زباله مازندران مبهوت گزارش سیاه

الناز پاک نیا: پسماند در مازندران یکی از مهمترین معضلات پیش رو در توسعه استان به شمار می رود و معضلات اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و زیست محیطی آن دامن گیر منطقه شده است.
به گزارش حرف، هزاران تن زباله سالانه در دل جنگل ها، در سواحل و در بهترین زمین های کشاورزی و باغی مازندران دفن می شوندو این مهم ترین معضل از دیدگاه بسیاری از فعالان اجتماعی و سیاسی استان و کشور به شمار می رود.
جلسه کارگروه پسماند استان مازندران به میزبانی شهرستان آمل با حضور مدیرکل محیط زیست استان، سرپرست معاونت عمرانی استانداری، شهرداران و فرمانداران استان و دیگر دستگاه ها برگزار شد با این تفاوت که این بار هیات سازمان بازرسی کل کشور نیز در این نشست حضور داشت.
*عمارت گره کور، رفع معضل پسماند مازندران
در ماه های اخیر، مرکز دفن زباله عمارت واقع در محور هراز یکی از خطرناک ترین و مورد توجه ترین مراکز دفن زباله استان شمرده می شود. مرکز دفنی که در مسیر سدسازی و جاده سازی قرار گرفته و نیز شیرابه های آن سال ها است به رودخانه هراز می ریزد.
شهردار آمل در این جلسه با اشاره به اینکه عمارت محل ورود زباله ۷ شهر و ۷۲ روستای اطراف شهرستان آمل است و روزانه ۴۱۰ تن ورودی زباله دارد، اظهار کرد: آمل بار زباله شهرهای اطراف را نیز بر دوش می کشد و جریان های دادگاه و شکایت ها را نیز بر گردن گرفته است اما تلاش می کند که به صورت جزیره ای فکر نکند زیرا مشکل زباله فقط متعلق به یک شهر نیست.
وی با بیان اینکه مشکل دپوی زباله در ساحل و رودخانه های مازندران جدی است، افزود: آمل مدیریت زباله پنج شهرستان را به تنهایی به دوش می کشد و عرصه فعلی سایت عمارت از سال ۶۰ در حال تخلیه است و دیگر پر شده و اجازه افزایش عرصه را نیز نداریم.
احمد امیرسلیمانی با بیان اینکه محل فعلی دفن زباله و محل عبور چهارخطه شدن محور هراز و بخشی از محل احداث سد هراز است، اظهار کرد: در ۴خطه کردن هراز قبل و بعد از عمارت تونل احداث شده و کوه زباله پروژه را متوقف کرده است. شهرداری آمل از هشت سال پیش تاکنون به دنبال عرصه مناسب برای مرکز جدید است و تمامی مکان های شناسایی شده نیز صاحب پیدا کرده است. یافتن گزینه مناسب در مازندران سخت است اما امروز منطقه پاساکش شرایط بهتری دارد.
*توقف پیگیری احداث زباله سوز آمل
شهردار آمل همچنین با اعلام اینکه امروز دیگر باید به دلیل تحریم ها و افزایش قیمت، زباله سوز آمل را فراموش کنیم، بیان کرد: در نیروگاه زباله سوز بحث تحریم و افزایش قیمت ارز موجب شد ۹ شرکتی که وارد فراخوان شدند، تنها سه شرکت اعلام آمادگی کردند و آنها نیز مهلت سه ماهه برای تثبیت قیمت ها درخواست کردند، بنابراین اگرچه ناامید نیستیم اما با شرایط فعلی نمی توان امیدوار به اجرای زباله سوز داشت. به نظر می رسد در شرایط فعلی بهترین راه مدیریت تلفیقی پسماند است. در حال حاضر فقط باید به مدیریت کمپوست بسنده کنیم و دفن های بهداشتی را پیگیری کرده و امیدوار باشیم.
امیرسلیمانی همچنین با اشاره به معضل مرکز دفن زباله آمل تصریح کرد: با شرایط فعلی اگرچه قرار نبود این تصمیم گرفته شود اما اعلام کردیم که از ابتدای سال ۹۸ دیگر پذیرای زباله شهرستان های اطراف نخواهیم بود‌ و تنها باید چاره ای به حال زباله های شهر آمل داشته باشیم.
*آغاز دیگرهنگام مطالعات پسماند مازندران
در این جلسه احمدپور مدیر اجرایی سد هراز با اشاره به آغاز طرح مطالعاتی تخلیه زباله از مرکز عمارت از اجرای طرح مطالعاتی برای شناسایی گذرگاه های شیرابه، عمق نفوذ زباله و دیگر اقدامات برای اغاز اجرای طرح جابه جایی زباله ها خبر داد اما مدیرکل محیط زیست مازندران معتقد بود که برای نجات زیست بوم محور هراز امیدوار بودیم این طرح زودتر آغاز شود اما به نظر می رسد فعلا در شرایط مطالعه است هرچند مطالعه آن نیز دیرهنگام شروع شده است.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی با اشاره براساس تعهد وزارت نیرو در دو سال قبل از آبگیری عمارت باید تخلیه شود و براین اساس مجوز سدهراز داده شد، اظهار کرد: توقع ما این است که در حقیقت تعهد وزارت نیرو به مازندران داد تا این منطقه تخلیه شود و باید از وزارت نیرو هم موضوع عمارت را پیگیری کرد. این تعهد ظرفیت خوبی برای آمل است.
