تلویزیون، شمشیری دولبه در صنعت توریسم

حرف آنلاین:همراه با وارد شدن  جعبه جادویی به زندگی بشر با آن تصاویر افسانه ای سیاه و سفید و متحرکش بسیاری از ساکنان کره زمین به تسخیر این تصاویر درآمدند و رسانه جادویی آنها رابه سرتاسر کره زمین متصل کردو این  به معنای شروع تحولی عظیم در زندگی ساکنان زمین  بود. و این تحول تا به امروز که کیفیت دیدنی های این  مکعب جادویی  صدچندان شده ،ادامه داشته است و شاید به جرات بتوان گفت در میان رسانه های ارتباط جمعی،این رسانه بیشترین اثرگذاری و بازتاب را در فرهنگ و روابط اجتماعی بشر داشته است.

اگرچه در عصر ارتباطات و با وجود اختراع وسایل ارتباط جمعی چون اینترنت،تلفن،ماهواره تاثیر تصاویر تلویزیون کمرنگ شده است،اما هنوز هم به عنوان دومین رسانه پرمخاطب در بین مردمان جهان شناخته شده و در گوشه و کنار جهان میلیونها نفر در هر رده سنی ساعت ها وقت خود را صرف دیدن این رسانه می کنند.بدون شک رشد و توسعه نقش تلویزیون در جامعه امروز به حدی شده که تقریبا هیچ فعالیتی بدون استفاده از امکانات آن هرگز تصور توسعه را نخواهد داشت.

اثرگذاری عمیق برنامه های تلویزیونی در جهان بی حد و مرز امروز سبب شده تا سیاست گذاران عرصه فرهنگی  و اقتصادی به دنبال تسخیر این فضابرای ترویج هرچه بیشتر فرهنگ ،آداب و رسوم،معرفی جاذبه های گردشگری و کالاهای تجاری و…خود در جهان باشند.معرفی جاذبه های گردشگری طبیعی،فرهنگ و آداب و رسوم از طریق ساخت مستند،فیلم های تاریخی و فرهنگی روشی موثربرای جذب گردشگران در حوزه صنعت توریسم است.

کشورما نیز با دارا بودن طبیعت زیبا،جنگل های بکر،دریا و سواحل بدیع آن،آداب و رسوم و فرهنگی غنی چیزی از این حیث کم ندارد اما زمانی این پتانسیل های طبیعی به سرمایه ای ارز آور و پول ساز بدل می گردد که با قرار گرفتن در قالب فیلم ها و مستندهای حرفه ای به بازارهای داخلی و جهانی ورود پیدا کرده تا نگاه گردشگران  داخلی و خارجی را به خود جلب کنند.اگر زیبایی ها و قابلیت های یک منطقه به شیوه ای حرفه ای و نوآورانه در فیلم ها ،سریال ها و مستندها به تصویر کشیده شودقطعا یکی از ابزارهای جذب هرچه بیشتر گردشگران خواهد بود.

یکی از کشورهایی که به خوبی از این امکان رسانه ای در جهت رشد صنعت گردشگری خود استفاده  کرده ترکیه است. با نگاهی موشکافانه و عمیق به سریال های ساخت کشور ترکیه  خواهید دید، در سرتاسر سریال ها ایماژهایی از مناظر طبیعی،جاذبه های گردشگری،هتل ها و امکانات رفاهی به چشم می خورد.ساخت سریال های تاریخی و داستانی  به این صورت سبب شده تا صنعت گردشگری و رشد گردشگران در این کشور رونقی دوچندان بیابد بعلاوه این کشور توانسته به نوعی فرهنگ،آداب و رسوم و تاریخ خود را به کل دنیا صادر نماید،در حالی که با نگاهی سرانگشتی به  سریال های تلوزیونی کشورمان نه تنها طرح چنین موضوعی کمتر به چشم می خورد که اگرهم سریالی در رابطه با جاذبه ها و فرهنگ محلی و قومیتی تدوین شده است در اکثر مواقع به حاشیه گراییده و موجبات اعتراض آن قومیت رافراهم کرده است،نمونه بارز این موضوع را می توان در سریال پایتخت که در سه نسخه،طی سالهای اخیر از شبکه سه سیما در قاب تلویزیون به نمایش درآمد  مشاهده کرد. سریال پایتخت به کارگردانی سیروس مقدم که نشان دادن آداب و رسوم و جاذبه های گردشگری استان مازندران  را هدف گرفته بود،نتوانست مسیر خود را درست بپیماید و با نوعی بی احترامی به فرهنگ و زبان مردمان این استان نه تنها نتوانست نمادهای فرهنگی استان مازندران را به خوبی انتقال دهد بلکه موجب شد غنای فرهنگی این استان زیرسوال برود، بعلاوه  باید گفت نمایش جاذبه های گردشگری و طبیعت بکر استان در این سریال بسیار ضعیف و کمرنگ بود و نتوانست هیچ کمکی به جذب گردشگر و معرفی درست فرهنگ و زبان مردمان طبرستان کند.

