق بخشنامه‌ای که امسال در مجلس تصویب شد کشاورزانی که کاه و کلش خود را در زمین‌های کشاورزی به آتش بکشند از سال آینده برابر با قانون با آنها برخورد می‌شود.با آغاز برداشت برنج هنگام عبور از کنار مزارع کشاورزی دود سیاهی که ناشی از سوزاندن شلتوک‌های برنج است از مزرعه شالیزاری به آسمان برمی‌خیزد و هیچ مسئولی نیز تا کنون جلوی این اقدام کشاورزان را نگرفت.آلودگی هوای مازندران در تابستان گرم و نفس گیر از عواقب این بی توجهی محسوب می شود، در غروب های گرم و نفس گیر تابستان که دما و رطوبت هوا به شدت افزایش می یابد، غلظت هوا با دود ناشی از سوزاندن ساعات نفس گیری را موجب می شود.در سال های گذشته این امر کمتر صورت می گرفت، اما در تابستان امسال سطح وسیعی از شالیزار های مازندران پس از برداشت طعمه حریق می شود یعنی کشاورز به قصد این کاه و کلش را که می تواند صرفه اقتصادی برای وی داشته باشد، به آتش می کشد.کشاورزان باید توجه کنند که این شلتوک می‌تواند به عنوان منبع غذایی برای دام مورد استفاده قرار گیرد و علاوه بر آن این شلتوک‌ها منبع غنی عناصر غذایی است که گیاه می‌تواند در دوره رشد بعدی از آن استفاده کند.احمد اسدی معاون پیش‌یابی هواشناسی استان مازندران می گوید: با توجه به آنکه دمای هوا در این روزها بسیار بالا است کشاورزان در صورت آتش زدن مزارع خود موجب گسترش آتش شده و خطرات زیادی را ایجاد خواهد کرد.اسدی می افزاید: هنگامی که میزان دود در آسمان مناطقی که آتش زده می‌شود افزایش می‌یابد و حالت وارونگی هوا اتفاق می‌افتد در نتیجه دمای هوا در آن مناطق بیش از اندازه زیاد می‌شود. هواشناسی به کشاورزان توصیه می‌کند که برای جلوگیری از اختلالات جوی منطقه‌ای از هر گونه آتش زدن مزارع خودداری شود. داریوش عبادی مسئول سمن‌های محیط زیست استان مازندران، با بیان اینکه این روزها با توجه اینکه برداشت مزارع کشاورزی آغاز شده کشاورزان کاه و کلش را به آتش می‌کشند، تاکید می کند: آتش زدن کاه و کلش اصلا مناسب برای مزارع نیست زیرا با این اقدام بقای گیاهی خاک از بین می‌رود و تمامی فعالیت‌های میکروارگانیسم‌های موجود در خاک و محیط که موجب ایجاد حیات در خاک برای کاشت گیاهان می‌شود از بین می‌رود.عبادی می گوید : کاه و کلش ماده آلی است که می‌تواند به خاک برگردد و در بافت خاک و حاصلخیزی آن موثر باشد با آتش زدن آن را از بین می‌بریم و موجب کاهش حاصلخیزی خاک می‌شویم. شاید برخی‌ها معتقد باشند که با سوزاندن مزارع آفات را از بین می‌برند در حالی که این گونه نیست چراکه بسیاری از موجودات مفیدی در خاک و کاه و کلش وجود دارند که خود موجب کاهش آلودگی در طبیعت و از بین برنده آفات هستند که با آتش زدن تمامی موجودات مفید نیز نابود می‌شود و آفات جدیدی شیوع پیدا کرده و مقاومت عرصه در برابر آفات کاهش می‌یابد.مسئول سمن‌های محیط زیست استان مازندران، عنوان می کند: سوختن کاه و کلش آلودگی هوا را نیز ایجاد می‌کند در حالی که این کاه و کلش می‌تواند منبع غذایی مفیدی برای دام باشد و هنگامی که دام از این مواد استفاده کند فشار کمتری به عرصه‌های مرتعی وارد می‌شود و مراتع کمتر مورد چرا قرار می‌گیرد بنابراین با سوزاندن کاه غذای دام را نیز از بین می‌بریم و در نتیجه افزایش چرا در مرتع می‌شود.وی می افزاید: سازمان جهاد کشاورزی و امور دام باید تشکل‌هایی را تشکیل دهند تا علوفه‌ها با جمع‌آوری و بسته بندی درست و با حمل به موقع پیش از بارش باران به عنوان منبع علوفه‌ای به غذای دام برگردد بنابراین باید برنامه ریزی به گونه‌ای انجام شود که به اقتصاد کشاورزی و دامدار کمک شود و تمامی دامداران از این منبع غذایی استفاده کنند.