اکو ساری۲۰۲۲ ، پرتجربه اما ناکام

اردیبهشت امسال، مرکز مازندران دو روز میزبان همایش اکو ساری۲۰۲۲ ( ساری پایتخت کشورهای عضو اکو) بود.طبق موافقت وزیران گردشگری سازمان اکو،قرار شد هرسال یک شهر به عنوان پایتخت گردشگری معرفی شود. نخست در سال ۲۰۲۱شهرخجند تاجیکستان و بعد ساری در سال۲۰۲۲ و پس از آن اردبیل در سال۲۰۲۳ این عنوان و میزبانی را عهده دار باشند.هدف این سازمان اقتصادی منطقه ای،راهکارهای اقتصادی،فنی وفرهنگی میان کشورهای عضو ، ایران، پاکستان، ترکیه، افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان است. کشورهایی که اشتراکات تاریخی،فرهنگی،دینی وحتی زبان دارند،می توانستند طی نیم قرن اخیر دستاوردهای مطلبوبی را به دست بیاورند.

دوماه قبل از شروع پاندومی کرونا،با استقرار دبیرخانه در محل اداره کل میراث فرهنگی،کلید خورد.گرچه کرونا تمام فعالیت های اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و گردشگری را فلج کرد.اما برای بعضی از کشورها این وقفه،شروع تحولات برنامه ریزی شده در همه بخش ها به ویژه گردشگری بود. کرونا و وقفه دوساله،توسعه زیرساخت های وتقویت مراکز گردشگری گردشگری را برای آن ها به همراه داشت.بسته های جدید گردشگری با رویکرد کرونا تعریف کردند. تزریق رایگان واکسن کرونا در ارمنستان وقطر،گردشگری روستایی در مالزی،اندونزی. گردشگری مزرعه یا همان روستا،تجربه ای جدید را برای گردشگران رقم زد.

خانه های روستایی که ساکنانش هم در همانجا اقامت دارند،پذیرایی سنتی با محصولاتی که درمزرعه شان کشت می شودبا طبیعتی همانند طبیعت روستاهایی ییلاقی شمال کشور.آنها خواستند و تلاش کردند نبض  اقتصاد گردشگری شان به جریان بیافتد چراکه’گردشگری’ می تواند شاهرگ حیاتی کشورهایی که وابستگی چندانی به نفت ندارند،باشد.

خالی اما پر حاشیه

برای برگزاری رویدادی ملی وفراملی در یک استانی،باید تمام ظرفیت های ملی مورد نیاز رابه خدمت بگیریم،با دستان خالی نمی توان،نتایج درستی از یک گفتمان را به دست آورد.وقتی صحبت از،پایتخت گردشگری کشورهای اکو است، باید قبل از هرچیز داشته های خود را سنجید،اعتبارات را در یک ترازو ریخت و درگام بعدی موانع را برطرف کرد.

مازندران با کدام آمادگی به میزبانی این رویداد رفت؟زیرساخت های کدام بخش از گردشگری در استان فراهم است؟ استانی که گردشگری در شرق و غرب آن نامتوازن رشد کرد،برای برقراری توازن چه برنامه هایی انجام شد.آمادگی به معنای پاکسازی ورودی و خروجی های شهر نیست.دوسال فرصت را نادیده بگیریم و چهار روز مانده به برگزاری نشست،لکه گیری آسفالت را درسطح شهر انجام دهیم.

غبار فراموشی بر بناهای قدیمی ساری

عمارت و ساختمان های قدیمی شهر،حمام،آب انبار و تنها کاروانسرای مرکز شهر به حال خود رها شده است.دو عمارت زیبا در خیابان قارن ساری وجود دارند، معماری یکی از این عمارت ها،مشابه عمارت باغ ارم شیراز است. درست روبروی استانداری قرار دارد و درگذشته ای نه چندان دور،مردم برای رفتن به اداره پست باید از در بزرگ این عمارت رد می شدند.غبار فراموشی روی این ساختمان ها سایه افکنده است.

نمی توان با احیا و مرمت این بنای تاریخی، مکانی زیبا برای ورود گردشگر به وجود آورد.گرچه اغلب بناهای قدیمی ساری،موقوفی است اما می توان با همکاری بین نهادهای مرتبط موانع را ازبین برد. کاروانسرای حضرت در هسته اصلی شهر در محله بهرام اتر قرار دارد، سالهاست که به انبار بازاریان تبدیل شد،یک کاروانسرا دیگر نیز که در مجاورت این کاروانسرا قرار داشت به دلیل بی توجه ای مسولان به ویرانه ای تبدیل شد.

آب انبار میرزا مهدی که در چند قدمی میدان ساعت ساری در خیابان۱۸ دی قرار دارد،سالهاست که درب آن قفل است و به زباله دانی تبدیل شده است،هر دفعه هم قرار بود رسیدگی شود. اگر تعامل بین سازمانی بین اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری و اداره کل اوقاف، منجربه حفظ بنا،احیا و مرمت آن نشود،دیگرچه فایده ای می تواند داشته باشد.

