آتش در شالیزار

با آغاز فصل برداشت برنج و به رغم هشدارهای فراوان کارشناسان حفظ محیط زیست و جهاد کشاورزی ، آتش زدن کاه و کلش همچنان در شالیزارهای مازندران ادامه دارد .

این روزها هنگام عبور از جاده های مازندران دود غلیظ ناشی از سوزاندن کاه شالی نه تنها در شالیزارهای اطراف قابل مشاهده است ، بلکه برای لحظاتی افق دید رانندگان را تیره و تار کرده و در صورت باز بودن شیشه خودروها ، مهمان ریه هایشان می شود.

تکرار اشتباه آتش زدن کاه و کلش در حالی است که در چند سال اخیر نسبت به تبعات آن بر محیط زیست با نگاههای متفاوت کارشناسی در رسانه های مختلف اطلاع رسانی شده است ، اما این موضوع همچنان مورد بی توجهی کشاورزان قرار می گیرد.

کارشناسان کشاورزی از بین رفتن سنت نگهداری دام توسط کشاورزان و رونق کشت دوم برنج را مهم ترین عامل در ادامه آتش کشیدن کاه و کلش با وجود مخاطرات آن می دانند.به گزارش ایرنا ، بیشتر کشاورزان مازندرانی تا یک دهه پیش در طویله های روستایی خود دستکم یکی دو راس دام نگهداری و کاه شالی را برای تعلیف دام هایشان جمع آوری و انبار می کردند .برداشت مکانیزه شالی هم سبب می شود تا کاه و کلش به صورت مخلوط شده از کمباین مخصوص درو شالی خارج شود که در این صورت برای تغذیه دام ها قابل استفاده نیست .

در روش برداشت دستی ، کشاورزان بخشی از ساقه شالی را که از نشا تا رسیدن در آب قرار داشت و حالت پوسیدگی پیدا کرد در زمین باقی می گذارند که به آن کلش می گویند و تنها قسمت سالم ساقه را جدا می کنند و به همین دلیل هم کاه آن قابل استفاده برای دام است .رعایت نشدن سطح برش ساقه در برداشت مکانیزه سبب می شود تا زحمت و هزینه جمع آوری کاه و کلش برای کشت دوم بیشتر شود و شالیکار بدون توجه به مضرات خاک و محیط زیست ، آتش زدن را به عنوان ساده ترین روش انتخاب کند.همچنین در برداشت سنتی ، ساقه شالی پس از جدا شدن به مدت سه روز در هوای آفتابی نگهداری می شود تا خشک شود و سپس با جمع آوری در کنار مزرعه خرمنکوبی صورت می گیرد که نتیجه آن به دست آمدن کاه خالص است .

** ترجیح منافع زودگذر

کارشناسان کشاورزی می گویند که سوزاندن کاه و کلش بعد از برداشت شالی ، میکرو ارگانیزم و مواد آلی خاک را از بین می برد، آلودگی زیست محیطی داشته و به حاصلخیزی خاک نیز صدمه جدی وارد می کند.بر اساس بررسی های کارشناسان جهاد کشاورزی به طور متوسط از هر هزار متر مربع زمین شالیزاری بیش از 80 بسته کاه 20 کیلویی تولید می شود .رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران از کشاورزان برنجکار استان خواست برای حفظ مواد آلی خاک ،از آتش زدن بقایای ساقه ، کاه و کلش شالی برنج در شالیزارها خودداری کنند.عزیزالله شهیدی فر گفت : برغم این که در باره آتش نزدن کاه و بقایای ساقه شالی هر سال به اندازه کافی اطلاع رسانی می شود ، اما باز هم شاهد آتش سوزی در شالیزارها پس از برداشت برنج هستیم. وی با تاکید بر این نکته که سوزاندن بقایای ساقه و کاه در شالیزارها سبب از بین رفتن مواد آلی خاک می شود ، از کشاورزان خواست تا کاه و کلش باقی مانده در شالیزارها را بسته بندی و برای استفاده بعدی از آنجا خارج کنند.بر اساس نظر کارشناسان خارج کردن کاه شالی از اراضی شالیزاری برای اینکه مامنی برای آفت برنج از جمله کرم ساقه خوار نشود ،ضروری است اما سوزاندن ،سبب از بین بردن خاک می شود. برداشت شالی برنج در مازندران از 2 هفته پیش از زمین های شالیزاری غرب و مرکزی استان مازندران آغاز شده است .بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران امسال 208 هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان زیر کشت برنج رفته است.