گزارش حرف از ورود یک گونه مهاجم به محیط زیست مازندران؛ نینجاهای چینی در میانکاله

زهرا اشکیود |

موجودی مهمان اما خطرناک در استان مازندران در استخرهای پرورش ماهی و آببندان‌ها و احتمالا در میانکاله نیز حضور دارد که بسیار برای محیط زیست مازندران مشکلاتی ایجاد خواهد کرد علاوه بر آن برای انسان نیز خطرناک است.

لاکپشت لاک نرم چینی که از چین وارد ایران شده در هنگام چند ماهگی بیشتر به عنوان حیوانی تزئینی خریداری می‌شود اما پس از بزرگ شدن بسیار خطرناک بوده و باید برای مقابله با آن اقدام کرد.

بهتر است بدانید که رژیم غذایی لاک پشت نرم از ماهی، قورباغه، خرچنگ، حلزون ها و حشرات آبی تشکیل شده است که گاهی اوقات می توانند از گیاهان دریایی و پرندگان آبزی نیز تغذیه کنند. در بیشتر مواقع این حیوانات غذای خود را از پنهان شدن در شن ها و یا در بستر رودخانه ها بدست می آورند. این حیوانات از ابتدای تولد خود نشان می دهند که گوشتخوار هستند و تمایل بسیار زیادی به خوردن گوشت دارند. به همین دلیل می گویند که رفتار مهاجمانه و پرخاشگرانه این حیوان به خاطر خوردن گوشت می باشد.

در منزل از تکه های ماهی، میگو و دل گوسفند به او بدهید تا تغذیه خوبی داشته باشد. البته غذاهایی مانند جیرجیرک، ملخ، کرم خاکی نیز برای این حیوان بسیار مفید است. لاک پشت نرم برای رشد لاک خود به کلسیم احتیاج دارند و باید این ماده غذایی را برای او تامین کرد تا رشد کافی را داشته باشند.

هشدار درباره لاک پشت های چینی

حر منصوری مسئول انجمن زیست محیطی دیده بان میانکاله در گفت و گو با حرف درباره مشکلات زیست محیطی این حیوان، گفت: لاک پشت‌های لاک نرم چینی یا کاسه نرم چینی در هنگامی که کوچک است بسیار زیبا بوده و از آن برای تزئین سفره نوروز استفاده می‌شود و در بسیاری از کشورها تجارت آن ممنوع است زیرا این گونه مهاجم بوده و می‌تواند خود را به شکل آفت نشان دهد البته در ایران نیز تجارت آن کاملا ممنوع است و به نام ماهی‌های زینتی قاچاق و خرید و فروش می‌شود.

منصوری افزود: این گونه گوشتخوار و به میزان غذای زیادی نیاز دارد و به هر چیز گوشتی حمله می‌کند بنابراین هنگامی که بزرگ شود نگهداری آن بسیار مشکل است و افرادی که اینگونه را خریداری می‌کنند به دلیل آنکه قادر به نگهداری آن نیستند این حیوان را در رودخانه رها می‌کنند.

وی تصریح کرد: رها کردن چنین موجودی در طبیعت با توجه به خطرات زیست محیطی آن بسیار خطرناک است.

مسئول انجمن زیست محیطی دیده بان میانکاله، یادآور شد: هنگامی که برای نخستین بار این گونه دیده شد ابتدا تصور می‌شد که گونه پشت نرم فراتی در زیستگاه دجله و فرات است اما پس از بررسی این گونه مشخص شد که لاکپشت پشت نرم چینی است و هشدارهای لازم نیز داده شد در حالی که محیط زیست توجه نکرد.

وی خاطرنشان کرد: در طی یک سال گذشته گزارش حضور این لاکپشت لاک نرم گوشتخوار بیشتر شد به طوری که در استخرهای پرورش ماهی در برخی مناطق به میزان فراوان مشاهده و خسارت هایی نیز وارد کرد.

این لاکپشت زادآوری فراوانی دارد و در طی سال پنج مرحله تخم ریزی می‌کند و هر مرحله 15 الی 20 تخم می‌گذارد و از آنجایی که این لاکپشت را خطری تهدید نمی‌کند و شکارگر طبیعی ندارد تمام فرزندانش بالغ می‌شوند.

منصوری گفت: مهمترین مشکلی که این منطقه را تهدید می‌کند اینکه تمام آب‌های پرورش ماهی این منطقه از طریق توسکا رود به میانکاله می‌ریزد در واقع این لاکپشت‌ها چون با تخلیه آببندان وارد رودخانه می‌شوند همراه با آب وارد میانکاله شده و از آنجایی که در میانکاله مواد غذایی بسیار فراوان است به سرعت به آنها حمله می‌کند و جمعیت آن افزایش خواهد یافت.

