برنجکاری مازندران در تهدید کم آبی

گروه اقتصادی
طبق آمارها حدود ۹۰ درصد مصرف آب مازندران مربوط به بخش کشاورزی است که از این ۹۰ درصد هم ‏بیشترین سهم با ۳۸ درصد مربوط به کشت برنج است. مازندران نزدیک به ۲۲۰ هزار هکتار شالیزار دارد که ‏حدود ۴۳ درصد برنج مورد نیاز کشور از این زمین‌ها تأمین می‌شود. پیش بینی می‌شود در سال جاری یک ‏میلیون و ۴۰۰ هزار تن برنج سفید، معادل ۴۰ درصد نیاز کشور در مازندران تولید شود.‏
بر اساس آمارهای مرکز ملی مدیریت خشکسالی سازمان هواشناسی، از ابتدای سال آبی جاری تا کنون ‏بارش‌ها در مازندران نسبت به دوره بلندمدت ۱۷.۲ درصد و نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۵.۷ درصد ‏کاهش یافت. ‏
میانگین بارندگی دوره بلندمدت مازندران ۴۸۰.۵ میلیمتر و میزان بارندگی پارسال ۶۱۸.۲ میلیمتر ثبت شده ‏است، اما امسال میزان بارندگی مازندران ۳۹۷.۸ میلیمتر بود. میزان بارندگی‌های مازندران در اردیبهشت و ‏خرداد نیز کمتر از حد نرمال خواهد بود. دمای هوا نیز در مازندران افزایش چشمگیری داشت و با افزایش ‏میانگین ۲.۶ در فروردین، امسال گرمترین فروردین ۵۴ سال گذشته ثبت شد.‏
به نوشته همشهری، آمارها و بررسی پهنه‌بندی بارندگی در مازندران نشان می‌دهد که بیشترین میزان ‏کم‌آبی مربوط به مناطق شرقی این استان خواهد بود. به گفته سید محمدرضا رضوی مدیرکل هواشناسی ‏مازندران در مناطق شرقی این استان از گلوگاه تا ساری ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش بارندگی ثبت شده است و ‏این وضعیت ایجاب می‌کند که کشاورزان مازندران امسال اقدام به کشت دوم نکنند.‏

قطعی بودن خشکسالی و احتمال ممنوعیت کشت دوم برنج

در ماه پایانی سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه، ممنوعیت ‏کشت برنج را در سال 1400 لغو کردند. نمایندگان در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و در جریان ‏بررسی بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 1400 با بند الحاقی 4 تبصره 8 ماده واحده این لایحه موافقت ‏کردند.‏
سید محمد موسوی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی، با تاکید بر قطعی بودن ‏خشکسالی در سال جاری، اظهار کرد: وقوع خشکسالی تاثیر زیادی بر بخش کشاورزی می‌گذارد به ‏همین دلیل نیازمند برنامه‌ریز‌ی و طرح‌های ویژه برای گذر از آن هستیم‎.‎
وی ادامه داد: یکی از راهکارهای که می‌توان در برنامه‌ریزی مورد استفاده برای گذر از سال خشک قرار داد، ‏معرفی ارقام گیاهی کم آب‌بر برای جایگزین ارقام پر آب بر است‎.‎
موسوی با بیان اینکه توسعه کشت محصولات در سال جاری نیز باید بر مبنای این راهکار باشد، افزود: ‏بدون توجه به جایگزینی ارقام پرآب‌بر نمی‌توان انتظار توسعه کشت محصولات در بخش کشاورزی داشت ‏چراکه نتایج منفی آن بسیار خواهد بود‎.‎
وی درباره لغو ممنوعیت کشت برنج به عنوان یکی از آب‌برترین محصولات کشاورزی در سال خشک، گفت: ‏مجلس تصمیم به رفع ممنوعیت کشت برنج گرفته است و در صورت ابلاغ اجرایی می‌شود، تنها وظیفه ‏وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید شناخت راهکارها برای کاهش آسیب و ارائه آن‌ها به ‏کشاورزان در سال خشک است‎.‎
این مقام مسئول تصریح کرد: بر همین اساس جایگزینی ارقام برنج کم آب‌بر، سازگار با خشکی و با صرفه ‏اقتصادی در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است‎.‎
موسوی تاکید کرد: اما در نهایت احتمالا امسال نیز تصمیم درباره کشت برنج به کارگروه‌های استانی واگذار ‏می‌شود‎.‎
وی یادآور شد: مطابق با مصوبه مجلس در سال 1400 موضوع ممنوعیت کشت برنج در مناطق مختلف ‏کشور بنا به تشخیص شورای آب استان لغو می‌شود‎.‎