قرار شد این بنای تاریخی قبل از شروع نشست اعضای اکو در ساری پس از پاکسازی، مرمت و احیا برای بازدید شهروندان و گردشگران آماده شود. پس از گذشت یک سال ازبازگشایی قفل آب انبار، اتفاق تازه ای شکل نگرفت.تعداد حمام های قدیمی ساری انگشت شمار است که این بناها هم به حال خود رها شده و آن ها که نیمه جان هستند اکنون زباله دانی ویا جای خواب معتادان است.

یکی از یادگاری های تاریخ معماری ایرانی وجود همین ابنیه های تاریخی است.گرچه جواب مسولان  را ازقبل می دانیم و علت این تعلل را نبود اعتبار و همکاری بین بخشی عنوان می کنند،اما با اهمال کاری نمی توان ساری را پایتخت گردشگری اکو خواند.با پشت میز نشینی نمی توان استان را مدیریت کرد.باید وسط میدان باشید،خوب گوش کرد وبا لمس مشکلات،با کمک کارشناسان اهل فن واساتید دانشگاه برای آن راه حل پیدا کرد.

ناشناخته بودن اکو برای۶۵درصد از مازندرانی ها

یکی از هدف های اصلی طرح پایتخت گردشگری کشورهای( اکو ساری۲۰۲۲ ) عضو،تشویق برای تهیه برنامه های ملی به منظور توسعه شهرهای گردشگر با هدف سلامت در میان کشورهای عضو و بالا بودن استاندارهای زندگی شهری،افزایش آگاهی عموم مردم به منظور تشویق گردشگری وایجاد رقابت مثبت بین کشورهای عضو باهدف رشد گردشگری است.

خرداد امسال،خبرگزاری ایسنا،نظرسنجی را درمورد آگاهی مردم مازندران از برگزاری این رویداد پرسید،سوال شوندگان از تمام گروه های سنی بودند که در این نظر سنجی شرکت کردند.از تعداد۱۷۵نفرکه سوال پرسیده شد،اغلب آن ها شناختی از موضوع نداشتند و طبق نمودار۶۵درصد حتی اسم اکو راهم نشنیده بودند.۳۵درصد باقی مانده کسانی بودند که یا مرتبط با رویداد بودند ویا به واسطه غیر مستقیم،اطلاع کمی داشتند. نصب بنر در ورودی شهر و یامزین کردن ۳هزار دستگاه تاکسی به پرچم اکو،قدم خوبی اما ناچیز برای آگاهی شهروندان است.

باگذشت چندماه از این اتفاق که ساری به عنوان پایتخت گردشگری انتخاب شد، تغییرات چه بوده؟دستاورد این اتفاق در کوتاه مدت چه بود،چقدر بودجه ملی جذب شد،به دنبال کدام اهداف مشترک برای توسعه اقتصاد گردشگری و کشاورزی بودند، وبرای امنیت سرمایه گذار کدام موانع برطرف شد و سولاتی این چنینی پیرامون این موضوع که بی جواب ماند.

شفاف سازی شود

بیش از دوسال است که در تمام نشست ها ازنشست اعضای اکو درسال۲۰۲۲ سخن به میان آمد،قرار شد پیوست برنامه ها با رویکرد اکو انجام شود.سخنران بودن خوب است اما جهادی عمل کردن پیرامون همان سخنرانی بسیار ارزشمندتر است.

این را ماهم می دانیم که باید به “گردشگری مازندران نگاه ویژه ای کرد” اما تنها نگاه ویژه که فایده ندارد.وقتی استاندار مازندران می گوید،فراتر از این رویداد برنامه ریزی کردند دقیق بفرماید  منظورشان چیست.شما در صحبت و مصاحبه هایتان بارها اعلام کردید به دنبال فرصت های سرمایه گذاری اقتصادی در رویداد ساری۲۰۲۳ بودید،چه فرصت هایی تاکنون فراهم شده است.

شفاف سازی از اقدامات انجام شده ویا درحال انجام از مطالبه های شهروندان است.زیرساخت ها در حوزه گردشگری شهری،روستایی ودریایی آماده است و برای استفاده از ظرفیت آب بندان ها تاکنون چه کردید؟ آیا جز این است که گردشگران را بدون مهیا بودن زیرساخت های نخست به دل طبیعت هدایت کردیم تاسرمایه های طبیعی ملی را تخریب کنند!چشمه باداب سورت یکی از این سرمایه هایی است که تا پای تخریب رفته است. برای دریاچه چورت چه کردید؟

دغدغه مند بودن کافی نیست

سال های سال است که هردولتی سرکار می آید،تمام مدیرانش دغدغه توسعه استان مازندران را داشتند و همچنان دارند.توسعه کشاورزی،گردشگری،فرهنگی و صنعتی. به گفته استاندار چهار دهه است که مازندران به دنبال دست یافتن به توسعه همه جانبه و مطلوب درحوزه گردشگری است که تاکنون محقق نشد وعلت راهم ضعف های مدیریتی دانست.

