اقدامات سلیقه ای و محدودکننده ضعفی بزرگ در صنعت گردشگری

حرف آنلاین: سارا ربیعی/

با توجه به اینکه زمان زیادی به نوروز نمانده است، بخش عمده تبلیغات سفر در آگهی‌های روزنامه‌های کثیرالانتشارو روزنامه های محلی را تبلیغ سفر به سایر کشورها پر کرده است، از کشورهای همسایه مثل ترکیه، امارات و ارمنستان گرفته تا دورترین نقاطی که شاید تلفظ اسمشان هم سنگین باشد. اما آیا واقعاً پس از گذشت سالها وعده و وعیدهای مسئولان برای توسعه گردشگری، این است مفهوم رسیدن به توسعه در گردشگری؟ اینکه آژانس های گردشگری فقط نقش خارج کردن مسافر و گردشگر را داشته باشند بی آنکه حداقل به همان میزان خروجی، بتوانند توریست وارد کنند.

گر‌چه توسعه و گسترش ایرانگردی و جهانگردی به منظور استفاده هر‌چه بیشتر از مزایای متعدد اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی آن اجتناب‌ناپذیر است ولی مشکلات و تنگناهای متعددی در راه رشد و صنعت گردشگری ایران وجود دارد که نباید از نظر‌ها دور بماند.

سفر واقعيتي انكار ناپذير و يكي از فعاليت هاي انسان پيشرفته به منظور لذت بردن از تعطيلات ، كسب درآمد و سود است. اگر مردم قصد مسافرت داشته باشند نيازمند رزرو بليت هواپيما و هتل و طرح خوب براي سفر خود مي باشند . مؤسسات و بنگاه هاي گردشگري و مسافرتي نقش عمده اي در تكامل و توسعه صنعت گردشگري دنيا داشته اند. در حقیقت به موازات توسعه گردشگری، فعالیت­های مربوط به آژانس­های مسافرتی نیز توسعه پیدا کرده است و بدون اغراق بخش مهمی از توسعه گردشگری ناشی از فعالیت آژانس­های مسافرتی می‏باشد. اين گونه مؤسسات سعي بر آن دارند كه اطلاعات و فعاليت هاي مسافرتي و هر آنچه را كه مورد نياز گردشگران است فراهم كنند. مهم ترين كار آژانس هاي گردشگري ،برآورد تقاضا يا ايجاد تقاضاي مثبت نسبت به جاذبه هاي گردشگري و به نوعي پيش بيني انگيزه هاي مردم براي مسافرت است.دفاتر خدمات مسافرتي و گردشگري نقش تسهيل كننده در كانال توزيع خدمات صنعت گردشگري و تدارك زمينه مناسب مواجهه متقاضيان و عرضه كنندگان )ايجاد بازار( را بر عهده دارند .تبليغات در رسانه هاي جمعي، تهيه و توزيع انواع نقشه ها و بروشورهاي تبليغي ، راهنماي سفر و برنامه هاي سفر براي گردشگران از مهم ترين كار دفاتر گردشگري در دادن اطلاعات به گردشگران و رقابت با ساير مؤسسات است. اين دفاتر سعي دارند جاذبه اي جديدو نو و يا پديده اي بكر را به مردم و گردشگران معرفي كنند تا گوي سبقت از رقباي خود بربايند. اين اقدامات در مجموع افزايش آگاهي هاي مردم و توسعه صنعت گردشگري را به همراه دارد. باید عنوان داشت درایران آژانس های مسافرتی دچارچالش های جدی در جذب توریست هستند به طوری که در استان مازندران که یکی از مناطق پرجاذبه کشور محسوب می شودما شاهد بی رونقی حضورگردشگران خارجی هستیم . مع الوصف ورودی ها و خروجی ها در گردشگری ایران همخوانی ندارد و علی رغم آنکه قرار است 20 میلیون گردشگر خارجی طبق افق 1404 در ایران داشته باشیم هنوز به زحمت آمار حضور گردشگران خارجی در کشورمان را به 3 میلیون نفر می رسانیم.برای بررسی این پدیده به سراغ مسعود حسین زاده، رئیس انجمن جامعه تورگردانان مازندران که خودسابقه ای بسیار در امرتورگردانی داردو مدیریکی از آژانس های مسافرتی استان می باشد رفتیم تا ببینیم چراچرخ آژانس های مسافرتی در جذب گردشگر به خصوص گردشگرانی که ارزآوری دارند لنگ می زند.

