دولت در حوزه های تخصصی خاص توسعه گردشگری عمل کند

حرف آنلاین:

سارا ربیعی/همتنيدگي گردشگري با امر آموزش در روند دوسويه رويكرد به تمايززدايي پسامدرن بيش از مقاطع زماني ديگر ضروري به نظر مي رسد كه در آن در يك كنشگري بين امر آموزشي و توسعه گردشگري به عنوان يكي از پارامترهاي توسعه همه جانبه شكل مي‏گيرد.شكل گيري ،پايداري وتوسعه گردشگري در هر جامعه نيازمند امر آموزشي مي باشد. درك و شناخت گردشگري و همچنين چگونگي توسعه و پايداري آن نه تنها در گسترش دانش گردشگري براي درك نيازمندي هاي آن بلكه درآموزش زمينه‏هاي موفقيت درپيرامون تجارت گردشگري و همچنين نيازمندي هاي هر جامعه به امر گردشگري نهفته است كه اين خود يك نگرش و رويكرد انساني را به گردشگري ضروري مي سازد.در اين ميان گردشگري به عنوان يكي از پارامترهاي توسعه و به عنوان يك امر اقتصادي در كنار رويكرد فرهنگي به آن ، وابستگي تام به همتنيدگي با متن هاي فضايي داشته و با بودن ضرايب گردشگر پذيري در اين متن هاي فضايي جذب گردشگر را تسهيل مي كند.رويكرد به پردازش محيط (طبيعي و انساني ) در متن هاي فضايي در زمينه گردشگري خود از يك سو حاصل شناخت و از ديگر سو حاصل پرورش نيروي انساني در چارچوب امر آموزشي مي باشد.نقش برجسته منابع‏انساني در توسعه گردشگري كه ناشي از امر آموزش است مي تواند با رشد مهارتها و دانش ساكنان محلي از آنان در رشد اقتصاد محلي و ملي بهره فراوان برد.اين درحالي است كه به باور عمومي گردشگري به عنوان يك بخش سبز اقتصادي با آسيب هاي محيطي كمتري همراه مي باشد و نقش بسياري در رشد فعاليت هاي اقتصادي دارد كه خود وابسته به تكنولوژي ساده بوده و گرايش به سمت بهروري از نيروي كار انساني دارد.كه اين خود در روندي از پردازش بنيان هاي آموزشي به سطوحي بهينه در ايفاي نقش توسعه اي پايدار در متن هاي فضايي مي‏انجامد. با رشد صنعت گردشگری، نیاز به جذب و آموزش نیروی انسانی در این صنعت انسان محور، اهمیت ویژه ای یافته است. واضح است که تنها فراوانی نیروی انسانی نمی تواند ضامن عملکرد خوب برای دست یابی به اهداف این بخش باشد؛ بلکه علاوه بر تعداد، میزان دانش نظری و آشنایی خدمات دهندگان با مهارت های حرفه ای نیز تعیین کننده است. بنابراین تدوین و اجرای استراتژی توسعه‌ی منابع انسانی صنعت گردشگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و آموزش مهمترین نقش را در این راستا ایفا می کند.در مورد توسعه گزدشگری در ایران نیز این امر حیاتی بسیار نادیده گرفته شده است. مجتبی صفری عضو هیات علمی موسسه غیر انتفاهی نیما در این باره اظهار می دارد: یافته ها نشان داده که بیشتراز اینکه  مشکلات جذب توریست ایران منشا نرم افزاری داشته باشد سخت افزاری است و آموزش نیروی انسانی مجرب و فراهم آوردی مقدمات اشتغال آنان در بخش گردشگری و رفع موانع اداری موجود یک اقدام زیربنایی و زیرساختی  است که تاثیر بسزایی در رونق و توسعه گردشگری دارد