*افزایش توجهات به حوزه تفکیک زباله از مبدا
مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران نیز با بیان اینکه برای در راهبرد پسماند استان چند پروژه کلی در نظر گرفته شده است‌، گفت: در مازندان ۳۲۰۰ تن زباله تولید می کنیم که این زباله ها بخشی متعلق به شهر مابقی روستایی است. ۹ ناحیه پسماند و برای هر ناحیه سامانه و پروژه تعریف شده است که زباله ها به آن‌ منطقه ارسال و دفن می شوند. پروژه تفکیک زباله از مبدا‌ تا پایان سال ۹۷ براساس وزن زباله های مرکز دفن تفکیک می شوند که ۲۵ درصد حجم زباله ها را در برمی گیرد. وی افزود: نهضت وسیعی در این امر شکل گرفته است و ده شهر پیشرو در تفکیک زباله و ساماندهی مراکز دفن زباله مشخص شده اند که براساس تکالیف تعیین شده حصارکشی و راه اندازی باسکول و آهک پاشی و استقرار نگهبان را در نظر گرفته اند.محمدی تاکامی افزود: امروز مراکز دفن مازندران شرایط خوبی ندارند و وضعیت آشفته بود و تنها خروجی که به آن رسیدیم توجه بیشتر به تفکیک زباله است که امیدواریم در کنار راه اندازی زباله سوز ها و مراکز دفن نوشهر و ساری و تنکابن که تا یک سال آینده به بهره برداری می رسند بخشی از مشکلات زباله استان رفع شود.
*ضرورت بازنگری در طرح جامع مدیریت پسماند مازندران
یکی از نکات برجسته این جلسه، گزارش هیات پیگیری سازمان بازرسی کشور بود که موجب به چالش کشیده شدن این جلسه شد. هیات بازرسی سازمان بازرسی کل کشور در گزارشی در این جلسه روند طرح های مطالعاتی پسماند در مازندران را دارای تاخیر و نامناسب ارزیابی کرد و گفت: تاکنون و طی ده سال گذشته هیچ یک از طرح ها زباله سوز، کمپوست و دفن بهداشتی این طرح به بهره برداری نرسیده است و این نشان می دهد که حتما این طرح دارای مشکلات زیادی است و لزوم بازنگری، بازبینی و بازمطالعه در آن وجود دارد. زباله در مازندران به یک مشکل اساسی تبدیل شده است و چرا باید کاری کنیم که رهبر معظم انقلاب در چند نوبت نسبت به وضعیت زباله استان مازندران هشدار بدهند. وضعیت زباله در استان و شیوه و نحوه جمع آوری مناسب نیست که مسافران نیز با دیدن این وضعیت اقدام به ریختن زباله می کنند اگر شرایط پاکیزگی محیط مناسب باشد مسلما گردشگران نیز زباله ساز نخواهند بود.
شرایط فعلی شهرستان آمل نشان می دهد که هیچ اقدامی برای زباله این منطقه صورت نگرفته است. مرکز دفن عمارت لبریز شده است و این امر نشان می دهد که دلسوزی و همراهی کافی برای این منطقه وجود ندارد.
وی همچنین از شیرابه‌های زباله‌های نوشهر گفتکه به رودخانه و آبراهه‌ها نشت می‌کند و در قائم‌شهر نیز شیرابه‌ها وارد رودخانه می‌شود، در آمل نیز وضعیت خوبی دیده نشد و سایت خوبی ندارد.
این مسئولان معتقد بودند که اگر استان مازندران بتواند معضل زباله را حل کند، تلاش او به تمامی کشور تسری می‌یابد.
به گفته هیات پیگیری سازمان بازرسی کل کشور دستگاه‌ها در واگذاری عرصه برای سایت دفن زباله دلسوزی ندارند؛ امور اراضی، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی باید وارد کار شوند، در سایت آمل مشکلات زیادی وجود دارد و در حال بغرنج‌شدن است، همه دستگاه‌ها باید بسیج شوند.
وی البته پیشنهاداتی برای به سرانجام رسیدن پروژه‌های پسماند مازندران داشت؛ اینکه همه اعضای کارگروه باید در جلسات شرکت داشته باشند و آن را جدی بگیرند، زیرا در کارگروه های پسماند استانی مدیران استان حضور ندارند این نشان می دهد که اهمیتی به این مساله قائل نیستند. بازدیدهای سرزده باید صورت بگیرد و کمیته‌های تخصصی تشکیل شود، بسیاری از تصاویری که بر روی کاغذ درباره طرح های پسماند دیده می شود در ظاهر مناسب است اما شرایط میدانی ماجرا متفاوت است.
بررسی وضعیت زباله مازندران نشان می دهد جای خالی دانشگاهیان و محققین در طرح های پسماند استان خالی است. باید از محققین استان برای رسیدگی به وضعیت پسماند مازندران استفاده شود. از دانش و ابداعات عملی جامعه دانشگاهی در مدیریت پسماند بهره گیری شود، چگونه می توانیم بگوییم در طرح تفکیک زباله از مبدا موفق هستیم در حالی که سیاست تشویقی برای تفکیک زباله از مبدأ و کاهش حجم زباله به‌ویژه برای روستاها دیده نشده است. شهروندان به چه امیدی باید در طرح های تفکیک مشارکت داشته باشند. اینها نواقصی است که در طرح های جامع پسماند استان دیده نشده است.
این هیات بازرسی با تاکید بر اینکه متاسفانه باید این گزارش ها را به تهران انتقال دهم، تصریح کرد: بررسی هزینه کرد در طرح های پسماند استان با نتایج آن هماهنگی ندارد. هزینه زیادی صورت گرفته است در حوزه پسماند مازندران در حالی که نتایج آن مشهود نیست. در طرح های پسماند و زباله مازندران به صورت جزیره ای عمل شده است. طرح هایی آغاز شده که نتایجی نداشته و برخی پروژه ها نیز موثر نبوده اما هزینه زیادی در طی سال ها برای آن انجام شده است.