تراریخته، گزینه جدید برنج هراسی!

گروه اقتصادی – حسین زحمتکش :دانشمندان مازندران در پژوهشی تازه توانستند با بهره گیری از علم پرتو تاپی و با استفاده از فناوری هسته ای،  رقمی از برنج تولید کنند که به بیماری شایع بلاست درمزارع شالیزاری مقاوم باشد. محققان مازندرانی موفق شدند با استفاده از فناوری هسته‌ای با روش پرتو دهی گاما  بر روی برنج نعمت، رقم برنجی پر محصول و مقاوم به آفت را تولید کنند. دانشمندان مازندرانی؛ این طرح را به صورت پروژه ای مشترک با پژوهشکده دانشکده کشاورزی هسته‌ای سازمان انرژی اتمی انجام دادند که 9 سال زمان برد و به یاد شهید هسته ای کشور نام بذر تولید شده را روشن نهادند.

* واکنش محققان نسبت به تولید ارقام برنج روشن و شهریار

اما این پژوهش در خور توجه و تحسین موجب واکنش برخی از محققان و دانشمندان علوم کشاورزی شد. این محققان بر این باورند که تولید برنج روشن و شهریار از طریق اعمال محرک های هسته ای بر ژن برنج نعمت بوده که این ارقام را جزو تولیدات تراریخته قرار می دهد و با توجه به حساسیتی که به مسئله تراریخته در کشور وجود دارد چگونه این تیم تحقیقاتی توانسته روی پروژه تولید ارقام تراریخته آن هم با حمایت سازمان انرژی اتمی پژوهش داشته باشند.

این موضوع را با دکتر نعمت زاده رئیس پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و مسئول گروه تحقیقاتی تولید برنج های رونش و شهریار در جریان گذاشتیم که سخنان جالبی در این زمینه مطرح کرد.

* نگرش نادرستی در مورد محصولات تراریخته ایجاد شده است

رئیس پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه نگرش نادرستی در مورد محصولات تراریخته و دستکاری ژنتیکی در افکار عمومی جامعه به جریان افتاده که باعث تشویش اذهان عمومی و دور نگه داشتن مردم از حقیقت ماجرا شده است، اظهار کرد: اگر بخواهیم به ارقام گذشته برنج بسنده کنیم باید بسیاری از ظرفیت‌های علمی را کنار بگذاریم.

قربانعلی نعمت زاده قراخیلی با اشاره به این نکته که خداوند متعال در قرآن و دین مبین اسلام تاکید زیادی در مورد علم دارند، اظهار کرد:  نمی توانیم درب های علم را به روی جامعه ببندیم تنها به این دلیل که شاید در آینده خطراتی داشته باشد، نباید صورت مسئله را پاک کرد بلکه باید در نحوه به کارگیری آن دقت صورت گیرد.

وی با بیان اینکه افزایش جمعیت، کمبود منابع آبی، کاهش درآمدهای مردم و افزایش تقاضا برای غذا؛ کشور را ملزم به افزایش محصولات کشاورزی در واحد سطح کرده است، تصریح کرد: روش های علمی گوناگونی برای افزایش محصولات کشاورزی در واحد سطح وجود دارد.

نعمت زاده؛ دو رگ گیری، متاسین و تغییرات ژنتیکی را سه راهکار افزایش تولید محصول در واحد سطح برشمرد و در ادامه گفت: از طریق روش دو رگ گیری، بین دو رقم که فاصله ژنتیکی با هم دارند عملیاتی صورت می دهیم که تلفیقی از دو ژن در یک محصول جمع می شود، محصول منتج را تا ۱۰ نسل ادامه میدهیم تا به یک رقم مناسب برسیم. تمام مواد ژنتیکی در عملیات نیز مربوط به ژن های درون گیاه است و چیزی از بیرون وارد سیستم برنج نمی‌شود.نعمت زاده خاطر نشان کرد: این چرخه کاملا طبیعی است و همان کاری که طبیعت به تدریج انجام میدهد با روش مصنوعی دورگ گیری تسریع می بخشیم.

* تولید برنج های روشن و شهریار از روش غیر تراریخته

وی در مورد روش متاسین گفت: در این روش با استفاده از پرتو تابی، تغییراتی را که به صورت طبیعی در ژن برنج در حال انجام است، تسریع می بخشیم.  نعمت زاده با بیان اینکه ارقام برنج روشن و شهریار نیز از طریق روش متاسین تولید شده اند، اظهار کرد: در این روش هم هیچ ژن بیگانه ای وارد سیستم گیاه نمی‌شود تنها با تکنولوژی موجود تغییراتی که به تدریج در طبیعت صورت می گیرد با روش کابالت ۶۰ ، مواد شیمیایی یا رادیو اکتیو، تسریع می دهیم. رئیس پژوهشکده ژنتیک وزیست فناوری کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی مازندران در مورد روش تغییر ژنتیکی بیان کرد: در روش تغییر ژنتیکی یک ژن بیگانه از منبعی گیاهی، حیوانی یا باکتریایی باکتری استخراج، به ناقل انتقال و ناقل نیز به گیاه منتقل می شود. وی وارد کردن یک ژن بیگانه به گیاه را که قبلا در آن نبوده است، تراریخته دانست و اظهار کرد:  در حال حاضر هیچ رقم تراریخته ای از برنج در کشور وجود ندارد و یا به مرحله تولید نرسیده است. نعمت زاده در ادامه تاکید کرد: در بحث تراریخته باید به مردم آگاهی داد، در دنیا رقم های تراریخته ی سویا، ذرت و کلزا در حال کشت است .

* پژوهش های کاربردی و محققان دلسرد

با توجه به موارد بیان شده می توان دریافت که روش های علمی یکی از راهکارهای اصلی در تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی هستند که می بایست توجه و التزام جدی نسبت به آن داشت. متاسفانه نگاه نادرستی که به مقوله تراریخته و فعالیت های علمی این چنینی در کشور به وجود آمده موجب شده تا محققان در پژوهش های کاربردی کشاورزی دلسرد شوند. امیدوارم این اتفاق برای محققان برنج های روشن و شهریار نیافتد.