چالش های نظام آموزش گردشگري ایران:
در بررسی چالش های پیش روی ايجاد یک نظام کارآمد در بخش گردشگری ابتدا لازم است میان مشکلات ناشی از کمبود منابع یا ضعف برنامه ریزی در نظام مدیریتی تفکیک قائل شویم. باید توجه داشت که مشکلات روش شناختی قابل ملاحضه ای در تعیین نیازهای آموزشی صنعت گردشگری وجود دارد عواملی که ممکن است مانع بازده آموزش گردشگری در تحقق تقاضاهای فعلی و آتی شود. این عوامل عبارتند از:چند رشته ای بودن گردشگری و پیچیدگی ساختاری آن
پویایی گردشگری و رشد و تغییرات سریع آن
فقدان معیار های استاندارد و عمومی در سطح بین الملل
عدم وجود شرایط کاری مستحکم ( نوسانات فصلی کار ،نیمه وقت بودن مشاغل و …)
فقدان هماهنگی لازم بین بخشهای مختلف درگیر در صنعت

عدم انطباق بروندادهای آموزشی با انتظارات کارفرمایان

که به منظور فائق شدن بر این موانع نیازمند اتخاذ رویکرد سیستماتیک و بررسی هر چه بیشتر خرده نظامهای تشکیل دهنده سیستم گردشگری هستیم. عدم آموزش کارکنان بدین معناست که کارکنان از طریق آزمون و خطا اقدام به یادگیری مهارت های شغلی می نمایند که به بالا رفتن ضریب خطاهای کارکنان و تداوم خطاها و طولانی تر شدن مدت یادگیری که به معنی تداوم ضایعات است منجر خواهد شد، لذا بنگاههای بخش گردشگری مایلند تا از نیروهای ماهر (علی رغم هزینه بالاتر آنها) بهره گیرند .معهذا در شرایط کنونی به دلایل زیر نمی توان از نظام آموزشی توقع تربیت نیروهای کارا و موثر را در عرصه گردشگری داشت:    جوانی رشته و عدم وجود تجهیزات لازم به ویژه در بخش آموزش عملی (عملیاتی) عدم تخصیص منابع مالی کافی از سوی دولت به بخش آموزش در مراکز دانشگاه،کم اعتمادی بخش خصوصی نسبت به افراد آموزش دیده از سوی مراکز موجود.عدم اعتمادی که در مورد سوم به آن اشاره شد خود معلول مشکلات و نارسایی های دیگری در سطح آموزش است. دلیل عمده بروز این مشکل بویژه در کشورمان ایران آن است که آموزش کارکنان توسط افرادی برنامه ریزی، اداره و اجرا می شود که کوچکترین اطلاعی از آموزش گردشگری  ندارند .یکی از ریشه های این معضل آن  است که پس از انقلاب هیچگونه دوره ای برای تربیت مدرس در این رشته وجود نداشته است .بنا به گفته اسدی،مدرس رشته گردشگری مباحثی که در دانشگاهها در حوزه گردشگری تدریس می شود جوابگوی نیازصنعت پرتوان گردشگری امروز نیست و تنها دانش عام را در اختیار دانشجویان قرار می دهد.عدم اعتماد بنگاه ها به تربیت شدگان نظام آموزش گردشگری ناکارآمدی دانسته های این افراد در محیط های کاری علت دیگر یست که صنعت گردشگری ایران را به تزلزل افکنده است چرا که اغلب کارگزاران بخش آموزشی ارزشهای آموزش نظری را برتر می شمارند و در نتیجه به دانشجویان مهارت های بسیار اندکی آموخته می شود بنابراین بسیاری از دانشجویان  شایستگی های کمی جهت احراز یک شغل دارند و عملاً در محیط کار قادر نیستند آموخته های خود را به کار گیرند و در مواقعی به علت عدم تطابق آموزه ها با شرایط موجود ناگزیرند خلاف آنچه آموخته اند عمل نمایند.یکی دیگر از مشکلات بخش آموزش گردشگری ناشی از هزینه های آموزشی و تامین تجهیزات اینگونه آموزشها است. امروزه در اغلب کشورهای موفق در زمینه توسعه گردشگری از هزینه های آموزشی  با عنوان سرمایه گذاری بلند مدت یاد می شود چرا که نتایج آن در بلند مدت ظاهر می شود اما از آنجا که هزینه های آموزشی (بویژه در بخش خصوصی) تنها در یک دوره محاسبه شده و نتایج آن در دوره های بعدی مشخص   می گردد معمولاً  بنگاهها تمایل چندانی در سرمایه گذاری در بخش آموزش های بلند مدت ندارند و از سال 1380 که سازمان ایرانگردی و جهانگردی رویکرد نظارتی را نسبت به امر آموزش اختیار کرده است صنعت در بخش آموزش های بلند مدت با بحران مواجه شده است  چراکه بخش خصوصی کمتر تمایل و توانایی برگزاری اینگونه دوره ها را دارد و ساده اندیشی است که گمان بریم تنها با بکارگیری آموزش های کوتاه مدت افراد  می توان به موفقیت در این صنعت دست یافت.به طور کلی نبود یک برنامه دقیق مبتنی بر برسی های علمی در زمینه نیازهای آموزشی ،کادرها و برنامه های آموزشی فقدان تدارکات لازم و از پیس تهیه شده برای جلب دانشجو در رشته های مورد نیاز بخش گردشگری،نارسایی در امر آموزش به دلیل کمبود کادر علمی متخصص کتب درسی و موارد آموزشی، نبود یک سازمان نیرومند و برخوردار از علم و فن اداره  با توانایی علمی در زمینه گردشگری به منظور نظارت بر موسسات و جلب اعتماد و  همکاری مدیران هتلها و موسسات آموزشی برخی از مهمترین مشکلات بخش آموزش گردشگری در ایران می توان برشمرد.