*مازندران به دلیل جاذبه های فراوان خالی از تورهای گردشگری بخصوص گردشگران خارجی است،به نظرشما مهمترین عامل این امرچیست؟

بایدگفت باتوجه به پتانسیل هابی بالای مازندران در صنعت گردشگری این صنعت ازتوسعه‌ای که شایستهٔ آن است برخوردار نبوده‌است. از دلایل کم رونق بودن صنعت گردشگری بخصوص گردشگری خارجی در استان مازندران رامی توان وضعیت بازاریابی و تبلیغات گردشگری دانست. نداشتن سیستم واحد در تبلیغات و بازاریابی، یکی از موانع توسعه صنعت گردشگری محسوب می شود. در بازاریابی گردشگری، بازاریان و دفاتر آژانس هیچ گونه نمایندگی از بخش دولتی یا دولت متبوع خود ندارند و هیچ گونه حمایت مالی نمی شوند و به محتوای بروشورها و سایت ها بسنده می کنند، در صورتی که آنها عمده ترین سهم را در توسعه گردشگری به عهده دارند. حمایت ناکافی دولت ، نبود بودجه کافی و اقدامات سلیقه ای و محدودکننده از سوی برخی مقامات مسوول و غیرمسوول یکی ازضعف های جدی گردشگری کشور است.. دولت باید با کاهش تصدیگری خود در صنعت گردشگری، به وظیفه تسهیل و رفع موانع سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی و افزایش منابع برای توسعه این بخش بپردازد.

بعلاوه عدم حضور درنمایشگاه های بین المللی وابسته به گردشگری و عدم استفاده ازتجربه کشورهای توسعه یافته در امر توریسم یکی ازچالشهای اساسی جذب گردشگر چه در کشور و چه به صورت خرد در استان است. همچنین ایران هراسی و تبلیغات منفی علیه ایران که در دهه های اخیر افزایش یافته از حضورگردشگران خارجی کاسته است،نبود زیرساختها و بسترهای مناسب حمل و نقل نیز دراستان مازندران می تواند یکی ازعلتهای کم رونقی گردشگران ارزآور باشد..

*بیشترمسافران شمال به صورت انفرادی سفرمی کنند و کمتر ما تورهای شمال را در لیست آژانس های مسافرتی می بینیم ،چرا تورگردانان دراین موردضعیف عمل می کنند؟

تورها بخصوص تورهای خارجی نیاز به آزادی هایی درچارچوب خود دارد که متاسفانه خیلی ازمسئولان این امر راخارج ازچارچوب و ابعاد فرهنگ ایران می دانند به هرصورت اگرمی خواهیم ارزآوری در حوزه جذب گردشگران خارجی داشته باشیم باید به فرهنگ آنان نیزتوجه کنیم. در واقع یک نوع امنیت به آنها بدهیم که باید گفت در مازندران امنیت گردشگری وجود ندارد،نمی توان گفت همه چالش هایی که در ورود گردشگران خارجی به مازندران وجود دارد ازسوی آژانس های مسافرتی است،بین سازمانهای متولی گردشگری در استان تعاملات لازم وجود ندارد و ،نبودهمین امنیت وناهماهنگی سازمانهای متولی باعث لغوبسیاری از تورها می شود.

*مهمترین ضعف مازندران در زمینه جذب توریسم از دیدگاه رئیس کانون جهانگردان مازندران چیست؟

ناهماهنگی در همکاری بین سازمان ها و ارگان های دولتی وخصوصی،عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این صنعت به علت عدم سودآوری، حمایت ناکافی دولت و اقدامات سلیقه ای و محدودکننده از سوی برخی مقامات غیرمسوول، نبود یک برنامه جامع و استراتژیک و همچنین مشخص نبودن هدف ها و سیاست های ایرانگردی و جهانگردی در قالب یک برنامه اجرایی،قیمت بالای تورها و پکیج های گردشگری و عدم نظارت مسئولان براین قیمتها،نبود و ضعف در زیرساختها و بسترهای گردشگری بخصوص راه ها و ناوگان حمل و نقل و نداشتن تبلیغات درست و کافی از عواملیست که چالش های اساسی را درصنعت گردشگری مازندران به وجودآورده است.

