یک بام و دو هوای کشت چای در تنکابن

رویای حضور در روستای شعیب کلایه و قدم زدن در میان بوته‌های چای مدتی است که تنها در همان رویا پروریده می شود؛ چایکاران این روستا با مشکلات فراوانی دسته و پنجه نرم می کنند به طوری که کشت این محصول ارزشمند در روستای خود را تا حدود زیادی رها کرده و به آرامی به دنبال تغییر بافت آنجا هستند.

شعیب‌کلایه برای مردمانش تنها یک روستا نیست، بلکه منطقه ای برای کسب درآمد و گذران زندگی است، وارد روستا که می شوید گویی تقابل دو نسل پیش چشمان شما به نمایش درمی آید،جدال بافت سنتی و ویلاهایی که در دل اراضی کشاورزی روییده اند، این روزها بلای جان همه روستاهای مازندران شده است.

یکی از جاذبه های این روستا،کارخانه چای است که با زندگی مردمان اینجا عجین شده،اما گویی دیگر پس از 80سال تاب مقاومت در برابر سیل حوادث را ندارد؛ کارخانه ای که پس از 13 سال وقفه در تولید، دوباره آغاز به کار کرده بود، حدود یکسال دوام آورد و به گفته مسئولان محلی اتصال برق یا عملیات پلاس که اولین مرحله چای سازی است،آتش بر جان این پیرفرتوت کشید و حسرتی دیگر بر دل مردمان این منطقه گذاشت.

شعیب کلایه نام روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان تنکابن در استان مازندران که در دهسان گلیجان قرار دارد. مردم این روستا بیشتر به شغل کشاورزی مشغول هستند و چای در صدر کشت و کار آن ها قرار دارد؛ طوری که روستای شعیب‌کلایه تنکابن از مهم ترین مراکز کشت چای کشور محسوب می شود، این روستای توریستی همجوار با جنگل و دریا و دارای 732 نفر جمعیت است.

رویاهای حضور در روستای شعیب کلایه و قدم زدن در میان بوته‌های چای مدتی است که تنها در همان رویا پروریده می شود و  چایکاران این روستا با مشکلات فراوانی رو به رو هستند به طوری که کشت این محصول ارزشمند در روستای خود را تا حدود زیادی رها کردند و به آرامی به دنبال تغییر بافت آنجا هستند.

بر این اساس زمانی که چایکاران در طول سال‌های گذشته تجربه‌های تلخی از کاهش تولید چای ایرانی، عدم حمایت دولت برای آماده سازی باغات و افزایش بهره‌وری، بازار ناعادلانه و جولان دادن چای‌های وارداتی پر زرق و برق را در اذهان خود دارند این باغ‌های چای به خرابه تبدیل شده و تا سال‌های آینده اگر وضع به همین صورت ادامه پیدا کند دیگر اثری از چای درجه یک در این روستاها نخواهد بود.

از سوی دیگر خرید تضمینی چای آن قدر کمرنگ بوده است که چایکاران دیگر امیدی به ادامه تولید ندارند و به قولی باغ‌های‌شان را مانند جنگل رها کرده‌اند؛این شرایط برای چایکاران مانند دیگر کشاورزان موجب شده تا جوانان از ادامه شغل پدرانشان انصراف داده و مهاجرت به شهرها و تجارت را بر کشاورزی ترجیح دهند و از سوی دیگر همین مهاجرت‌ها جامعه کشاورزی را هر روز پیرتر از دیروز و چای‌های ایرانی را هم هر روز زرد تر از دیروز کرده‌ است.

*283 هزار مترمربع بوته چای در حال نابودی!

ضرغام شعیبی رئیس شورای اسلامی روستای شعیب کلایه در گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به این که حدود 73 هکتار باغ چای در این روستا وجود داشته است، اظهار کرد: این روستا به دلیل شرایط مساعد آب و خاک مکان مناسبی برای کشت چای محسوب می شود.