دولت به عنوان مرکز مادر در حوزه های تخصصی خاص توسعه گردشگری عمل کند

آموزش نوعی سرمایه گذاری مفید و یک عامل کلیدی در توسعه محسوب می شود  و چنانچه بدرستی و شایستگی برنامه ریزی و اجرا شود می تواند بازده اقتصادی قابل ملاحضه ای داشته باشد.برای توسعه گردشگری و ساخت بستری برای آموزش نیروی انسانی ابتدایی ترین گام شاید تهیه و تدوین و بررسی انواع و محتوای دوره ها،  تعداد آموزش دیدگان و تعداد افراد کادر آموزشی و شناسایی کمبود ها و شکاف های موجود میان نظامها و مدل های آموزشی است.گام بعدی تمایزوظایف بخش دولتی و خصوصی است باید اتحادیه های آموزش های گردشگری و هتلداری یا سازمانهای مشابه را گرد هم آورده و وظایف هر یک در امر آموزش را تدوین کرد.این طیف می تواند کنترل شرایط بازار کار و روندهای مربوط نیازهای فعلی و آتی گردشگری را به کارکنان، مدیریت، سرپرستی، کارکنان ماهر و غیر ماهر را مورد بررسی مداوم قرار دهد و به عنوان رابطی میان دستگاههای اجرایی و نظام دانشگاهی عمل کند به گونه ای که نظام آموزشی دانشگاهی بر مبنای نیازهای موجود دستگاههای اجرایی و بازار کار صنعت گردشگری طراحی شود. لذا دولت در این راستا باید برنامه ها و دوره های آموزشی، سطوح سرپرستی و مدیریت را ایجاد کند و آموزش دهد . در زمينه روند استخدام نیروی انسانی و نیازهای آموزشی تحقیقات کند ومتولی امور گردشگری باشد و در امر به روز کردن منابع انسانی کمک کند.کتابخانه های مجهز به مراکز اسناد و سایت را فراهم کند.    در طراحی و توسعه استاندارد ها ی مهارت های حرفه ای و برنامه های آموزش عملی و طراحی یک سیستم آزمون شغلی و صدور گواهینامه  آن منبع مطمئنی ایجاد کند .ودر آخر به عنوان مرکز مادر در حوزه های تخصصی خاص توسعه گردشگری عمل کند .