دشت لار فراموش شده در مازندران؛ زیر ذره بین تهران

ساری – خبرنگارحرف:  دشت لار یا لار در کوهپایهٔ قله دماوند واقع شده که در تقسیمات کشوری بخش شمالی و شمال شرقی آن در بخش لاریجان شهرستان آمل استان مازندران و بخش جنوبی و جنوب غربی آن در لواسانات شهرستان شمیران استان تهران می‌باشد. دشت لار از شمال به کوه‌های شهرستان نور مازندران از شرق و شمال شرق به کوه دماوند، از جنوب شرق به ایرا، شهرستان دماوند و پلور مازندران از جنوب به افجه و امامه و لواسان بزرگ و از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر کشیده شده‌است. عنوان دشت لار در سال ۵۴ به عنوان پارک ملی لار تبدیل شد. وسعت لار در حدود ۷۳۵۰۰ هکتار است. از سال ۶۱ طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اداره می‌شود و از سال ۷۰ بعضی از مناطق آن برای شکار و تیراندازی ممنوع اعلام گردید. مختصات منطقه حفاظت شده لار ۵۴/۳۵ عرض شمالی و ۳۳/۵۱ طول شرقی است.

پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست کشور، در خبری از معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست آورده است: بیان اینکه طبیعت‌گردی برنامه‌ریزی شده و ضابطه‌مند می‌تواند به عنوان معیشت جایگزین برای دامداران منطقه مطرح شودعلاوه بر حضور دام اهلی مازاد در منطقه، گردشگری بی‌ضابطه از مشکلات منطقه لار است.

حمید ظهرابی افزود: در طرح مدیریت پارک ملی لار، اکوتوریسم با مشارکت مستقیم جامعه محلی پیش‌بینی شده است که در صورت همکاری سایر دستگاه‌ها، اجرای این طرح مدیریت می‌تواند هم گردشگری را در منطقه ضابطه‌مند کند، هم معیشتی جایگزین برای دامداران منطقه به وجود آورد.

وی با بیان اینکه در کوهپایه قله دماوند در حوزه دو استان تهران و مازندران،در مجموع پروانه چرای ۸۳ هزار دام اهلی صادر شده است گفت: متاسفانه نظارت ضعیف بر ورود دام اهلی باعث شده تا دام ورودی به این منطقه بسیار بیشتر از تعداد پروانه‌های صادر شده برای چرای دام باشد و شاهد ورود ۳۰۰ هزار رأس به این مناطق هستیم. ورود ۳۰۰ هزار راس دام اهلی از مهمترین مشکلات حوزه آبریز لار و کوهپایه‌های قله دماوند است و سازمان جنگل‌ها و مراتع باید برنامه‌ای برای کاهش دام در این مناطق اجرا کند.معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: حوزه آبریز رودخانه لار در کوهپایه‌های دماوند بالغ بر ۷۵ هزار هکتار وسعت دارد که در حوزه دو استان تهران و مازندران قرار گرفته است. پارک ملی لار یکی از ارزشمندترین ذخایر طبیعی کشور نیز با وسعت ۳۱ هزار هکتار در این ناحیه واقع شده است.ظهرابی اضافه کرد: تنها در حوزه پارک ملی لار و منطقه شکار ممنوع لار، پروانه چرای بیش از ۸۵ هزار رأس دام اهلی صادر شده که پروانه ۴۰ هزار راس تنها در پارک ملی لار است.

*سازمان جنگل‌ها و مراتع موظف به تعیین مرتع جایگزین است

به گفته ظهرابی، ارتقای سطح حفاظتی لار به پارک ملی به صورت مشروط در شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب رسیده و مقرر شده است که تکلیف دامداران پارک ملی لار توسط دولت مشخص شود اما تاکنون اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.وی تاکید کرد: براساس قوانین و مقررات، چرای دام در پارک‌های ملی ممنوع است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بخشی از این مراتع ییلاقی در اختیار افراد حقیقی و عشایر است و بخشی دیگر نیز در اختیار دستگاه‌ها و نهادها است. در شرایط کنونی، مراتع و اهمیت آب شرب تهران،دامداری سنتی و رمه گردانی توسط برخی واحدهای نظامی، دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی توجیهی ندارد که این اجحاف به ساکنان تهران است.ظهرابی با تایید چرای مفرط دام اهلی در این منطقه گفت: موضوع دام‌های اهلی در قله دماوند و کوهپایه‌های آن، در حوزه مسئولیت سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: ارتفاعات بالای ۴۰۰۰ متری قله دماوند به عنوان اثر طبیعی – ملی تحت حفاظت این سازمان است همچنین در ارتفاعات پایین‌تر قله دماوند، منطقه شکار ممنوع لار قرار دارد که حوزه مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست در این منطقه، جلوگیری از شکار و صید غیرمجاز است.

وی در ادامه گفت: متاسفانه در این مناطق و در حوزه آبریز دشت لار، شاهد حضور دام غیرمجاز هستیم هرچند که معتقدیم سازمان جنگل‌های و مراتع کشور باید با ممیزی جدید مراتع، تعداد پروانه‌های چرا در این منطقه را کاهش دهد.

ظهرابی تاکید کرد: این کاهش تعداد پروانه‌های چرا در حوزه آبریز لار، پیش از این هم در سال ۱۳۸۲ توسط شورای عالی امنیت ملی به سازمان جنگل‌ها و مراتع تکلیف شده بود چرا که سد لار به عنوان یکی از منابع آب شرب شهر تهران در این حوزه قرار دارد و حضور بیش از ظرفیت دام اهلی در این منطقه با تخریب پوشش گیاهی و ایجاد آلودگی بر کمیت و کیفیت آب اثر گذار است اما تاکنون نه تنها اقدامی صورت نگرفته که چند برابر حد مجاز در پروانه‌های چرا، دام اهلی به این منطقه وارد می‌شود.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین تصریح کرد: برای کنترل دام اهلی در منطقه لار و کوهپایه‌های دماوند، نیازمند تشکیل ستاد ساماندهی دام هستیم تا علاوه بر کنترل ورود و خروج دام، واکسیناسیون دام اهلی و ممیزی مجدد مراتع نیز صورت گیرد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست ظهرابی در پایان گفت: ورود دام اهلی بدون نظارت، علاوه بر تحت فشار قرار دادن منطقه و پوشش گیاهی می‌تواند موجب شیوع بیماری‌های حیات‌وحش نظیر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (پی.پی.آر) را فراهم کند که باعث از دست رفتن جمعیت حیات‌وحش در این منطقه می‌شود.