در سالِ ترسالی ‏

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران با حضور در بخش گفتگوی خبری شبکه استانی مازندران ضمن ‏اشاره به کم بارشی ها در سال آبی فعلی گفت: اقلیم مازندران به گونه ای است که به صورت میانگین ‏سه سال ترسالی و سه سال خشکسالی در استان حادث می شود که می بایست با همکاری مردم و ‏متولیان در زمان خشکسالی منابع آب مدیریت شود‎.‎
یخکشی عنوان کرد: مدیریت مصرف مهم ترین بخش در سازگاری با کم آبی است و بخش دوم توسعه ‏زیرساخت هاست که با احداث زیرساخت می توان از هدر رفت آب جلوگیری کرد و اقدامی دیگر در این ‏حوزه توجه به بازچرخانی آب و استفاده چند باره در کشاوزی است که می تواند بهره وری بیشتری را به ‏همراه داشته باشد‎.‎
ایشان ضمن اشاره به وضعیت خوب سدها، افزود: در سال آبی فعلی در پایین دست سدها مشکل تامین ‏آب وجود ندارد و مردم در نظر داشته باشند که سد ها هرچند پر باشند در خشکسالی های ادامه دار که ‏به بیش از دو سال طول میکشد نمی توان پاسخگو کشاورزان باشد و نیازمند مدیریت منابع آب است.‏
وی در خصوص ممنوعیت کشت دوم نیز خاطر نشان کرد: در سال آبی فعلی در بعضی از مناطق کشت ‏اول با مشکل مواجه هستیم و با نوبت بندی یا آبیاری دوره ای در حال رها سازی آب هستیم که در شرایط ‏فعلی هیچگونه امکانی برای کشت دوم وجود ندارد.‏
دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی استان بیان کرد: در استان کارگروه سازگاری با کم آبی با ریاست استاندار ‏مازندران و عضویت کلیه دستگاه های اجرایی مرتبط تشکیل شده است و برای هر سازمان وظایفی برای ‏انجام اقدامات سازگاری با کم آبی در نظر گرفته شده است.‏
در ادامه گفتگو با توجه به گزارش شبکه خبری آب ایران به وضعیت آب و هوایی، رضوی مدیرکل سازمان ‏هواشناسی روی خط آمدند و ضمن تایید صحبت های مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران افزود: ‏استان مازندران به صورت میانگین نسبت به سال گذشته 20 درصد کاهش بارش داشته و در بعضی از ‏مناطق (شرق استان تا شهرستان ساری) 40 درصد کاهش بارندگی داشتیم و در زمستان نیز با ‏میانگین 4.5 درجه افزایش دما مواجه بودیم که به طبع وضعیت نگه داشت در بالا دست را نیز از دست داده ‏ایم.‏
رضوی خاطرنشان کرد: در استان مازندران با توجه به اقلیمی که وجود دارد نمی توان پیش بینی های ‏فصلی دقیقی را بدست آورد و به پیش بینی های سه ماهه و شش ماهه اعتمادی نیست.‏

میزان بارش‌ها ۲۰ درصد کاهش یافت

محمدابراهیم یخکشی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران همچنین در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، ‏اظهار کرد: امسال شاهد کاهش بارش در استان مازندران بودیم به‌طوری‌که میزان بارش‌ها ۲۰ درصد ‏کاهش یافت.‏
وی با اعلام اینکه باتوجه به شرایط مازندران، تابستان با تنش خشکی همراه است،گفت: براساس ‏بررسی‌ها وارد خشکی شدیم.‏
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران بیان کرد: براساس بررسی‌های انجام شده بعد از دو یا سه سال ‏ترسالی دو یا سه سال خشکی داریم.‏
این مسؤول با تاکید بر ضرورت مدیریت در بحث کشاورزی، خاطرنشان کرد: کشاورزان در بحث نوبت‌بندی ‏آب همکاری لازم را داشته باشند تا بتوانیم با همراهی کشاورزان از این شرایط عبور کنیم.‏

نوبت بندی آب در ۸۵ هزار هکتار از شالیزار‌های مازندران

مدیر کل جهاد کشاورزی مازندران هم با اشاره به اینکه بیش از ۹۰ درصد شالیزاری استان تاکنون نشاء ‏شد گفت: شالیکاران استان به احتمال زیاد شاهد کم آبی و خشکسالی خواهند بود در نتیجه در مصرف ‏آب کشاورزی مدیریت کنند.‏
شهیدی فر افزود: در شرایط حساسی قرار داریم و مشکل کم آبی و خشکسالی از مهمترین مشکلات ‏بخش کشاورزی استان است که باید با صرفه جویی این مشکل کمتر احساس شود.‏
او نوبت بندی آب را از اقدامات جهاد کشاورزی برای تقسیم بهینه آب بیان کرد و گفت: ۸۵ هزار هکتار از ‏اراضی شالیزاری استان در طرح نوبت بندی آب قرار گرفتند.‏
مدیر کل جهاد کشاورزی مازندران افزود: با این نوبت بندی صرفه جویی و استفاده صحیح و بهینه در مصرف ‏منابع آب استان فرهنگسازی و نهادینه شود.‏
شهیدی فر به کشاورزان تاکید کرد: پس از برداشت گندم، جو و کلزا اقدام به کشت دوم برنج نکنند تا ‏مشکلی برای محصولات آن‌ها پیش نیاید.‏