وی ادامه داد: از آنجایی که این لاکپشت‌ها لاک ندارند بنابراین محدودیتی برای رشدشان نیست و چون طول عمرشان حدود 50 سال است در نتیجه بسیار بزرگ می‌شوند و ممکن است به 80 سانتیمتر هم برسند و از آنجایی که آنها گوشتخوار هستند می‌تواند تهدید جانی برای بچه‌ها ایجاد کند و انگشت آنها را قطع کند زیرا آنان دارای آرواره استخوان مانند برنده‌ای دارند که به جای پاره کردن طعمه آن را همانند قیچی قطع می‌کند.

مسئول انجمن زیست محیطی دیده بان میانکاله، تصریح کرد: محیط زیست و مردم محلی باید این موضوع را جدی بگیرند زیرا آبزی پروری شرق مازندران به طور کامل تحت تاثیر این موجود است و نباید منتظر زمان بود و باید آگاه سازی انجام شود.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود این گونه می‌تواند برای اکوسیستم میانکاله آسیب جدی باشد، افزود: برای مبارزه با آن باید حذف زنده گیری آن وجود ندارد و باید با محیط زیست هماهنگی کرد و آنها را معدوم کرد چراکه تنوع زیستی اصلی میانکاله که بسیار از زیستمندان نیاز فراوان به این محیط دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است آنها را از بین ببرد.

منصوری یادآور شد: شیلات باید بسیار در این زمینه حساس شود و با بررسی مراکز پرورش ماهی به شناسایی این گونه بپردازند و در صورت مشاهده گزارش دهند.

وی تصریح کرد: لاکپشت صادراتی گوش قرمز نیز بسیار خطرناک است و جمعیت آن در حال افزایش است که باید احتیاط لازم انجام شود.

آغاز اقدامات پیشگیرانه

کوروس ربیعی رئیس‌ اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان مازندران، نیز در گفت وگو با حرف با اشاره به اینکه حضور لاکپشت‌های لاک نرم چینی در روستای زینه وند زاعمرز گزارش شد، گفت: با توجه به خطرناک بودن این موجود دو اقدام مهم را باید انجام بدهیم که البته پس از مشاهده این لاکپشت در منطقه برای جوامع محلی و محیطبانان از طریق خانم غفاری که در زمینه دوزیستان تخصص دارند اقدامات آموزشی شناسایی و مقابله با این تهدیدات در زیستگاه‌ها به عنوان گونه مهاجم و رغیب غذایی و سطح گسترش آن در زیستگاه برگزار شد.

ربیعی افزود: در مرحله دوم باید این گونه غیربومی جمع آوری شود و به شکل فیزیکی آنها را خارج کنیم زیرا می‌تواند تهدیدی برای آبزیان دیگر همچون ماهی باشد و نیز گونه‌های بومی را از بین خواهد برد.

رئیس‌ اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان مازندران، تصریح کرد: چگونگی ورود این گونه به این منطقه و همچنین میزان و سطح پراکنش آن مشخص نیست اما در آینده نزدیک به نتایج خوبی دست پیدا خواهیم کرد.

ورود غیرقانونی

هانیه غفاری استادیار گروه دانشکده منابع طبیعی استان کردستان و متخصص تنوع زیستی خزندگان و دوزیستان کشور که در کارگاهی که با همکاری دیده بان میانکاله برای آگاه ساری مردم محلی در روستای زینه وند برگزار شد حضور داشت در گفت و گو با حرف، گفت: لاکپشت لاک نرم چینی پراکنش مشخص آن کشور چین و تایوان است و به عنوان حیوان خانگی پروش داده می‌شود در حالی که در برخی کشورها مصرف خوراکی دارد.

غفاری افزود: این لاکپشت در ایران به شکل غیرقانونی حدود ده سال وارد شد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر این لاکپشت در حوضچه‌های پرورش ماهی دیده شده و به عنوان گونه مهاجم برای تنوع زیستی استان مازندران در صورت وارد شدن به میانکاله و یا زیستگاه‌های دیگر می‌تواند یک تهدید و رقیبی برای لاکپشت گونه برکه اروپایی به عنوان گونه بومی باشد و بر روی سایر آبزیان تاثیر منفی بگذارد.

این متخصص تنوع زیستی خزندگان، یادآور شد: برای مبارزه با لاکپشت لاک نرم چینی باید آگاه سازی و آموزش داده شود و در مرحله بعدی شناسایی دقیق آن و در نهایت جداسازی از زیستگاه طبیعی است.

وی افزود: باید سازمان محیط زیست به طور جدی وارد کار شود زیرا در حوضچه‌های پرورش ماهی اطراف میانکاله با وزن حدود 4 الی 5 کیلو مشاهده شد بنابراین این گونه می‌تواند خسارت به پرورش دهندگان ماهی وارد کند و نیز برای آبزیان استان بسیار خطرناک باشد.

غفاری با بیان اینکه در طی چند سال آینده این موضوع به عنوان مشکل اساسی مطرح است، گفت: اگر مردم این لاکپشت را دیدند حتما به اداره محیط زیست مازندران اطلاع دهند و اداره کل محیط زیست خود نیز اعلام آمادگی کرد تا این مشکل حل شود.