درکشورماتقویت سرمایه گذاری در صنعت گردشگری در حوزه رسانه ای نیازمند بررسی دقیق تر و برطرف کردن موانع پیش روی مستندسازان و فیلم سازان است.کمبود بودجه،عدم حمایتهای نهادهای دولتی و نبود نیروهای مجرب در این حوزه شاید جز علل اصلی عدم توسعه این تبلیغات رسانه ای  در حوزه گردشگری باشد. پروپاگاندا یا تبلیغات آن هم از طریق رسانه ها در عصر ارتباطات جز مهمترین راهکار در جذب گردشگران داخلی و خارجی است که متاسفانه در ایران با توجه به مواهب و جاذبه های طبیعی و گردشگری بی شمار وضعیت آن اسفبار است تا آنجا که حتی در بخش های داخلی نیز ما در این عرصه عقب افتاده ایم،هرچندگاه و بی گاه مستندهایی در قاب تلوزیون به تصویر درمی آید اما آنقدر با کیفیت و حرفه ای تدوین نشده تا مخاطب را به خود جذب کند،.در سریالها و فیلم های تلویزیونی نیزکمتر نگاه فیلم سازان به جاذبه های طبیعی و گردشگریست و شاخص ترین برنامه های تلویزیون در کشور ما در این حوزه  را شاید بتوان در برنامه های ترکیبی –اجتماعی چون “ایران بهشتی دیگر” بااجرای ایرج میلانی در برنامه سیمای خانواده ، سفرنامه “صبا” که سالهای بسیار دور در صبح بخیر ایران شبکه یک پخش می شد و بعد سفرنامه آقای اینانلو که جایگزین سفرنامه صباشد دید و این اندک کاریست که رسانه ای عظیم همچون تلویزیون در کشور ما در بحث گردشگری انجام داده است،البته در چند سال اخیرمسئولان نهادهای گردشگری و میراث فرهنگی  تلاش هایی برای برقراری رابطه و پیوند میان رسانه و میراث فرهنگی و گردشگری صورت داده اند که نمونه آن را می توان در  برگزاری جشنواره  فیلم با میزبانی مازندران و حضور گسترده کارگردانان و بازیگران سینما و تلویزیون و با هزینه میلیونی از سوی استان و بعلاوه  نشست خانه سینما ایران در چند ماه اخیر با میزبانی اداره کل گردشگری استان و با حضور کارگردانان و بازیگران سینما و تلویزیون با هدف استفاده از تبلیغات و رسانه ای برای جذب و توسعه صنعت تورسیم در استان مازندران مشاهده کرد.البته برگزاری صرف این جشنواره ها و نشست ها به تنهایی نمی تواند موجبات توسعه گردشگری را فراهم کند بلکه باید دید ماحصل  گردهمایی ها و پیامدها و نتایج آن آیا می تواند ساخت سریال ها و فیلم های حرفه ای باشد که بتواند هم آداب و رسوم و فرهنگ مردمان مازندران را به خوبی نمایش دهد و هم به صورت جذاب به معرفی جاذبه های گردشگری این منطقه بپردازد و ارزآوری با خود به همراه آورد یانه!

با این وجودایران می تواندبه بزرگترین قطب گردشگری تبدیل شود اما لازمه آن شناساندن درست آداب و رسوم،فرهنگ و جاذبه های گردشگری آن به سراسرجهان  از طریق تبلیغات،فیلم و مستندهای با کیفیت و حرفه ای است.اگر این مستندها و فیلم ها به صورت غیرحرفه ای و مغرضانه تدوین و تهیه گردد چه بسا نتیجه ای معکوس بدهد و حتی ممکن است صاحبان رسانه های دیگر کشورها به خود اجازه ساخت فیلم ها و مستندهایی را در مورد آداب و رسوم و فرهنگ یک کشور براساس افکار و سلایق خود بدهد

نمونه آن را می توان در ساخت فیلم های ضد ایرانی چون “سیصد””بدون دخترم هرگز”،”اسکنر”،سنگسارثریا”،”ظهور یک امپراطوری”و…مشاهده کرد که بعد از پخش این فیلم هابه  دلیل کمبود فیلم هایی با کیفیت بالا و جذاب  در حوزه فرهنگ،آداب و رسوم و حتی جاذبه های گردشگری کشورمان،در آن مقطع به طور قابل ملاحظه ای دچارافت ورود گردشگر به کشور شدیم.

در آخر این را باید عنوان داشت که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بعنوان متولی امر باید پشتوانه محکمی چه از لحاظ مالی و چه ازحیث معنوی برای فیلم سازان و مستندسازان باشد و از نیروهای زبده و متخصص در امر فیلم و مستند بهره گیردتا بتواند از این طریق به توسعه صنعت گردشگری چه در داخل وچه در خارج از کشورکمک شایانی کند،برنامه ریزی دقیق و مدون به همراه پیوند صنعت رسانه و توریسم می توان ثروتی انبوه برای کشور به ارمغان آورد.

سارا ربیعی