از چالش‌های فرهنگی تا اقدامات فرمایشی

طبق آمارها میانگین نرخ رشد جمعیت در کشور ۱/۸ بوده در حالی که میانگین نرخ رشد جمعیت در مازندران ۱/۱ است و این موضوع نشان از بحرانی بودن موضوع جمعیت در شمالی‌ترین استان کشور را دارد.

بحث فرزند کمتر زندگی بهتر از سه دهه گذشته مطرح بوده و نتیجه‌اش هم تک فرزندی و یا کاهش نرخ ازدواج بود، این موضوع نقش دستگاه‌های متولی در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را برجسته می‌کند.

مازندران باید ویژه کار کند

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران در این راستا در گفت‌وگو با حرف مازندران به بررسی نقش و وظایف دستگاه‌های متولی برای افزایش نرخ رشد جمعیت در استان می‌پردازد.

به اذعان سمیه قاسمی طوسی پس از به صدا درآمدن زنگ خطر جمعیت در کشور در پاییز ۱۴۰۰ قانون جوانی جمعیت توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد تا با تشکیل قرارگاه برای انجام یک جهادی عملیاتی اقدامات لازم صورت بگیرد.

وی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه مازندران از نظر نرخ باروری در ردیف آخر قرار دارد که باید برنامه ویژه‌ای در کنار تشکیل قرارگاه جوانی جمعیت تدارک دیده شود.

طوسی همچنین اعلام می‌کند: براساس قانون برای افزایش تعداد جمعیت ۲۱ مانع احصا شده تا با تشکیل این قرارگاه شاهد رفع آن باشیم، در قرارگاه جوانی جمعیت استانداران رییس قرارگاه و مدیر امور بانوان و خانواده به‌عنوان دبیر قرارگاه درنظر گرفته شده‌اند.

قرارگاه جوانی جمعیت در آستانه آغاز فعالیت

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران با اشاره به اینکه در این قرارگاه براساس شرح قانون یک سری خدمات باید توسط برخی دستگاه‌ها به کسانی که قصد فرزندآوری دارند ارائه داده خواهد شد، علت آغاز به‌کار نکردن این قرارگاه را ابلاغ نشدن برخی شیوه‌نامه‌ها برای هر دستگاه اجرایی توسط وزارتخانه مربوط بیان می‌کند.

به اذعان این مسئول همچنین از سمت قوه قضاییه و دادگستری الزامات قانونی سخت‌گیرانه‌ای در این باره و در خصوص تخطی یا کم‌توجهی مدیران نسبت به قانون قانون جوانی جمعیت درنظر گرفته شده است.

وی با بیان اینکه لازم است در طول زمان مردم ما در طول زمان بیاییم انجام بدهیم، تا مردم در جریان این قانون قرار بگیرند، عنوان می‌کند: می‌دانیم مشکلات اقتصادی و معیشتی موجب شده تا مردم در حداقلی بمانند ولی این قانون علاوه بر اینکه از جمله سیاست‌های اولویت‌دار دولت است اولویت نظام هم هست، همه دولت‌ها باید به بحث فرزندآوری توجه کنند.

فقط مسائل اقتصادی عامل پیری جمعیت نیست

قاسمی طوسی با بیان اینکه نمی‌توان گفت عامل پیری جمعیت فقط مسائل اقتصادی است، خاطرنشان می‌کند: بسیاری از کشورهای دنیا باوجود زیرساخت‌های مناسب و حمایت خوب از مادران باردار شاهد افزایش نرخ جمعیت نبودند، پس نمی‌توانیم بگوییم که عامل اقتصادی صرفا موثر است.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران با تاکید بر اینکه مباحث جمعیتی به دیدگاه و فرهنگ مردم بستگی دارد، می‌گوید: هدف ما اینکه مردم را تشویق کنیم فقط بحث فرزندآوری نیست بحث این است در اثر عشق و علاقه بین مادر و فرزند، این عضو جدید خانواده به استحکام بنیان خانواده کمک کند.

به اذعان این مسئول مسئولان ما در حال حاضر باید در کنار اعمال تشویق‌ها، به کنترل بحث سقط جنین از طریق فرهنگ‌سازی از طریق بهوزرها و ماماها و حمایت از زوجین نابارور توجه کنند که البته نقش بیمه‌ها در این امر پررنگ است.

تجهیز دو بیمارستان دولتی برای حمایت از زوجین نابارور

وی از تجهیز دو بیمارستان دولتی در بهشهر و نوشهر برای ارائه خدمات به زوجین ناباورد خبر می‌دهد و اعلام میکند: در این زمینه ۹ میلیارد تومان اعتبار از سفر اخیر رییس جمهور اختصاص داده شد.

قاسمی طوسی تاکید میکند: مورد بعدی اینکه ما همین حالا باید این جمعیت جوان رادریابیم به موانع ازدواج فرزندآوری و ازدواج توجه کرده و جمعیت خانواده را رها نکنیم.

بی توجهی به تجربه دیگران جایز نیست

در ادامه یک دکترای جامعه‌شناسی در گفت‌وگو با حرف مازندران، اظهار می‌کند: تجربه پیری جمعیت نه تنها در ایران بلکه در کشورهای دیگر وجود داشته و دارد از این رو ندیدن آن و عدم اخذ تصمیمات براساس آن به نوعی بی‌عقلی محسوب می‌شود.

