کاهش جمعیت و تنوع پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله

بهشهر-خبرنگار حرف: مسئول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر از آغاز مهاجرت پرندگان زمستان گذران به پناهگاه حیات وحش و تالاب بین المللی میانکاله خبر داد.

علی ابوطالبی اظهار کرد: با شروع اولین بادهای پاییزی و سرد شدن هوا در سیبری اولین گروه پرندگان مهاجر از اوایل شهریور به میانکاله آمدند.وی با بیان اینکه تا کنون در طی یک ماه گذشته حدود 7 هزار قطعه پرنده زمستان گذران به میانکاله آمده است، افزود: اوایل شهریور خودتکای معمولی، خودتکای ابرو سفید و اردک نوک پهن و از 15 شهریور اردک سرسبز و در اواخر شهریور اردک سر حنایی و فیلوش به میانکاله آمدند و سپس از اوایل مهر ماه اردک سیاه کاکل و اردک سرسیاه و از 15 مهر به بعد اردک تاج دار و بقیه انواع اردک ها، مرگوس ها و باکلان ها به پناهگاه حیات وحش میانکاله می رسند.این کارشناس محیط زیست خاطرنشان کرد: اوایل آبان ماه غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید بزرگ، غاز پیشانی سفید کوچک و اوایل آذرماه چنگرها می آیند که بیشترین تعداد پرندگان مهاجر میانکاله را تشکیل می دهند یعنی چنگرها بین 50 تا 60 درصد جمعیت پرندگان مهاجر تالابی را در میانکاله به خود اختصاص دادند که چنگرها از اوایل تا اواسط آذر با توجه به شرایط سرمای مناطق شمالی دریای کاسپین و سیبری خود را به میانکاله می رسانند و قوها و پلیکان ها آخرین پرندگان مهاجری هستند که به میانکاله می آیند که از نیمه دوم آذر تا اوایل دی ماه به میانکاله مهاجرت زمستان گذرانی خود را آغاز می کنند.وی افزود: البته تعداد کمی از پرندگان مهاجر مانند اردک سرسبز و چنگر به عنوان بومی در میانکاله وجود دارد که به علت بیماری و ضعف نتوانستند مهاجرت کنند و در تالاب میانکاله می مانند و زادآوری می کنند و از آنجایی که پرنده مادر مهاجرت نمی کند جوجه های آن ها نیز بومی می شوند و جمعیت این پرندگان به 2 الی 3 هزار قطعه می رسد که یلوه معمولی، یلوه آبی و کشیم ها از پرندگان آبزی بومی میانکاله هستند.

مسئول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر اظهار کرد: از 8900 گونه پرنده شناسایی شده در جهان؛ 504 گونه پرنده در ایران شناسایی شده و از این میان 230 گونه به تالاب میانکاله می آید که   100 گونه پرنده تالابی و 130 گونه پرنده خشک زی هستند.وی افزود: افزایش دمای هوا در تالاب های مازندران در طی چند سال گذشته در روند آغاز مهاجرت پرندگان از سیبری به ایران تاثیری نداشته و بستگی به آغاز برف و کولاک در سیبری دارد اما گرمای زودرس اسفندماه در تالاب میانکاله در روند بازگشت پرندگان به سیبری تاثیرگذار است.مسئول آموزش اداره حفاظت محیط زیست بهشهر با بیان اینکه میانکاله طی چند دهه اخیر دچار افت تراکم جمعیت و افت تنوع گونه ای بوده است، عنوان کرد: سال 1384، یک میلیون و 200 هزار قطعه پرنده در میانکاله سرشماری شدند و هر ساله تعداد پرندگان مهاجر کاهش پیدا کرد تا بالاخره در سال 94 حدود 470 هزار قطعه و سال 95 حدود 390 هزار قطعه پرنده در پناهگاه حیات وحش میانکاله سرشماری شد که یعنی در طی 10 سال گذشته جمعیت پرندگان مهاجر به میانکاله به یک سوم تقلیل یافت.

ابوطالبی گفت: گونه هایی مانند گیلان شاه خالدار، غاز پیشانی سفید کوچک و عروس غاز که طی دهه های گذشته به میانکاله مهاجرت می کردند این گونه ها در دو یا سه سال گذشته در این تالاب مشاهده نشدند یعنی تنوع گونه ای پرندگان مهاجر به میانکاله کاهش یافته است.وی تصریح کرد: 12 گونه از پرندگان مهاجر به میانکاله دچار افت جمعیت شدند و روند نزولی بسیار شدیدی را در پیش گرفتند که شامل عقاب دریایی دم سفید، مرگوس سفید، پلیکان پا خاکستری، پلیکان سفید، قوی کوچک، قوی فریادکش، قوی گنگ، باکلان کوچک، غاز پا زرد، مرگوس کاکلی، بالابان و بحری هستند.

این کارشناس محیط زیست خاطرنشان کرد: با توجه به آتش سوزی های متعدد در طی دو سال اخیر در پناهگاه حیات وحش میانکاله که بخش اعظمی از زیستگاه، محل اختفا و منابع غذایی پرندگان را از بین برد و این موضوع بر کاهش جمعیت پرندگان بومی و خشک زی تاثیر دارد.ابوطالبی گفت: کاهش پرندگان تالابی به دلیل خشک شدن بخشی از تالاب بین المللی میانکاله در طی چند سال اخیر و کاهش پرندگان خشک زی به دلیل آتش سوزی های متعدد و از بین رفتن محل اختفای پرندگان که در میان درختان انار وحشی و سازیل ها بوده و همچنین از بین رفتن منابع غذایی است.

وی افزود: گونه هایی مانند قرقاول و دراج که بومی میانکاله هستند با آتش سوزی و از بین رفتن پوشش گیاهی؛ محل اختفا خود را از دست می دهند و در میان درخت های سوخته جایی برای لانه سازی ندارند به همین دلیل عقاب و شاهین به عنوان پرندگان شکاری، پرندگان کوچک و ضعیف را به راحتی پیدا کرده و شکار می کنند. از طرفی دیگر پرندگان کوچک؛ منابع غذایی خود را از دست دادند زیرا آسیب آتش سوزی بسیار شدید بوده است.

ابوطالبی گفت: علاوه بر پرندگان، مار و دوزیستان و حیواناتی مانند روباه، خرگوش، گورکن، شغال و جوجه تیغی در پناهگاه حیات وحش میانکاله وارد قلمرو گونه های دیگر شدند و رقابت غذایی و نزاع بر سر جفت یابی در میان آن ها در گرفته و در واقع در اثر آتش سوزی، کل اکوسیستم میانکاله به هم ریخته است.