تن خسته خزر گرفتار فاضلاب و پسماند

دریای خزر و سواحلش دیگر حسی از آرامش به مسافرانش هدیه نمی کند و این اکوسیستم زیبا در زیر خرواری از زباله و فاضلاب مدفون شده  به نحوی که به سختی می توان قطعه ای از سواحل خزر را پیدا کرد که بتوان با آرامش و بدون نگرانی از تیزی زباله های خانگی و بیمارستانی بر روی شن ها قدم زد و از این طبیعت زیبا لذت برد.جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان خزر باعث شده سالانه گردشگران فراوانی از آن دیدن و خاطراتی به یادماندنی را ثبت کنند اما متاسفانه این اکوسیستم زیبا و دریای نیلگون امروزه حال و روز خوشی نداشته و درگیر بحران و معضل پسماند،  فاضلاب و آلودگی نفتی است.دریای خزر به عنوان بزرگترین پهنه آبی محصور در خشکی با نام دریاچه دریافت کننده آلودگی از کشورهای اطراف خود معروف شده که ایران نیز نقش عمده و به سزایی در این آلودگی ها ایفا می کند.علاوه بر معضل ورود فاضلاب به دریا با انباشت و دپوی زباله در سواحل دریای خزر نیز مواجه هستیم به گونه ای که شیرابه های حاصل از این زباله ها به دریای خزر وارد و سواحل و دریا را آلوده و از سویی سلامت مسافران و شهروندان را در معرض تهدید قرار داده است.علی محمد شاعری، سخنگوی کمیسیون کشاورزی و عضو مجمع نمایندگان استان مازندران می گوید: روزانه 6 هزار تن پسماند خانگی، صنعتی و بیمارستانی در استان های شمالی تولید و به صورت غیربهداشتی دفع و شیرابه های حاصل از آنها بعد از تجزیه، آب های سطحی، زیرزمینی و دریای خزر را آلوده می کند.به گزارش خانه ملت، وی با انتقاد از عدم مدیریت پسماندهای بیمارستانی و ورود شیرابه های ناشی از دفع غیراصولی این پسماندها به آب های دریای خزر معتقد است: برخی مراکز درمانی مجهز به سیستم های پیشرفته امحای زباله بیمارستانی نیستند به صورت جدی نیاز است وزارت بهداشت نسبت به تامین سیستم های پیشرفته امحای زباله بیمارستانی در تمامی مراکز درمانی اقدام کند زیرا شیرابه های حاصل از دفع غیراصولی این زباله ها سلامت مردم و حیات دریای خزر را تهدید می کند.طبق اظهارات این نماینده مجلس بی خطرسازی پسماندهای بیمارستانی باید در بیمارستان ها و مراکز درمانی انجام سپس به شهرداری ها برای دفع اصولی تحویل داده شود اما متاسفانه برخی بیمارستان ها و مراکز درمانی با بی توجهی به رعایت ضوابط بی خطرسازی زباله های بیمارستانی آلودگی آب های زیرزمینی و دریای خزر را فراهم می کند.ورود پسماند صنعتی و شیرابه های ناشی از زباله های انباشتی در حاشیه رودخانه های مازندران به نحوی است که در تابستان سال جاری 51 شناگاه در ساحل 338 کیلومتری مازندران ساماندهی شده که طبق بررسی زیست محیطی حدود 25 درصد از این شناگاه ها در حاشیه رودخانه ها به عنوان مناطق شنا ممنوع اعلام و محل شناگاه های آلوده به استانداری به عنوان متولی طرح سالم سازی دریا ارسال شده تا در اختیار متولیان طرح قرارگیرد.به تازگی سازمان حفاظت محیط زیست، استفاده از پرچم های آبی و زرد را برای مشخص شدن مناطق سالم و آلوده ساحلی در خزر به عنوان یکی از راهکارهای جلوگیری از استفاده مردم از نقاط آلوده دریا در نظر گرفته است.