نمایشنامه خوانی فرصتی برای دیده شدن هنرمندان

حرف آنلاین- یاسر معافی: نمایشنامه خوانی رویکرد جدیدی در تئاتر جهان و به تبع آن ایران است . درحال حاضر دوره های مختلف نمایشنامه خوانی و جشنواره های مختلف اقدام به معرفی و برپائی این رویداد هنری می کنند . امروز دیگر میتوان نمایشنامه خوانی را یکی از شیوه های مختلف نمایش دانست.نمایشنامه خوانی در رایج ترین شکل خود شیوه ایست در خوانش متن توسط نقش خوانها به این صورت که چند نفر نشسته در پشت میزی  شاید نشسته بر زمین  و از روی متنهای گرفته شده در دست اقدام به خواندن دیالوگهای نمایشنامه میکنند ، یکی از این چند نفر نیز توضیحات صحنه نوشته شده در نمایشنامه را می خواند . نمایشنامه خوانی را میتوان گونه ای اجرا دانست ، اجرای کارگردانی شده دیالوگ  و توضیح صحنه  ، اجرائی که میتواند مابین دورخوانی اولیه متن و اجرای صحنه ای حلقه اتصالی  فرض شود  .اگر  ”  بیان  ”  و  ”  بدن  ”  را دو ابزار بازیگری بدانیم در نمایشنامه خوانی آنچه بکار گرفته خواهد شد  ”  بیان  ”  بازیگر است بدون آنکه او از  ”  بدن  ”  خود اسفاده کند . در نمایشنامه خوانی حسها ، موقعیت ، حال و هوا و اتمسفر کار از طریق  ”  بیان   ”  نقش خوان منعکس خواهد شد ، یعنی درواقع دنیایی که نوسینده خلق میکند بدون کمک از دومین ابزار بازیگری  ”  بدن  ”  فقط و فقط  بوسیله  ”  بیان  ”  بازیگر به اجرا درخواهد آمد .در نمایشنامه خوانی برای انتخاب متن باید که وسواس داشت ، متنهائی که نیاز به حرکت و استفاده از فرمهای بدنی مختلفی دارند به هیچ وجه مناسب نمایشنامه خوانی نخواهند بود ، برای انتخاب متن مناسب نمایشنامه خوانی باید سراغ متنهائی رفت که نویسنده تمامی تلاشش بر خلق دیالوگهای ادبی و شنیداری بوده است ، متنهائی که برای خوانده شدن نوشته شده اند  .روند تولید تئاتر،مانند هر پدیده دیگری، به همان تعداد که کارگردان وجود دارد، به همان تعداد هم شیوه های مختلف نمایشنامه خوانی وجود دارد.اما به طور خلاصه می توان گفت که در یک واقعه نمایشنامه خوانی متن از بر نمی شود،بلکه نمایشنامه از روی متن خوانده می شود.مساله دیگر این است که مجموعه گسترده ای از سبک ها و شیوه ها وجود دارد.از یک سو طیفی هستند که نمایشنامه را در حالی خوانش می کنند که طراحی صحنه کامل،گریم،نور و حتی تعویض لباس هم دارند.گروه دیگر نمایشنامه را درحالیکه بازیگران نشسته یا ایستاده اند،می خوانند وبازیگران از روی متن هایشان می خوانند.گاهی اوقات هم از یک مدیر صحنه استفاده می شود که توضیحات مهم صحنه را از روی متن می خواند.

*برگزاری همایش نمایشنامه خوانی “گفت وگوی عصرانه “

نمایش‌نامه‌خوانی مدتی است که در استان مازندران نیز طرفداران زیادی را به سالن ها کشاند و برگزاری نمایش‌نامه‌خوانی خیل مشتاقان زیادی را در سالن حوزه هنری جمع می‌کند. دومین همایش نمایشنامه خوانی “گفتگوی عصرانه ” چهارم و پنجم در سالن آمفی تئاتر شهید باغبانی حوزه هنری مازندران با شرکت پنج گروه نمایشی برگزار می شود.این مهم سبب شده است تا مسئولان حوزه هنری نشستی را با فعالان حوزه نمایش نامه خوانی و کارگردانان پیشکسوت و جوان و فعالان رسانه برگزار کنند.یاسر محمودی برنتی مسئول واحد هنرهای نمایشی حوزه هنری مازندران در ابتدای این نشست گفت: این همایش با هدف استعدادیابی و ایجاد فضای سالم رقابتی و آموزشی ، بین هنرجویانی که طی سالها ی گذشته در حوزه هنری از کارگاه های متعدد آموزشی استفاده نموده  و اجراهای مختلف نمایش نامه خوانی را به صحنه برده اند ، برگزار می شود.وی در ادامه سیاستهای بلند مدت این واحد گفت: آموزش استعدادهای تازه با دعوت از اساتید مجرب در دستور کار قرار گرفته و این بار سیروس همتی ، نویسنده ، کارگردان و بازیگر مطرح تئاتر کشور در این همایش حضور می یابد.محمودی گفت: موضوع این دوره آموزشی توجه به فنون بازیگری (شخصیت شناسی، آشنایی با فنون بدن و بیان و طراحی برای نقش) است که به شکل عملی با حضور گروه های شرکت کننده برگزار شود. وی افزود:اختتامیه این همایش ششم اسفند  در سالن کنفرانس شهیدآباد حوزه هنری استان مازندران برگزار می شود. محمودی با اشاره به اینکه بزرگترین مشکل ما در استان نبود نویسنده و تولید نمایش نامه است، بیان داشت: تعداد نویسنده در استان کمتر از انگشتان دست است.