دلاور حیدرپور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران نیز با بیان اینکه بسیاری از کشاورزان کاه و کلش را برای مصارف دام و مصارف دیگر مانند پروش قارچ انجام می‌شود، اظهار می کند: برخی کشاورزان باقیمانده کاه و کلش موجود در زمین را به اشتباه به آتش می‌کشند که برای این موضوع بخشنامه‌ای صادر شده تا این روش برای از بین بردن کاه و کلش انجام نشود زیرا این مواد اگر اندکی در زمین کشاورزی بماند موجب حاصلخیزی خاک می‌شود.حیدرپور می افزاید: با توجه به پیگیری‌های انجام شده برخی از کشاورزان رعایت می‌کنند اما در حد مطلوب نیست. کشاورزان برای کشت دوم خود در شخم زدن چون دچار مشکل می‌شوند و به اشتباه آنها را به آتش می‌کشند که با کتاب‌های آموزشی به آنها آموزش و تذکرات لازم به کشاورزان نیز داده شد.رئیس جهاد کشاورزی استان مازندران، عنوان کرد: در مجلس قانونی نیز مصوب شد که این کار خلاف قانون است و افراد متخلف مجازات نیز خواهند شد و در این راستا محیط زیست نیز پیگیر است اما در تلاش هستیم که این اقدام انجام نشود هر چند محیط زیست پیگیر این مصوبه برای افراد متخلف است اما در مرحله نخست به دلیل آنکه سال اول تصویب این قانون است فعلا اطلاع رسانی شده تا کشاورزان در جریان باشند که اگر آنان به این روند ادامه بدهند در سال آینده در صورت مشاهده چنین اقداماتی این روش آتش زدن مزارع جرم محسوب می‌شود و پیامد دارد.وی تصریح می کند: با ارسال بخشنامه‌های مختلف به مدیران شهرستان‌ها و تهیه بروشور اطلاع رسانی شد تا کاه و کلش در زمین‌ها آتش زده نشود و در صورت مشاهده برابر قانون با آنها برخورد می‌شود. خاک دارای موجوداتی زنده است که موجب فعالیت‌های بیولوژیکی و حاصلخیزی در خاک می‌شود و این آتش‌سوزی به این موجودات صدمه می‌زند.علی اکبر یدالهی معاون زیست استان مازندران نیز می گوید: کشاورزان برنج کار با توجه به اینکه پس از برداشت برنج به دلیل آنکه قصد کشت دوم دارند و از آنجایی که بسیاری از کشاورزان از ماشین‌های نشاکار برای کشت استفاده می‌کنند و کاه و کلاش موجود در مزرعه مانع فعالیت این ماشین نشاگر می‌شود بنابراین کاه و کلش را آتش می‌‌زنند.یدالهی می افزاید: در طی دوره ۱۵ تا ۲۰ روزی که کشاورزان استان‌های شمالی اقدام به برداشت محصول برنج می‌کنند بیشترین آلودگی هوا از طریق آتش زدن کاه و کلش ایجاد می‌شود و در برخی موارد در جاده‌هایی که مزارع آنها کنار خیابان است این دود غلیظ موجب تصادف می‌شود.وی یادآور می شود: هرگاه کاه و کلش به آتش کشیده می‌شود بخش رویی خاک که دارای میکروارگانیسم‌های زنده است که کمک به جذب بهتر مواد غذایی در ریشه می شود بر اثر آتش زدن از بین می‌روند و با از بین رفتن این موجودات زنده و هوموس خاک موجب می‌شود تا کشاورز در سال بعد از کود بیشتری استفاده کند.معاون محیط زیست استان مازندران، می افزاید: با توجه به اینکه خاک دارای خلل و فرج بسیاری برای ورود و خروج هوا دارد که به تنفس ریشه گیاه کمک می‌کند اما با آتش سوزی تمامی خلل و فرج از بین می‌رود و میزان نفوذ آب و هوا را کم کرده و موجب کاهش عملکرد می‌شود.وی گفت: محیط زیست در مرحله نخست به کشاورزان متخلف و ناآگاه گوشزد می‌کند و همچنین اندکی آموزش می‌هد و اگر کشاورزان دوباره تکرار کنند با آنها برخورد می‌کند.