بو‌م گردی گزینه اصلی برای تالاب لپو

در ضلع شمالی شهرستان بهشهر جایی در فاصله 500 متری از ساحل، مجموعه تالاب‌های لپو شامل شیرخان لپو، لپو و پلنگان خودنمایی می‌کنند، جاده‌ای که از بین تالاب می‌گذرد، رهگذران را به تماشای زیبایی‌های آن می‌کشاند، رهگذرانی که در شیدایی حضور پرندگان زمستان‌گذران و گرمای تابستان به کنار جاده می‌زنند و لحظاتی را به بازدید از این تالاب و دیدنی‌های آن اختصاص می‌دهند.

روزهای زمستان، آرامی و دلربایی آب و اندکی بعد صدای پرندگان مهاجر از اردک‌های سرحنایی و تاجدار و سفید گرفته تا قوهای گنگ که هر کدام‌شان پیام‌آور حیات و عاشقانه‌های طبیعت هستند، در سرمای نفسگیر در نزدیکی تالاب و بر بلندای درختان صنوبر و کاج، قارقار کلاغ‌های بازیگوش نیز همراه با آواز پرندگان مهاجر، سکوت تالاب و جاده را می‌شکند.دوران زمستان‌گذرانی میهمانان تالاب که تمام می‌شود، حیاتی دوباره و جنب‌و‌جوشی تازه برای انواع آبزیان آغاز می‌شود، هم‌ز‌مان با مصرف آب برای کشاورزی، پرستوهای دریایی، چرخ‎ریسک‌ها، مگس‌خوارها، دم‌چتری‌ها و … می‌آیند.

*  ادامه حیات در تالاب

یک کارشناس محیط زیست می‌گوید: با رفتن پرندگان مهاجر زمستان‌گذران، تنوع گونه‌ای تغییر نمی‌کند، گونه‌های بومی، تعدادی از چنگرها به‌ویژه نوک‌سرخ، انواع یلوه‌ها و گاهی اگرت سفید در تالاب زادآوری دارند، تعدادی از سارگپه‌ها و سنقرها همچنان در تالاب می‌مانند و بلبل و سینه‌سرخ نیز از تالاب تغذیه می‌کنند.

علی ابوطالبی می‌افزاید: ماهیان کپور، کاراس، اردک و لای‌ماهی نیز در تالاب خودنمایی می‌کنند و لپو همچنان سرشار از حیات است.او در آموزش به بومیان از سطح مدارس گرفته تا پایگاه‌های بسیج و حتی فراتر از آن در شهر بهشهر و شهرهای اطراف آن نیز، کلاس‌هایی را با هدف اهمیت محیط زیست و حفاظت از آب، خاک، گونه‌های گیاهی و جانوری و به‌ویژه گونه‌های حفاظت‌شده تدارک می‌بیند و اکنون کودکان، زنان خانه‌دار و حتی شکارچیانی هستند که نگاه آنها به طبیعت تغییر یافته و هر کدام سفیران محیط زیست هستند.

* شکارچیان دوستدار طبیعت

محافظت از تالاب لپو در فصل شیدایی پرندگان مهاجر، چند سالی است که به همت انجمن دوستداران محیط زیست سبز زاغمرز انجام می‌شود، این انجمن نقش مهمی در حفظ گونه‌های حمایت‌شده در زیستگاه امن پرندگان دارد.جمال ابوطالبی‌عبدالملکی که عمری است در حفاظت از طبیعت می‌کوشد؛ از آغاز فعالیت خود به اتفاق دوستانش می‌گوید، از سال 70 تاکنون و 12 سال اخیر که انجمن آنها کاملاً رسمی شده است، هم در وزارت کشور و هم در ثبت اسناد، دارای کد و هویت مشخصی است.او علاوه بر اینکه مدیر این انجمن است، در شورای اسلامی زاغمرز نیز فعالیت دارد، انجمن دوستداران محیط زیست سبز زاغمرز اکنون 300 عضو از اهالی دهستان میانکاله دارد که فعالیت‌هایی در راستای حفظ محیط زیست و منابع طبیعی انجام می‌دهند.ابوطالبی تأکید دارد که بهترین و مهم‌ترین برنامه این انجمن، ساماندهی برداشت انار در میانکاله بود؛ زیرا سالانه 600 نفر با داشتن کارت ویژه در قالب شرکت تعاونی، نسبت به برداشت انار اقدام می‌کنند و این برداشت کاملاً آگاهانه و مسؤولانه است.جمال ابوطالبی می‌گوید: 800 شکارچی عضو کانون شکار زاغمرز بوده‌اند، آنها اکنون تبدیل به کانون دوستداران شکار و طبیعت زاغمرز شده‌اند و از سال 91 تاکنون، قرق را نشکستند و از حامیان و همکاران محیط زیست هستند.او با اشاره به اینکه تالاب لپو در حقیقت آب‌بندان دستی است و خاکریزی و لایروبی شده است، می‌افزاید: حتی با کشاورزان نیز به گفت‌وگو نشستیم تا اگرچه این میزان آب برای مزارع هندوانه و حدود 2 هزار اراضی شالیزاری کفایت نمی‌کند اما مقداری از آن را برداشت نکنند تا حیات پرندگان و دیگر زیست‌مندان تالاب به خطر نیفتد، و آنها پذیرفتند.

