سوء‌مدیریت علت اصلی بحران آب

عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه در بخش صنعت برای اینکه فولاد تهیه کنیم هر ساعت مجبوریم یک هزار مترمکعب آب شیرین مصرف کنیم تا دما را از 450 درجه به 50 درجه کاهش دهیم، گفت: درصورتی‌که در دنیا برای این فرآیند فقط 10 مترمکعب آب مصرف می‌شود نه هزار مترمکعب؛ این یعنی ما با صنایع فشلی مواجه‌ایم که بشدت از تکنولوژی روز عقب است و این مشکل کم‌آبی ما نیست.

محمد درویش با بیان اینکه دوستان ما در وزارت نیرو همواره اعلام می‌کنند که مجموع آبی که می‌توانند در پشت سدها ذخیره کنند 50 میلیارد مترمکعب است و هم‌اکنون می‌گویند که  با یک خشک‌سالی 40 درصدی مواجه شده‌ایم، افزود: به فرض اینکه این 40 درصد تغییری نکند یعنی به‌طور متوسط باید پشت سدها 60 درصد آب(30 میلیارد مترمکعب) ذخیره داشته باشیم، این در حالی است که کل آب موردنیاز برای شرب ایرانیان هشت میلیارد مترمکعب است یعنی حتی در بدترین سناریو بیش از 22 میلیارد مترمکعب آب مازاد پشت سدها داریم.

وی ادامه داد: البته بخش قابل توجهی از آب شرب مردم نیز از طریق روش‌های دیگری مانند آب‌های زیرزمینی و آب‌شیرین‌کن‌ها در سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان تأمین می‌شود، بنابراین به هیچ حالتی نمی‌توانیم تصور کنیم که با بحران جیره‌بندی آب برای شرب مردم ایران مواجه‌ خواهیم بود.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: اگر چنین اتفاقی بیفتد هیچ ربطی به تنگناهای طبیعی و اقلیمی ندارد و این نشان می‌دهد ما در جانمایی سدها و در مدیریت بهینه منابع آبی بد عمل کردیم و منابع و سرمایه‌ها را نابود کردیم.

درویش با بیان اینکه نزدیک به 1000 سد ساختیم و خودشان می‌گویند که این‌ها می‌توانند 50 میلیارد مترمکعب آب را ذخیره کنند اما نمی‌توانیم آب مردم ایران را تأمین کنیم، افزود: اگر منظورشان این است که برای تأمین آب کشاورزی در یک سال نرمال و یا آب صنعت دچار بحران هستیم که طبیعی است چون در کشور ما خشک‌سالی بوده و همیشه چنین اتفاقاتی در کشور رخ داده است.

عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور  بیان کرد: رویکرد ما باید ارتقای نرم‌افزاری بخش کشاورزی بجای افزایش سطح اراضی کشاورزی باشد و باید به سمت افزایش تولید در واحد سطح برویم.

*کاهش ضایعات در بخش کشاورزی ضروری است

وی با بیان اینکه  همچنین باید به سمت کاهش ضایعات در بخش کشاورزی برویم، تأکید کرد: باید به سمت تولید ثانویه و صنایع کنستانتره برویم و سردخانه‌های مجهز داشته باشیم؛ چنانچه این سرمایه‌گذاری‌ها اتفاق بیفتد صنعت کشاورزی می‌تواند با نیمی از آبی که امروز در اختیار دارد همین مقدار تولید و بلکه بیشتر نیز داشته باشد.

عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور  اضافه کرد: در بخش نیروگاه‌های حرارتی دنیا به سمت استحصال انرژی نو ( خورشیدی و بادی) می‌رود و هیچ کشوری به‌اندازه ایران چنین پتانسیلی ندارد چرا باید از طریق برق‌آبی، انرژی حرارتی که بشدت پرت آب بالایی دارد بخواهیم برق تولید کنیم و بگوییم با بحران آب مواجهیم.

وی با بیان اینکه چرا باید به سمت تولید برق از طریق انرژی خورشیدی نرویم؟ خاطرنشان کرد: اگر این کار را کنیم بیش از آبی که امسال داریم مازاد خواهیم داشت ولی اگر این‌گونه رفتار نکنیم هرچقدر هم آب داشته باشیم با کمبود روبرو هستیم.

درویش با اشاره به اینکه این شعار کمبود و هشدارها که داده می‌شود به نظر من برای توجیه است و اگر کمبود آب داریم چرا در شهرداری‌ها همچنان چمن‌کاری می‌کنند، یادآور شد: چرا این‌گونه بی‌محابا چمن‌ها را آبیاری می‌کنند؟ چرا هیچ دستورالعملی برای تغییر الگوی کشت داده نمی‌شود؟ چرا باید در خوزستان صنعت پرمصرفی مثل نیشکر داشته باشیم؟ اگر با کمبود آب مواجهیم چرا هیچ تلاشی برای تغییر و بهینه‌سازی مصرف آب صورت نمی‌گیرد؟

این مدرس دانشگاه در پایان تصریح کرد: در کشوری زندگی می‌کنیم که به‌طور متوسط 10 هزار مترمکعب آب در هر هکتار برای کشاورزی استفاده می‌شود و این‌یکی از بالاترین رقم‌ها در دنیاست و آن‌وقت نیشکری کشت می‌کنیم که برای تولید آن در هر هکتار 35 هزار مترمکعب آب مصرف می‌شود!