شهرام ملانیا جلودار اعلام میکند: در قرن اخیر در کشورهای اروپایی عوامل متعددی موجب کاهش جمعیت شد، شاید برخی از اینها غیرمستقیم بوده و برخی مستقیم شامل پیشرفت‌های اقتصادی اجتماعی، دستاوردهای پزشکی و بهداشت، روند شهرنشینی، تغییرات عقیدتی و تحولات سیاسی و غیره، هرچند که ممکن است در رهبران؛ مدیران و عموم مردم روی مسئله جمعیت شبیه به هم فکر نکرده باشند.

تلاش ناموفق دستگاه‌های اجرایی برای افزایش جمعیت

وی یادآور میشود: بنده به شدت با این موضوع که دستگاه‌های اجرایی بخواهند باعث افزایش نرخ جمعیت بشوند با شدت مخالف هستم، مشوق‌هایی که ارائه می‌دهند تنها میتواند شرایط گذر از مرحله به مرحله‌ای دیگر را تسهیل کند و در افزایش انگیزش نرخ رشد جمعیت تاثیری ندارد.

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور استان مازندران معتقد است که بسیاری از این تلاش‌ها با شکست روبرو شده است، به‌عنوان نمونه مرخصی زایمان به مادران در کشورهای مختلف متفاوت است در آلمان تا ۳۶ ماه است، یا ۲۶ یا ۱۴ هفته مرخصی به والدین، در ایرلند، رداخت مبالغ زیادی برای فرزندان دوم و سوم در کشورهای اروپایی و غیره، همه اینها فقط میتواند شرایط حفاظت از فرزندان را تسهیل کند اما این باعث افزایش نرخ رشد جمعیت نخواهد شد.

وی با بیان اینکه این سیاست‌ها موقت است و در تغییر سطح باروری به‌طور قابل توجهی شکست خورده است، خاطرنشان میکند: این سیاست‌ها ممکن است تصویب شود اما پس از مدتی متوقف می‌شود چرا که هزینه سنگینی برای دولت دارد یا سیاستی که کشور رومانی پیش رو گرفت که منجر به مرگ برخی مادران شد.

اقدامات نمایشی بی‌فایده است

ملانیا تاکید میکند: از نظر بنده اقداماتی که توسط دستگاه‌های دولتی انجام می‌شود حالت نمایشی و فرمایشی دارد، فقط می‌خواهند یک طرحی را اجرا کنند صرف اینکه خودشان به این طرح اعتقاد ندارند و یک بودجه‌ای به هدر می‌رود آخرش با یک آمار بحث را جمع می‌کنند‌، چون نتیجه عکس می‌دهد.

این دکترای جامعه شناسی عنوان کرد: بنده یکی از معضلات اصلی را بحث اشتغال میدانم، ارزشهای اجتماعی الگوهای اقتصادی و چرخه‌های زندگی و نقش‌های جنسیتی سنتی هم تغییر کرده است، زنان در دنیا تحصیلات طولانی‌تر را دنبال کرده و به دنبال شغل هستند که خود عاملی برا تعویق باروری است.

وی اضافه می‌کند: آنچه که باعث می‌شود باروری در خانواده‌ها و زنان را کاهش پیدا کند عدم اطمینان به آینده است، ساختار خانواده دستخوش تغییراتی شده از جمله چالش‌های سنتی برای اقتدار پدر که حق تصمیم‌گیری را به زنان انتقال داده است.

شعار ندهیم

ملانیا با اشاره به راهکارهایی برای جوانی جمعیت، اعلام میکند: در کشور ما متاسفانه دو شعار عمده وجود دارد که به هیچ عنوان عمل نمی‌شود “بهداشت و آموزش رایگان” که در عمل اینطور نیست، هزینه‌های درمان بالاست و بیمه هایی که وجود دارد بیمه نیست باید با موارد بعدی چکش کاری شوند.

این استادیار گروه علوم اجتماعی ادامه میدهد: در مدارس از والدین پول کلان و مکرر میخواهند، هزینه مسکن گران است، تولد یک نوزاد کلی هزینه دارد حمایتی نیست مردم میبینند.

اجرای طرح‌های آب‌دوغ خیاری بی‌فایده است

وی خطاب به مسئولان تاکید می‌کند: اگر می‌خواهید افزایش نرخ رشد جمعیت را در تمام استان‌ها داشته باشید هزینه‌های خانوار و خانواده را کاهش بدهید در غیر این صورت به نتیجه که نخواهید رسید هیچ همه چیز شعار خواهد بود، همچنین باید حس اطمینان در مورد شغل آینده را بهوجود بیاورید، مردم هر جامعه‌ای عاقلانه می‌بینند و عاقلانه تصمیم می‌گیرند، شرایط عقیدتی نیز به شدت تغییر کرده است.

ملانیا ادامه می‌دهد: در چندین سال پیش طرحی برای ورزش کودکان ابتدایی برگزار شد، طرح‌هایی که با زدوبند صورت میگیرد و اصلا برایش برنامه‌ریزی نمی‌شود، برای این طرح‌های آب دوغ خیاری در وزارتخانه برنامه‌ریزی می‌شود در حالی که خروجی مثبتی ندارد، استفاده از ظرفیت مدارس خالی و لیسانسه‌های بیکار میتواند راهکار خوبی باشد.

به گزارش حرف مازندران؛ بحث جمعیت باید فرهنگ‌سازی شود که در طولانی مدت اتفاق می‌افتد، این امر باید توسط کسانی که اهلیت دارند تبین شود تا ذهن‌ها و دل‌ها آماده پذیرایی این موضوع باشد.