* رهاسازی پرنده و پخش گندم در تالاب لپو

جمعه‌ای که گذشت، به بهانه روز جهانی حیات وحش، شاهد برگزاری جشن پرندگان لپو و پلنگان زاغمرز با حضور معاون فنی اداره‌کل محیط زیست مازندران، رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر، جمعی از مسؤولان محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد بهشهر، نکا و گلوگاه و تعدادی از اعضای انجمن نجات حیات وحش ایران بودیم.

در این همایش که در یک روز سرد و مه‌آلود زمستانی در پناهگاه حیات وحش میانکاله برگزار شد، شرکت‌کنندگان در پایان به بازدید از تالاب لپو رفتند و شاهد پخش یک و نیم تن گندم و رهاسازی تعدادی پرنده در این تالاب زیبا به‌همراه پرنده‌نگری بودند.یکی از حامیان محیط زیست و عضو انجمن نجات حیات وحش ایران که در این برنامه حضور داشت، به فارس می‌گوید: آنچه در تالاب لپوی زاغمرز اتفاق افتاده است در هیچ کجای ایران مشابه ندارد، جایی که در یک زیستگاه 800 هکتاری تمرکز 6 هزار تایی از پرندگان مهاجر به‌ویژه قوهای گنگ را داریم.محمدعلی الله‌قلی با اشاره به روز حیات وحش و ضرورت حفاظت و حمایت از گونه‌های جانوری معتقد است، هر فعالیتی که امروز انجام می‌دهیم؛ نتایج آن را برای یک عمر در طبیعت خواهیم داشت.او و دوستانش به‌مدت یک و نیم ماه یک بال قوی گنگ را که توسط شکارچیان زخمی شده بود را تیمار کردند و در روز حیات وحش به‌همراه دو قوی فریادکش و یک بهله عقاب استپی(صحرایی) که از نادرترین عقاب‌های جهان است را هم‌زمان با روز جهانی حیات وحش در تالاب لپو رهاسازی کردند.

این دوستدار طبیعت که اهل و ساکن تهران است؛ در سومین نوبت از حضور خود و همراهانش در تالاب لپو در سال 96، یک و نیم تن گندم را به نمایندگی از گروه نجات حیات وحش ایران به پرندگان زاغمرز تقدیم کرد! این انجمن در سال‌جاری 4 میلیون و 200 هزار تومان را به خرید گندم و ذرت برای این پرندگان مهاجر اختصاص داده است.

او و سایر اعضای انجمن اعلام داشتند که تا هر زمان لازم باشد، حتی تا اوایل اردیبهشت‌ماه که قوها در تالاب می‌مانند، باز هم به کمک‌های خود ادامه می‌دهند.

* موافقت ذی‌نفعان تالاب لپو با بحث بوم‌گردی

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر به فارس می‌گوید: برای زنده بودن تالاب لپو و خارج نشدن آن از حالت زیستگاهی، تلاش‌های خوبی از سوی کشاورزان و مالکان این آب‌بندان صورت گرفت که شایسته تقدیر است، و حتی شکارچیان نیز همکاری کردند.زمان رضااحمدی با اشاره به اینکه انجمن محیط زیست سبز با کمک شورا و دهیاری زاغمرز دو سه سالی است که در حفاظت از تالاب لپو می‌کوشد، اظهار می‌دارد: همین حفاظت‌ها و حمایت‌ها سبب شده که امسال در فصل زمستان‌گذرانی پرندگان شاهد حضور 400 بال قوی گنگ و حدود 6 هزار پرنده حمایت‌شده و غیرحمایت‌شده آبزی در تالاب لپو زاغمرز باشیم.وی همچنین به موضوع اکوتوریسم و سایت پرنده‌نگری در این زیستگاه گیاهی و جانوری اشاره و اعلام می‌دارد: راه‌اندازی سایت پرنده‌نگری در تالاب لپو زاغمرز پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست مازندران است و در این ارتباط به‌زودی جلسه‌ای با شکارچیان، کشاورزان و سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیست با حضور مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران برگزار می‌شود.

* بو‌مگردی؛ گزینه اصلی برای تالاب لپو

معاون فنی اداره‎کل محیط زیست مازندران در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه به‌راستی تا چه زمانی باید با نیروی اندک تالاب‌ها را حفظ کنیم، بر این موضوع تأکید دارد که حفاظت از تالاب باید با پای کار آمدن مردم بومی و ذی‌نفعان آن باشد و تا این علاقه‌مندی و رغبت ایجاد نشود، نمی‌توانیم موفق باشیم.علی‌اکبر یداللهی به بحث آموزش مسائل زیست‌محیطی و حفاظت از منابع طبیعی اشاره کرد و به شکار ده‌ها هزار پرنده در کمتر از دو ساعت در تالاب لپوی زاغمرز بر اثر قرق‌شکنی در یکی از سال‌های گذشته گریزی زد تا اهمیت آموزش را یادآور شود؛ جایی که اکنون نه‌تنها شکارچیان تفنگ‌های خود را کنار گذاشتند بلکه به‌جای قرق‌شکنی، اندکی از داشته‌های خود را سرشکن می‌کنند تا ماهانه مبلغی را به محافظ تالاب بدهند.وی معتقد است که بهترین موضوع برای استفاده از تالاب لپو در جهت منافع انسانی، راه‌اندازی سایت پرنده‌نگری و بوم‌گردی باتوجه به موقعیت مکانی شامل حضور پرندگان مهاجر، نزدیکی به بندر امیرآباد، دریا، میانکاله و تأسیسات بندری است.

گزارش از آزاده بابانژاد