عبدالله رضیان، عضو مجمع نمایندگان استان مازندران در این رابطه معتقد است: 40 درصد از شناگاه ها آلوده بوده و  نصب پرچم های زرد و آبی در واقع اقدامی نمادین از سوی سازمان حفاظت محیط زیست بوده و مسئله پایش و کیفیت آلودگی شناگاه ها با این امر محقق نمی شود.وی یادآور می شود: متاسفانه به دلیل آلودگی دریای خزر مشکل جدی در رابطه با شناگاه ها وجود داشته و ممکن است سلامتی مردم به دلیل آلودگی میکروبی شناگاه ها در معرض خطر قرار گیرد.رضیان ادامه می دهد: متاسفانه همت ملی برای رفع آلودگی دریای خزر وجود نداشته، مشکل آلودگی میکروبی دریای خزر باید به صورت اساسی حل شده و با نصب پرچم و اقدامات این چنینی هیچ گره ای از معضل آلودگی رفع نمی شود.آلودگی دریای خزر نه تنها سلامت انسان ها بلکه نسل آبزیان به ویژه فوک خزر را نیز در معرض انقراض و تهدید قرار داده است در این رابطه هر ساله هزاران قلاده از فوک خزر که یکی از کوچکترین اعضای خانواده فوک ها به شمار می رود به دست شکارچیان کشته شده و صدها قلاده دیگر در تور ماهیگیران گرفتار و از سویی آلودگی روز افزون دریای خزر نیز نسل این گونه در معرض انقراض را در معرض تهدید قرار داده است به طوری که در آخرین رده بندی جانوران در خطر نابودی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) این گونه به عنوان یک گونه در خطر انقراض جهانی معرفی  شده و بر اساس اعلام آی یو سی ان، جمعیت فوک های خزری از زمان فروپاشی شوروی سابق در سال 1991 از یک میلیون به کمتر از 100 هزار تا در سال 2008 کاهش یافته و شکار و صید بی رویه و آلودگی های دریایی آخرین بازماندگان این جمعیت را همچنان تهدید می کند.مدیر مرکز درمانی و تحقیقاتی فوک هلند نیز در سفری که به کشورمان داشته هشدار داده که ” اگر وضعیت به همین شکل پیش رود و کشورهای همسایه خزر نتوانند به یک ساز و کار مناسب و همکاری منطقه ای برای نجات فوک ها دست یابند چندان دور از انتظار نیست که همین جمعیت باقیمانده نیز تا 10 سال آینده کاملاً از بین برود”.تحقیقات انجام شده بر روی رسوبات سطحی سواحل جنوب غربی دریای خزر بیانگر آن است که منشا اصلی این ترکیبات با احتمال زیاد مربوط به آلودگی نفتی آذربایجان بوده و میزان هیدروکربن ها و آروماتیک این ترکیبات در دریای خزر در سطح پایینی نسبت به استانداردهای جهانی است اما بالاتر از سواحل ترکمنستان و قزاقستان است؛ البته سواحل استان مازندران وگلستان کمتر تحت تاثیر آلاینده های نفتی وارده از کشور آذربایجان قرار می گیرند.به عبارت دیگر، ایران قربانی آلودگی های نفتی کشورهای همسایه دریای خزر بوده و از مهم ترین آلودگی های این پهنه آبی می توان به نیترات و فسفات و هیدروکربن ها اشاره کرد از این رو با توجه به روند افزایشی پساب های صنعتی و فاضلاب شهری و همچنین افزایش میزان نیترات در سواحل این دریا اقدام های فوری را می طلبد.طی سال های اخیر کارشناسان،  دلسوزان محیط زیست و نمایندگان مجلس نسبت به وضعیت بحرانی دریای خزر به علت ورود فاضلاب و پسماند هشدار داده اند اما متاسفانه این هشدارها تاکنون راه به جایی نبرده و  بزرگترین دریاچه جهان همچنان گرفتار بحران پسماند، فاضلاب و آلودگی نفتی است.