پذیرش از سرمایه گذار داخلی وخارجی و تامین امنیت را ازدیگر مواردی دانست که دراین رویداد دنبال آن هستند. در تمام این سال ها عده ای با قانون های دست وپاگیر وکاغذبازی های اداری تنها به دنبال سنگ اندازی و فرار سرمایه گذار بودند.تحریم ها خود به تنهایی کمر تولید کننده را خم کرده است،حال سرمایه گذاری هم پیدا شده با این تورم روزانه،ریسک را به جان بخرد. اما عده ای هستند که تمام تلاش شان را می کنند تا این مهم انجام نشود.شهرک های صنعتی که نیمه فعال،پروژه های نیمه تمام خود گواه این ادعاست.

توجه به اقتصاد کشاورزی از دیگر مواردی است که استاندار به آن اشاره کرد.اکنون که برداشت شالی از مزارع کشاورزی مازندران به پایان رسید،چه برنامه هایی برای تامین امنیت شالیکاران و قیمت گذاری برنج انجام شد.چه تلاش هایی انجام شده که مافیای برنج در فصل برداشت این محصول،واردات انجام ندهند تاکشاورزان ما متضرر نشوند؟چندماه دیگر فصل برداشت مرکبات از باغ های مازندران است،برای مشکل هرساله ای که این باغداران با آن مواجه هستند چه تدبیری شد؟یک زمانی کشاورزی و دامداری سودمند بود اما با سوءمدیریت های انجام شده دیگر زیانده شدند.

بناهای تاریخی درمازندران نیاز به توجه دارند،احیا ومرمت شوند و برای عبور از این بحران نیاز به همکاری بین بخشی است تا بتوان گام بعدی را برداشت.

لزوم توجه به آب بندان ها

قرار شد آب بندان ها به فهرست مجموعه های گردشگری برای این میزبانی استفاده شود.تعداد ۵۰ قطعه آب بندان در کمیته ساماندهی آب بندان ها،با حضور دستگاه های متولی وضعیت شان برای گردشگری بررسی شد و قرار شد در مدت زمان کوتاه به سرمایه گذار واگذار شود.یعنی تا پایان سال۹۹.تاقبل از آغاز این رویداد،نواقص و مشکلات برطرف شود و به پارک طبیعی آبی تبدیل شود.

سرانجام نافرجام باغ صفرآباد

سال ها پیش باغ ۷هکتاری صفرآباد ساری در زمان شورای شهر سوم،با حضور مسولان وقت کلنگ زنی شد تا در آینده نزدیک به یک مجموعه تفریحی رفاهی تبدیل شود.بعد همین باغ در هفته دولت سال۹۹ دوباره با حضور استاندار و مسولان وقت باهمان کاربری کلنگ زنی شد. بعد از مدتی گفتند بهتر است این زمین به محلی به عنوان مجموعه باغ های ایرانی تبدیل شود.باغ رویایی با تلفیقی از گل های ایرانی! اما مسولان نظرشان تغییر، ونام آن را به پارک اکو تغییر دادند. سازمان تامین اجتماعی که مطالبات میلیاردی از شهرداری داشت ازفرصت پیش آمده استفاده کرد و این زمین را مصادره کرد.

تحقق توسعه بر تکیه به اعتماد به نفس مسولان

اما دراین میان ما تنها با تکیه بر اعتماد به نفس مسولان قدم نخست را اینکه ساری پایتخت گردشگری اکو۲۰۲۲ شود را برداشتیم. درحالی که شهرداری ساری تمام توان خود را برای زیباسازی شهر در روزهای مانده به اختتامیه برداشت،جزیره کیش میزبان اعضای کشورهای عضو اکو بود.

نشستی که در آن همه فعالان حوزه گردشگری اعم ازجامعه هتل داران،کارآفرینان،سندیکای صاحبان صنایع،انجمن سرمایه گذاران،جامه بازاریان و…حضور داشتند تا بتوانند با تکیه بر ظرفیت های گردشگری خود،گردشگر بیشتری جذب کننددر شش ماهه دوم سال،کیش و جزایر اطراف آن با حضور گردشکر اوج شکوفایی خود را می گذراند.از ظرفیت گردشگری دریایی خود به درستی استفاده کردند.آن ها این جزیره ه و جزیره های اطراف آن را یکی از بهترین مقصدهای گردشگری به ویژه ورزش های دریایی عنوان کردند که می تواند با مناسب ترین قیمت،به شهروندان کشورهای اکو خدمات ارائه دهند.قرار شد هتل هایی به شکل مکان های تاریخی وجاذبه های معروف کشورهای عضو در جزیره شان احداث کنند.

تنها استفاده از ساحل و دریا در مازندران،شنا کردن، ایجاد چند دکه بود.این رویداد می توانست،این فرصت را در اختبار مازندران قرار دهد تا حداقل داشته ها وظرفیت های خود را به نمایش بگذارد.خدمات ملی،بودجه ملی می طلبد.