از ادعا تا انصراف!

گزارشی تحلیلی رسانه های غربی از هیچ و پوچ بودن برجام برای ایران

بر اساس اذعان رسانه های امریکایی، این توافق به حدی برای امریکا سود داشته است و از طرفی، امریکا به اندازه ای از نیاز طرف ایرانی به آن خبر دارد که با روی کار آمدن دولت جدید با وعده های جدید، نه تنها از تصمیم پاره کردن برجام منصرف شده بلکه تحریم ها را نیز با خیال راحت تمدید می کند و مطمئن است که دولت ایران واکنش خاصی نشان نمی دهد زیرا عملا توان بازگشت به شرایط پیش از توافق را ندارد.رئیس دولت یازدهم که در ماه های پایانی خدمت خود، نتوانسته وعده های انتخاباتی خویش را به صورت عملی و قابل لمس برای مردم پیاده سازد، در آستانه ی سالروز اجرای توافق هسته ای بدون اینکه کلامی درباره ی نقض عهد طرف مقابل بیان کند اظهار داشت تا اولین سالروز اجرای برجام، ایران به آخرین تعهدات خود عمل خواهد کرد. اگرچه دولت تمام حیات سیاسی خویش را به برجام گره زده، اما تا این حد اغماض نسبت به بدعهدی طرف امریکایی قابل باور نیست.در نیمه ی ماه نوامبر سال گذشته ی میلادی، یعنی چیزی حدود از یک ماه و نیم پیش، مجلس نمایندگان امریکا تحریم های شدید ضد ایران را ده سال دیگر تمدید کرد. مجلس سنا با اکثریت قاطع به این طرح رای داد و رئیس جمهور امریکا از وتوی آن خودداری کرد تا در کمال ناباوری بخشی از تحریم ها کماکان ادامه داشته باشند. روزنامه ی نیویورک تایمز در این رابطه نوشت: «طبق توافق هسته ای، بسیاری تحریم های اقتصادی در ازای تعهدات قابل اثبات ایران تعلیق شده و یا به حالت راکد درآمدند. اما این توافق شرایط بازگشت خاصی را شامل شده که اجازه می دهد تحریم ها در صورت تخلف ایران دوباره اعمال شوند… ایران به این دلیل با تمدید تحریم های غیرهسته ای مخالف بود که ریسک سرمایه گزاری در این کشور را بالا می برد و دسترسی ایران به سیستم مالی امریکا و استفاده از دلار را سخت می کرد. این مسئله بسیاری از امتیازات کسب شده ی ایران طی توافق هسته ای را بی اثر می کرد. جمهوری خواهان و بسیاری از دموکراتها به دلیل اینکه ایران را غیر قابل اعتماد می دانستند با توافق هسته ای مخالف بودند.»در گزیده ای که از نیویورک تایمز ذکر شد دو نکته ی اساسی وجود دارد:1- تحریم های غیرهسته ای، اگرچه مستقیما با متن برجام در تضاد نیستند اما اثرات مثبت آن را خنثی می کنند.2- مکانیزم بازگشت تحریم های هسته ای به قدری ساده در برجام مطرح شده که طبق اشاره ی نیویورک تایمز، حتی با احساس تخلف طرف ایرانی عمل می کند. این در حالی است که بسیاری از جمهوری خواهان و حتی دموکرات ها نسبت به ایران بدبین هستند.همانطور که مشاهده می شود حتی رسانه امریکایی ضد ایرانی نیز تمدید ده ساله ی تحریم ها را خلاف روح برجام می داند اما متاسفانه عکس العمل دولت ایران به هیچ عنوان درخور شیطنت امریکایی ها نبود. این شیطنت که نتیجه ی تفسیرپذیری متن برجام است همان چیزی است که رهبر معظم انقلاب و باقی دلسوزان و منتقدین بارها نسبت به آن هشدار داده بودند؛ کما اینکه محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ی ایران نیز لب به اعتراف گشود و به اشتباه خود مبنی بر اعتماد به طرف امریکایی اقرار کرد. به گزارش پایگاه 598، اما نکته ی جالب تر اینکه نیویورک تایمز در مطلب دیگری با اشاره به عقب نشینی دونالد ترامپ از گفته ی خویش در دوران تبلیغات انتخاباتی آن را قابل پیشبینی عنوان کرد. ترامپ در جلسه ای با اعضای آیپک –قوی ترین سازمان صهیونیستی در امریکا- عنوان کرده بود که توافق هسته ای با ایران را پاره می کند اما با گذشت چند روز از این اظهارنظر غیرواقعی اعلام کرد که به توافق پایبند خواهد ماند. نیویورک تایمز در این رابطه می نویسد: «جای هیچ تعجبی نیست که بسیاری از کشورها از توافق هسته ای حمایت کردند و اوباما شخصا تهدید کرد مخالفت نمایندگان را وتو خواهد کرد زیرا ایران در ازای تخفیف تحریم ها، ابعاد کلیدی برنامه ی هسته ای خود را برچید و یا محدود کرد. این مسئله بار شعارهای نظامی را نیز از دوش امریکا برداشت.»بر اساس اذعان رسانه های امریکایی، این توافق به حدی برای امریکا سود داشته است و از طرفی، امریکا به اندازه ای از نیاز طرف ایرانی به آن خبر دارد که با روی کار آمدن دولت جدید با وعده های جدید، نه تنها از تصمیم پاره کردن برجام منصرف شده بلکه تحریم ها را نیز با خیال راحت تمدید می کند و مطمئن است که دولت ایران واکنش خاصی نشان نمی دهد زیرا عملا توان بازگشت به شرایط پیش از توافق را ندارد.در گوشه ای دیگر از رسانه های امریکایی آمده است امریکا با زرنگی از تعهدات خود فرار می کند و ایران کاری نمی تواند بکند زیرا اقدامات امریکا با ظاهر توافق هسته ای تضادی ندارد. مجله ی حقوقی نیویورک (نیویورک لا ژورنال) در این رابطه می نویسد: «با گذشت حدود یک سال از اجرای توافق هسته ای، ایران با مشکلات عملی زیادی برای جذب سرمایه ها و سرمایه گذاران خارجی مواجه است زیرا اگرچه تحریم های سازمان ملل و اتحادیه اروپا لغو شده اند اما باقی بودن برخی تحریم های امریکا باعث شده است تا شرکت های خارجی از ترس قوانین امریکا مبنی بر مجازات سنگین متخلفین، و عدم تضمین صد در صد باقی بودن برجام برای مدت طولانی، نسبه به تعامل اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران تردید و تعلل کنند.»اما هنگامی که ایران نسبت به بدعهدی امریکا واکنش نشان داد، هیچکدام از مقامات، صاحب نظران سیاسی، و رسانه های امریکایی نگرانی خاصی ابراز نکردند. علت امر را در روزنامه ی هیل به نقل از جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید می بینیم. هیل نوشت: «کاخ سفید معتقد است ایران از تعهدات خود تخلف نخواهد کرد. در هر حال، واکنش ایران خلاف برجام نبود.» جان کیربی سخنگوی وزارت امور خارجه ی امریکا نیز افزود: «چیزی که روحانی ما را با آن تهدید کرده است قطعا چند دهه طول می کشد.»

رئیس جمهور ایران در پاسخ به نقض عهد امریکا دستور به ساخت پیشران هسته ای داده بود که اصلا جزو مفاد برجام بوده است. بدین ترتیب واکنش دولت ایران در مقابل نقض عهد طرف مقابل، چیزی نبود جز دستور به کاری که ایران طبق برجام می توانست آن را انجام دهد!