بررسی حرف از وضعیت آخرین کشت دوم برنج در مازندران؛رونق حاشیه‌دار

گروه اقتصادی/ فرآیند کشت اول برنج در مازندران در سال‌های اخیر با هدف انجام کشت دوباره تغییر کرد، بطوریکه امسال یک ماه زودتر از اوایل اسفند با خزانه‌گیری آغاز شد و پس از طی مراحل آماده سازی زمین ، از دهه اول فروردین به نشاکاری یا همان مرحله‌ای می رسد که در افکار عمومی از آن به عنوان کشت برنج یاد می کنند.

کشت دوم برنج در مازندران امسال برخلاف سال‌های گذشته به دلیل افزایش روان آب در رودخانه‌ها و وجود آب پشت سدها و آببندان‌ها سبب استقبال کشاورزان حوزه آبریز ۱۱۰هزار هکتاری دشت هراز شده است.

بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران سه سال پیش ۲۵هزار هکتار، ۲سال پیش  ۲۸ هزار هکتار و  پارسال نیز ۳۵ هزار هکتار از شالیزارهای استان زیرکشت دوم رفت و پیش بینی امسال مسئولان به رغم فراوانی آب و با توجه به منافع اقتصادی که شالیکاران در کشت دوم برخوردار می شوند،حدود ۴۰ هزار هکتار بوده است اما این رقم اکنون به ۵۰ هزار هکتار رسید.

کشت دوم در معرض آسیب

کارشناسان موسسه تحقیقات برنج و حفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران اعلام می‌کنند بی‌توجهی کشاورزان در مدیریت خزانه‌گیری برای کشت دوم سبب شد تا امروز ضریب آسیب‌پذیری در اثر طغیان آفت کرم ساقه‌خوار برنج چندین برابر شود.

کارشناسان کشاورزی به ایرنا می‌گویند که کشت دوم برنج با طغیان نسل سوم و چهارم کرم ساقه خوار به صورت جدی تهدید می‌شود و حتی سمپاشی‌های مداوم هم تاثیری ندارد.

طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران در سال های اخیر به دلیل انجام شخم و شیار زمستانه، سم دیازینون برای مقابله با آفت نسل اول و دوم کرم ساقه خوار تا ۷۰ درصد کاهش یافته است، برای این که آفتی در فصل کشت و کار وجود نخواهد داشت تا استفاده از سموم را ضروری کند.

رونق با رنج

ابراهیم قربان نژاد رییس اداره برنج سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اعلام اینکه کشت دوم برنج به روش دوباره نشاء فراتر از پیش بینی به ۵۰ هزار هکتار رسیده است که این رقم ۴۰ درصد بیشتر نسبت به سال قبل است، افزود: وجود آب در آببندان ها و روان آب در رودخانه ها، شرایط را برای دوباره نشاء برنج فراهم کرده است.

وی ادامه داد: وجود آب فراوان سبب شد تا امسال کشت دوباره برنج  در زمین‌های شالیزاری زیر سد البرز و در حاشیه رودخانه تلار در قائمشهر و سد شهید رجایی در کنار رودخانه تجن ساری نیز انجام شود.

قربان نژاد با اشاره به اینکه امسال ۴۰ هزار هکتار از زمین های استان نیز به روش دو نوج  ( پرورش ساقه شالی ) در حال انجام است، گفت: اگرچه نسل سوم کرم ساقه خوار به عنوان مهمترین آفت مشکلاتی را برای کشت دوم بوجود آورده است اما این آفت با عملیاتی کردن توصیه های کارشناسان قابل کنترل است.

ضرورت رعایت تقویم زراعی

مدیر حفظ و نباتات جهاد کشاورزی مازندران با تایید طغیان نسل سوم و چهارم کرم ساقه خوار گفت: اینکه این آفات در زمین هایی که سرسبز و زمینه مساعدتری برای تخم ریزی داشته باشند، امری طبیعی است.

