گزارشی از صدور نخستین مجوز صید ورزشی در مازندران؛ قزل‌آلا، شکار ورزشکاران
ازنظر تعدادی از کارشناسان حوزه آبزیان داخلی، حذف قزل‌آلای رنگین‌کمان از طریق صدور مجوز صید ورزشی، یکی از راهکارهای مفید برای احیا و حفظ قزل‌آلای خال‌قرمز است که بنا به گفته مجید خرازیان مقدم – مشاور معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست – در این روش به صیادانی که پروانه صید دارند، اجازه داده می‌شود […]
ازنظر تعدادی از کارشناسان حوزه آبزیان داخلی، حذف قزل‌آلای رنگین‌کمان از طریق صدور مجوز صید ورزشی، یکی از راهکارهای مفید برای احیا و حفظ قزل‌آلای خال‌قرمز است که بنا به گفته مجید خرازیان مقدم – مشاور معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست – در این روش به صیادانی که پروانه صید دارند، اجازه داده می‌شود که ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان را که از کارگاه‌های پرورش ماهی مستقر در اطراف رودخانه هراز فرار می‌کنند و وارد آب‌های آزاد می‌شوند، صید کنند. در این روش اگر قزل‌آلای خال‌قرمز به قلاب ماهیگیر گیر کند بلافاصله نسبت به رهاسازی آن اقدام می‌شود.
در جهت عملیاتی کردن همین ایده است که از سال ۱۳۸۲ طراحی و اجرای پروژه‌ای باهدف صید ماهی غیربومی قزل‌آلای رنگین‌کمان در رودخانه هراز و دریاچه امامزاده علی مازندران از طریق سرمایه‌گذاری یک گروه غیردولتی و البته با نظارت محیط‌زیست مازندران کلید خورده است.
دریاچه امامزاده علی در شهرستان آمل استان مازندران واقع‌شده است که تاریخچه جالبی به لحاظ زمین‌شناختی دارد چون این دریاچه «فرزند» رانش کوه است که در سال‌های پایانی دهه ۷۰ باعث شد که دریاچه‌ای در مسیر رودخانه هراز ایجاد شود که به دلیل مجاورت با امامزاده علی به همین نام مشهور شد.
از حدود سال ۱۳۸۲ باشگاه ماهیگیری امامزاده علی – که در حال حاضر به مجموعه ماهیگیران غیرحرفه‌ای معروف است- کار خود را باهدف آموزش صید ورزشی و حذف گونه قزل‌آلای رنگین‌کمان در دریاچه امامزاده علی و بخشی از رودخانه هراز شروع کرده است. علی عبادی مدیریت این مجموعه را بر عهده دارد که بعد از فراز و نشیب‌های بسیار بالاخره می‌تواند در سال ۸۷ ایده خود را به اجرا برساند. بااینکه طی دو سال ۹۴ و ۹۵ به دلیل برخی ایرادات قانونی این مجموعه تعطیل می‌شود اما پس‌ازآن مجدداً کار خود را از سر می‌گیرد.
عبادی در مورد انگیزه ورود به چنین پروژه‌ای می‌گوید: من چون خودم ۳۰ سال است که صیاد هستم و در جریان از بین رفتن جمعیت ماهیان دریاچه امامزاده علی بودم، طرح صید ورزشی را به‌منظور کنترل یا حذف ماهیان غیربومی در این اکوسیستم تعریف کردم و بعد از مشورت با دانشگاه بهشتی و طی کردن مراحل قانونی واداری توانستم بالاخره در سال ۸۷ کارم را شروع کنم.
مبارزه بیولوژیکی با دشمن قزل‌آلای خال‌قرمز
پروژه‌ای که توسط باشگاه ماهیگیران غیرحرفه‌ای در رودخانه حفاظت‌شده هراز دنبال می‌شود برای خروج حداکثری گونه رقیت قزل‌آلای خال‌قرمز یعنی قزل‌آلای رنگین‌کمان هدف‌گذاری شده است. دراین‌باره کوروش ربیعی – رئیس دفتر حیات‌وحش اداره کل محیط‌زیست مازندران – می‌گوید: حفاظت و بهره‌برداری از ۲۲ کیلومتر از رودخانه هراز در اختیار باشگاه ماهیگیران غیرحرفه‌ای قرارگرفته است که در این منطقه به‌طور سالانه حدود ۴۰۰۰ پروانه صید ورزشی قزل‌آلای رنگین‌کمان صادر می‌شود که ماهیگیران بومی و غیربومی می‌توانند به‌جز ماه‌های آبان و آذر – که فصل تخم‌ریزی ماهیان است – نسبت به صید این‌گونه اقدام کنند.
این کارشناس محیط‌زیست استان مازندران با اشاره به اینکه به‌طور روزانه ۷۰ پروانه صید در رودخانه هراز و دریاچه امامزاده علی صادر می‌شود، تأکید می‌کند: کلیه عملیات حفاظت و بهره‌برداری از دریاچه و رودخانه هراز از طریق محیط‌بان مستقر در این منطقه به‌صورت دائم پایش می‌شود، همچنین ماهیان رنگین‌کمان بعد از صید بیومتری می‌شوند و اطلاعات آن‌ها جمع‌آوری و آرشیو می‌شود.