*چه راهکارهایی می تواند درآژانس های مسافرتی در جذب گردشگران موثر باشند؟

دفاتر خدمات مسافرتی که عمده فعالیت آنها فروش تورهای گردشگری است سعی می کنند به هر نحو شده تعداد مراجعه کنندگان خود را افزایش دهند تا افراد بیشتری در تورهای گردشگری ثبت نام کنند. به همین دلیل استفاده از بار روانی کلمه “رایگان” در بیشتر تبلیغات آنها مشهود است.

در حالی خدماتی که حق طبیعی یک گردشگر است به عنوان خدمات رایگان ارائه می شود برخی ازکشورهای موفق در این صنعت همچون مالزی و ژاپن با برگزاری تور گردشگری رایگان به دنبال ترغیب گردشگران و آشناکردن آنها با جاذبه‌های توریستی کشور خود هستند.تورای رایگان یکی از ابزارهای مهمی است که می تواند هزاران نفر را به مسافرت به آن مکان ترغیب کند.تبلیغات صحیح و کارآمد نیز یکی ازروشهای پرکاربرد درامرجذب گردشگران توسط آژانس های مسافرتی است.

*بزرگترین مشکلات تورگردانان و آژانس های مسافرتی چیست؟

آژانس‌های گردشگری نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در جذب گردشگر به یک منطقه دارند، بنابراین مسئولان این حوزه در استان باید تلاش بیشتری کنند.

صنعت گردشگری شاید تنها صنعتی باشد که چندین وزارت خانه و نهاد به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با آن درگیر باشند، اما در استان هماهنگی‌های لازم جهت جذب گردشگر در بین این دستگاه‌ها به استان وجود ندارد و همین عدم هماهنگی موجب حضور کم گردشگران به استان شده ‌است.

مدیریت برای جذب گردشگر بسیار تأثیرگذار است و افرادی که به هر نحوی درگیر مقوله گردشگری هستند، باید آموزش لازم برای جذب ببینند.

اینکه نهادینه کردن ارزش گردشگری و توریست در مدارس بسیار مهم است، ‌فقدان نيروي انساني كار آزموده و متخصص امور جهانگردي در دفاتر گردشگری در ایران و بي‌اطلاعي و بي‌تجربگي كادر شاغل در موسسات جهانگردي (از قبيل خدمتگزاران هتلها، كاركنان آژانس و راهنمايان جهانگردي)از مهمترین چالشهای آژانس های گردشگری است.صدورمجوزهای بی رویه دفترجهانگردی یکی ازعواملی است که به کارآرایی دفترگردشگری ضربات سخت واردمیکند انگیزه تنها شرط ایجاد آژانسهای گردشگری نیست باید روندصدورمجوز طبق ظرفیت ها پیش رود وگرنه اضافه کردن دفاتر و صدرو مجوزهای بیشمار باعث ایجاد بحرانهای جدی در این حوزه می شودچه بسا کلاهبرداری های برخی از افراد سودجو زیرلوای همین آژانسها افزایش یابد. نبود امكانات اوليه مثل اقامتگاههاي مناسب وامکانات بدیهی و ضروری هم می تواند ازمعضلات آژانس ها و تورها باشد.

*باتوجه به نزدیک شدن نوروز چه برنامه هایی از سوی آژانسهای مسافرتی و جامعه تورگردانان برای ورود گردشگران به استان درنظرگرفته شده است؟

بایدگفت بسته به شرایط هر تور و دفاتر برنامه ها متفاوت است اما مهمترین برنامه ای که در ایام نوروز در جلسات بیان شده ،اعزام تورهای یک روزه رایگان از28اسفندتا 12فروردین به استان مازندران و دیگراستانهای کشور است.سازمان اتوبوس رانی با همکاری شهرداری ها و صنف راهنمایان گردشگری درنظردارند با این کارازحجم ترافیک در ایام نوروز بکاهند و با دادن خدمات رایگان به جذب بیشتر و بهتر گردشگران کمک کنند.