عبدالرحمان زاغی افزود: بارها هشدارهای لازم نسبت به لزوم رعایت تقویم زراعی برای کشت دوم شده است و شالیزارهایی که از بیستم مرداد به بعد زیر کشت دوباره برنج رفته است، مورد حمله آفت کرم ساقه خوار قرار گرفته اند.

وی توضیح داد: به هر حال آفت برای ماندگاری نسل خود و برخورداری از غذای مناسب ،روی گیاه سبز و سالم تخم ریزی می کند و به طور یقین زمین هایی که دیرتر نشاء شدند،شرائط بسیار مناسبی برای آفت کرم ساقه خوار هستند.

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران با اعلام این که مبارزه شیمیایی علیه این آفات سخت است و حتی سمپاشی چند باره نیز جوابگو نخواهد بود، گفت: سمپاشی بیش از حد با توجه به قیمت بالای سموم علاوه بر افزایش هزینه تولید، آفت را مقاوم و خطر زیست محیطی جدی دارد.

توجه به درآمدزایی بدون آسیب

معاون موسسه تحقیقات برنج کشور مستقر در آمل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اعلام این نکته که جایگزینی ارقام بومی و محلی با حفظ عطر و طعم  اما با افزایش عملکرد همواره در حال انجام است، با بیان اینکه در ۲ سال اخیر نیز رقم روشن  و تیسا  برگرفته از ارقام بومی و محلی به عنوان ارقام کیفی پر محصول به کشاورزان معرفی شده است، تصریح کرد: توزیع بذر اصلاح شده پرمحصول مهم ترین پیش نیاز اختصاصی کردن کشت برنج در دو استان شمالی است.

رحمان عرفانی توضیح داد: کشت ارقام پرمحصول برنج با هدف دستیابی به خودکفایی در تولید این محصول راهبردی از دهه ۶۰ در دستور کار قرار گرفت ولی به علت آماده نبودن زیرساخت ها از جمله عدم ساخت سدها و از طرفی تغییرات اقلیمی به ویژه خشکسالی هشت سال اخیر سبب شد تا کشت ارقام پر محصول مورد توجه قرار نگیرد.

این کارشناس کشاورزی گفت که امروز شالیکاران فقط به فکر انجام کشت دوباره با هدف درآمد بیشتر هستند ،اما غافل از اینکه اگر به توصیه های فنی توجه نشود،علاوه براینکه به خاک زمین های شالیزاری صدمه جدی وارد می شود، در اثر استفاده بی رویه از آب های زیر زمینی و سموم کشاورزی ، با بحران جدی زیست محیطی مواجه خواهیم شد.

وی توضیح داد: اگر رعایت اصولی تناوب انتخاب ارقام برنج، روش های کشت و رعایت دقیق نسخه گیاهپزشکی برای سمپاشی علیه آفات و بیماری ها توجه نشود، با تجمع آفات و بیماری ها و همچنین با از دست دادن مواد مغذی خاک ، حاصلخیزی زمین شالیزاری از بین می رود.

وی با هشدار به اینکه اکنون شالیکاران مازندران برای انجام کشت دوم به محض برداشت اول کاه و کلش و ساقه های باقی مانده را آتش می زنند و با استفاده از چندین حلقه چاه ، به صورت شبانه روزی آب بالا می کشند تا در اسرع وقت شخم و شیار انجام دهند، گفت: این درحالی است که کشت ارقام پرمحصول به مراتب حتی در جاهایی که مشکل تامین آب نیز دارند، به صرفه تر باشد.

این کارشناس ارشد موسسه تحقیقات برنج  مازندران در عین حال همچنین اعتراف کرد که  کشت ارقام پرمحصول نامناسب مانند آمل ۲ و آمل ۳ در شالیزارهای مازندران مهم ترین دلیل شکست این طرح بود که سبب بدنامی ارقام پرمحصول نزد افکار عمومی شالیکاران و همچنین مصرف کنندگان شد.