روال صیادی در این منطقه به این شکل است که اگر ماهی قزل‌آلای خال‌قرمز در قلاب ماهیگیران گیر کند، آنان حتماً باید ماهی را در آب رها کنند ضمن اینکه موظف هستند عملیات رهاسازی را از طریق عکس و فیلم مستند کنند. بنا به گفته محیط‌زیست استان مازندران طی دوره ۱۰ ساله اجرای این طرح، بیش از ۴۰۰۰ قطعه گونه قزل‌آلای خال قرمز صید و دوباره به زیستگاه رهاشده است.
صید و رهاسازی قزل‌آلا با حشرات مصنوعی
گفته می‌شود که ماهیان قزل‌آلای خال قرمزی که در قلاب ماهیگیران بیفتد بلافاصله رها می‌شود اما سؤال مهمی که به ذهن می‌رسد این است که آیا این صید، گیرکردن ماهیان در قلاب حیات گونه را تهدید نمی‌کند، دراین‌باره آن‌طور که امید برداران مهاجر – مسئول آموزش موسسه ماهیگیران غیرحرفه‌ای – می‌گوید: کلیه صیدها با طعمه‌های مصنوعی انجام می‌شود و از این طریق هیچ آسیبی به ماهی نمی‌رسد. این طعمه‌ها از الیاف مصنوعی ساخته می‌شود که شبیه حشرات موجود در همان منطقه است و این طعمه‌ها هیچ نوع آلودگی برای آب و هیچ خطری برای ماهی ندارند.
اما آیا این روش در افزایش جمعیت قزل‌آلای خال‌قرمز تأثیرگذار بوده است؟ دراین‌باره علی زمانی – کارشناس آبزیان معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست – با اشاره به اینکه ۱۵ سال پیش، رودخانه هراز به دلیل کمبود اکسیژن و کاهش شدید جمعیت آبزیان به‌ویژه قزل‌آلای خال‌قرمز رودخانه‌ای مرده به‌حساب می‌آمد، به خبرنگاران می‌گوید: بعد از شروع پروژه صید قزل‌آلای رنگین‌کمان در این منطقه، جمعیت ماهیان قزل‌آلای خال‌قرمز به‌طور مرتب، حداقل هر فصل یک‌بار پایش می‌شود. بررسی‌ها نتایج پایش نشان می‌دهد که در چند سال اخیر جمعیت قزل‌آلای خال‌قرمز افزایش قابل‌توجهی یافته است. برای مثال سه سال پیش در حوزه گزنگ و لاسم نسبت جمعیتی خال‌قرمز به رنگین‌کمان یک به ۹ بود اما در حال حاضر شرایط جمعیتی کاملاً برعکس است.
بنا به گفته این کارشناس آبزیان آب‌های داخلی، بر اساس پایش‌های صورت گرفته، به‌طورکلی در زمستان جمعیت قزل‌آلای خال‌قرمز، یک و نیم قطعه در هر مترمکعب و در تابستان دو و نیم قطعه در هر مترمکعب برآورد شده است.
کنترل‌های دقیق برای جلوگیری از صید غیرمجاز خال قرمزها
بنا به تائیداتی که سازمان حفاظت محیط‌زیست دارد، یکی از وظایف بخش خصوصی فعال در پروژه «صید ماهی رنگین‌کمان» در حوزه رودخانه هراز، مقابله با صید غیرمجاز است که برای کنترل این موضوع، بر اساس اظهارات علی عبادی – مدیر باشگاه ماهیگیران غیرحرفه‌ای – گشت دائمی در اطراف دریاچه و رودخانه هراز انجام می‌شود همچنین برای جلوگیری از تخلفات احتمالی ماهیگیرانی که به این منطقه مراجعه می‌کنند، کارت شناسایی آنان همان ابتدای صبح اخذ و تا پایان ماهیگیری به‌طور امانت نزد مسئولان مجموعه نگه‌داشته می‌شود.
همچنین اجازه داده نمی‌شود که ماهیگیران خودروی خود را تا لب رودخانه ببرند علاوه بر این در بعدازظهر هرروز سبد صید ماهیگیران توسط محیط‌بان مستقر در محل همچنین مسئولان مجموعه ماهیگیران غیرحرفه‌ای قبل از ترک محل چک و کنترل می‌شود.
حمید ظهرابی معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان محیط‌زیست در حاشیه بازدید خبرنگاران محیط‌زیست از دریاچه امامزاده علی با موفقیت‌آمیز دانستن روش مبارزه بیولوژیکی برای حفظ و احیای قزل‌آلای خال‌قرمز می‌گوید: خوشبختانه خروج قزل‌آلای رنگین‌کمان باعث افزایش هرساله جمعیت قزل‌آلای خال‌قرمز شده است. برای مثال سال قبل حدود سه هزار و ۸۰۰ پروانه صید رنگین‌کمان صادر شد که مسلماً ضمن باعث کنترل جمعیت این‌گونه مهاجم در رودخانه هراز و دریاچه‌امام‌زاده علی می‌شود، از سوی دیگر این پروژه فرصت صیادی را به‌عنوان یک فعالیت ورزشی برای عده‌ای از شهروندان علاقه‌مند به این رشته فراهم کرده است.
ظهرابی تأکید دارد که پروژه صید ماهیان رنگین‌کمان باهدف احیای گونه در معرض انقراض قزل‌آلای خال‌قرمز، یک نمونه موفق از حفاظت مشارکتی است که در جریان آن، امکانات مالی و نیروی انسانی بخش خصوصی به کمک سازمان محیط‌زیست می‌آید و از این طریق ضمن حفظ یک اکوسیستم و گونه ارزشمند، منفعت مالی نیز نصیب مردم محلی می‌شود.
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : 0