وی با اشاره به این که یکی از باغات چای روستای شعیب کلایه باغی است که در سال 1317نهال های چای در آن کاشته شد و پس از انقلاب بنیاد مستضعفان بهره برداری آن را به عهده گرفت، تصریح کرد: برای حفظ این باغ 283 هزارمترمربعی تا پیش از مصادره باغ از سوی بنیاد مستضعفان، از 3 تا 10 هزار مترمربع این باغ تقسیم بندی شده و به صورت یک ساله به جوانان روستا واگذار می شد که در این مدت کشت چای در این زمین ها بسیار رونق یافت و اشتغالزایی ایجاد شده بود. رئیس شورای اسلامی روستای شعیب‌کلایه خاطرنشان کرد: پس از مصادره باغ چای توسط بنیاد مستضعفان، جلوی این کار گرفته و این باغ از طریق مزایده به افراد واگذار می شد، این مزایده حس رقابت در افراد را سرد کرد و اگر بهره‌برداری ازاین باغ چای به همین روال ادامه یابد این زمین در 5 سال آینده به مخروبه تبدیل خواهد شد.

وی با اشاره به این که 15درصد زمین های روستا زیر بافت ساخت و ساز قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: زمین های کشاورزی گنجی عظیم است که نباید به این راحتی آن را از دست داد چرا که اساسی‌ترین نیازهای انسان از طریق همین زمین ها برطرف می شود. رئیس شورای اسلامی روستای شعیب کلایه یادآور شد: عدم بازار مناسب برای فروش چای خشک، نامناسب بودن قیمت تضمینی برگ سبز با توجه به تورم موجود در جامعه، بالا بودن هزینه جانبی و سموم، دستمزد بالای کارگران در مزارع چای  از جمله مهم‌ترین مشکلات موجود چای کاران این روستا است.

وی افزود: اگر تسهیلات بانکی به چای کاران اعطا شود و این دو حلقه چاه نیز به بهره برداری برسد،باغات چای این روستا از حالت مخروبه درآمده و اقتصاد روستا متحول خواهد شد.

*یک و بام دو هوای کشت چای در روستاهای تنکابن

در همین رابطه خسرو سیاسر نژاد رئیس اداره چای شهرستان تنکابن در گفت‌وگو با ایسنا مازندران از  اعطای تسهیلات به ارزش 280 میلیون تومان به 300 کشاورز چایکار در تنکابن در مدت یکسال گذشته خبر داد، اظهار کرد: این اعتبار از طریق صندوق حمایت توسعه چای کشور تامین شده و از محل فروش برگ سبز چای توسط کشاورزان قابل پرداخت است. وی با اشاره به این که این تسهیلات با بهره بانکی 4 درصد در نظر گرفته شده تا به این شکل چایکاران به کشت چای ترغیب شده و منتج به رشد و توسعه این محصول بومی شود، یادآور شد: در سال جاری توانستیم بیشتر مزارع چای شهرستان را تحت پوشش بیمه قرار دهیم که این مهم از گام های مثبت و ارزنده سازمان چای کشور محسوب می شود.

سیاسیر نژاد در رابطه با تعداد روستاهای هدف برای چای در شهرستان تنکابن خاطرنشان کرد: بعضی از روستاهای بخش مرکزی مانند شعیب کلایه، چالکش، تنگ دشت، پلطان و همچنین برخی روستاهای بخش خرم آباد نظیر قلعه گردن، گرماپشته، قاشق تراش محله از مزارع مهم تنکابن در کشت چای شهرستان بوده که همچنان در تولید این محصول پرطرفدار فعال هستند.

رئیس اداره چای شهرستان تنکابن در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا در مورد بلا استفاده ماندن باغات چای روستای شعیب کلایه تنکابن و بعضاً تغییر کاربری تعدادی از آنها  گفت: بسیاری از باغ های این روستا به دلیل وجود کارخانه چای در آن منطقه همچنان فعال بوده و مواردی اندک به دلیل داشتن مالک غیر بومی در سال جاری رها شده و قابلیت بهره برداری ندارند که این مقدار بسیار ناچیز و قابل اغماض است.

سیاسر نژاد در خصوص پرداخت مطالبات چایکاران و خرید تضمینی چای تصریح کرد: تمام مطالبات چایکاران در سال گذشته پرداخت شده است و هم اکنون قیمت خرید برگ سبز چای درجه یک به 2 هزار و 729 تومان و درجه دو به ارزش یک هزار 528 تومان رسیده که نسبت به سال گذشته 4 درصد افزایش قیمت داشته است.

وی با اشاره به اینکه 41 درصد مطالبات چایکاران توسط کارخانجات چای تامین می شود، تعداد کارخانه های فعال شهرستان را 6 عدد عنوان کرد و افزود: تمام کارخانه های چای تنکابن با ظرفیت های متفاوت مشغول به کار بوده و از لحاظ تولید این محصول مشکلی در حوزه شهرستان وجود ندارد.