* هنرمندان با کمترین انگیزه بیرونی چراغ تئاتر را روشن نگه می دارند

رئیس حوزه هنری مازندران نیز در این نشست با اشاره به اینکه حضور اساتید در کنار تئاتری‌های جوان قابل تقدیر است، گفت: از مهم ترین اهداف حوزه ایجاد و فراهم کردم زمینه برای پرورش استعدادهای هنری است و برگزاری این همایش در همین راستا صورت می گیرد. سینا دلشادی با اعلام اینکه امیدواریم سال آینده این همایش با ساز و کار جدی تر و مشخص تر برگزار شود، بیان داشت: یکی از راه های آموختن دیدن و تجربه کردن است و حمایت و هدایت ها سبب میل اهداف می شود.
وی با بیان اینکه مازندران ظرفیت فوق العاده ای در حوزه هنر دارد، افزود: هنرمندان استان با کمترین انگیزه بیرونی چراغ تئاتر را روشن نگه می دارند. رئیس حوزه هنری مازندران با اعلام اینکه نمایشنامه خوانی در کشور یک موضوع نوپا و سابقه چندانی ندارد، ادامه داد: این فرصت بسیار خوبی است تا کارگردانان جوان بتوانند متون تازه تولید کنند. این مسئول ادامه داد: از طريق این همایش هنرمندان مي توانند خود و هنرشان را به محک نقد  و  بررسي بگذارند تا بتوانند نمایش هایی با کیفیت بهتر تولید و اجرا کنند.وی حضور پیشکسوتان در همایش نمایشنامه خوانی را مهم عنوان کرد و بیان داشت: پیشکسوتان چشم و چراغ این حرکت هنری هستند و جایگاه انکارناپذیری در همایش دارند. همچنین در این نشست تعدای از پیشکسوتان تئاتر استان زوایای نمایشنامه خوانی را بررسی و واکاوی کردند.

* اجرای 5 گروه نمایشنامه در ایستگاه دوم

نمایشنامه های گاهی نباید رفت به نویسندگی و کارگردانی بهنار دوستی، مازاشکوو به نویسندگی و کارگردانی شهرام حبیب الهی اقدم، پشت کلانتری، کوچه اول، زیر تیتر چراغ برق با نویسندگی علی اصغری و کارگردانی حمید رضا بختوه، بلوطهای تلخ با نویسندگی شهرام کرمی و کارگردانی سید امیرمحمد عمرانی و پری مهربانی با نویسندگی حسن دولت آبادی و کارگردانی حسین باغبان در دومین همایش نمایشنامه خوانی گفت وگوی عصرانه حوزه هنری استان اجرا می شود.

مانند تمام اموری که به تئاتر مربوط می شود،در پدیده نمایشنامه خوانی نیز کیفیت کار مهم است.ما همواره بر کیفیت اثر تاکید داریم. زمانی که سالانه امکان عرضه سه تا شش اجرای کامل صحنه ای برای یک تشکیلات تئاتری وجود دارد،تولید دوازده اجرای نمایشنامه خوانی یا حتی بیشتر از آن نیز امکان دارد.اجازه ندهید اشتیاق برای کمیت کار باعث شود از کیفیت کارها کاسته شود.غیر از کمیت و مقدار،به کیفیت نیز نیاز هست.همچنان که یک تشکیلات تئاتری سخت کار می کنند که در اجراهای فصلی برای تئاترهای صحنه ای به یک تعادل(از نظر کیفیت) برسند،شما نیز برای اجراهای نمایشنامه خوانی تان به چنین دقتی نیاز دارید. اصلا مهم نیست که چقدر سخت تلاش کردیم تا مخاطبان خودمان را گسترش دهیم. ما درمی یابیم که مخاطبانمان چه چیزهایی دوست دارند و چه چیزهایی باید برای آنها به نمایش بگذاریم.(به جز چند مورد استثناء)در طول دو سال مخاطبانمان را از یک نفر به سی تا پنجاه نفر در بعضی از اجراهایمان رساندیم. نمایش نامه خوانی فرصتی ایجاد کرده تا هنرمندان تئاتر همچنان به کار خود ادامه دهند ودر حال حاضر با وجود امکانات محدود، نمایشنامه خوانی بهترین فرصت برای آوردن هنرمندان تئاتر بر روی صحنه است. نمایش‌نامه خوانی سبکی از اجراست؛ درست مثل سبک‌های خیابانی، میدانی و صحنه ای که در ایران بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.