گزارشی از تکاپوی کشاورزان مازندرانی؛ آغاز فصل برنج؛ کمی دیرتر

گروه اقتصادی | استان مازندران ۱۱ درصد ارزش افزوده اقتصادی تولیدات بخش کشاورزی کشور را در اختیار دارد و از این نظر حائز رتبه اول است و ” برنج ” به عنوان گل سرسبد کشاورزی مازندران با تولید بیش از یک میلیون تن برابر با حدود ۴۲درصد مورد نیاز کشور و مرکبات با تولید حدود ۲میلیون و ۶۰۰هزار تن برابر با صد درصد نیاز کشور در این استان تامین می شود. مازندران با ۲۳۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری و تولید ۹۰۰ هزار برنج ۴۲درصد نیاز کشور را تامین می کند.

این استان به خاطر در اختیار داشتن رتبه اول تا سوم در تولید دستکم ۱۰ نوع محصول کشاورزی، مهم ترین قطب امنیت غذایی کشور به حساب می آید. رتبه اول تولید برنج، گوشت مرغ و مرکبات، کیوی، لبنیات و  گل و گیاه کشور نیز همواره بدون رقیب متعلق به مازندران است .

از سوی دیگر بنابر آمارهای غیررسمی، کشاورزی به عنوان منبعی برای کسب درآمد بر زندگی بیش از ۸۰ درصد از جمعیت حدود سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفری مازندران اثرگذار است و خانوارهای مازندرانی اعم از این که کشاورز باشند یا نباشند، تمام یا بخشی از درآمدشان از محل کشاورزی است و یا این که بخشی از هزینه های زندگیشان از این محل تامین می شود.

به اعتقاد کارشناسان، اگر چه ممکن است دسته ای از خانوارهای مازندرانی به صورت مستقیم از کشاورزی کسب درآمد نکنند، ولی با تامین بخشی از نیازهایشان مانند برنج، گندم، مرکبات، عسل، سبزیجات و صیفی جات و دیگر محصولات از طریق پیوستگی خانوادگی، از این طریق هزینه های زندگیشان را کاهش می دهند.

کشت برنج در مازندران که زمانی با شخم و شیار شالیزار از اواخر اسفند و اوایل فروردین آغاز می شد، در سال های اخیر به خاطر رواج کشت دوم از ماه دی شروع می شود.

نخستین مرحله از فرآیند تولید برنج، خزانه گیری شالی پس از شخم و شیار است که برای هر هکتار به طور متوسط ۴۵ تا ۵۵ کیلو بذر شالی استفاده می شود.

توزیع ۵۰۰تن انواع بذر شالی گواهی شده در کارگزاری های مازندران

مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی مازندران با بیان اینکه توزیع بذرهای گواهی شده شالی توسط سه نهاد تعاون روستایی، شرکت های زراعی بخش خصوصی و شرکت خدمات کشاورزی انجام می شود، گفت: سهمیه شرکت خدمات کشاورزی در توزیع بذور  گواهی شده شالی امسال ۵۰۰ تن است.

سلطانی با بیان این که طارم هاشمی، فجر، ندا و شیروردی از ارقام بذور گواهی شده شالی است، تصریح کرد:  این نهاده مهم شالیکاری از طریق کارگزاری های استان قابل خریداری است.

بذر گواهی شده (certified seed) به بذری گفته می شود که تحت نظر کارشناسان کشاورزی در زمین های منتخب کشت و برداشت می شود. این بذرها با هدف افزایش کمیت و کیفیت تولید محصول ، در بسته بندی های خاص در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.

کمی دیرتر

کارشناسان کشاورزی بهترین زمان برای خزانه گیری برنج را نیمه اول فروردین می دانند، اما در یک دهه اخیر به دلیل تغییرات آب و هوایی و از پنج سال پیش با هدف کشت دوم، شمار زیادی از شالیکاران از دهه سوم اسفند خزانه گیری را آغاز می کردند که این اقدام در ۲ سال اخیر به دهه اول اسفند کشیده شده است.

مشاهدات و بررسی ها از هواشناسی مازندران نشان می دهد که در ۲ هفته اخیر نوسانات دمایی در دشت و جلگه و ارتفاعات استان به شدت بالا بوده است بطوری که با اختلاف دمای ۸تا ۱۲ درجه ای مواجه بوده ایم.

بیشتر روزهای هوای هفته اول استفند ماه سال جاری استان مازندران نیز همراه با بارندگی شدید در دشت و جلگه و در ارتفاعات نیز  برف و کولاک بوده است و دمای هوا نیز به کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد رسید و این دمای هوا اصلا برای خزانه گیری  مناسب نیست.

تا قبل از سال ۱۳۹۲به طور معمول خزانه گیری برنج از اوایل فروردین آغاز و بوته شالی از دهه سوم اردیبهشت به زمین اصلی برای نشاکاری منتقل می شد، اما این فرایند با هدف کشت مجدد و استفاده از روان آب های زمستانه سال به سال جلوتر آمده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که به دلیل سرما ، خزانه گیری قبل از دهه سوم اسفند با خطر پذیری بالایی رو به رو است و تاکید کارشناسی بر این است که کشاورزان از بیستم اسفند اقدام به خزانه گیری کنند.

عزیزالله شهیدی فر افزود: با توجه به سردی هوا و پائین بودن دما به طور یقین رویش نشاء شالی با مشکل مواجه می شود و این خطر پذیری بالایی برای کشاورز دارد.

وی با توضیح این نکته که بهترین زمان بر اساس کشاورزی فنی برای خزانه گیری پیشنهاد و توصیه می شود، از نیمه اول فروردین است ، ادامه داد: اگرچه تغییرات آب و هوایی سبب شد تا برخی از شالیکاران در چند سال اخیر با هدف کشت دوم خزانه گیری را زودتر از موعد مقرر آغاز کنند ،اما باید به اخبار هواشناسی نیز توجه ویژه شود.

معاون موسسه تحقیقات برنج کشور هم در باره خزانه گیری زودهنگام برنج در استان به شالیکاران هشدار داد و از آنان خواست برای این کار عجله نکنند.

عبدالرحمان عرفانی به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به سرمای هوا ، بوته شالی در خزانه رویش مناسبی را نخواهد داشت و به اصطلاح علمی سن نشاء برنج در خزانه به دلیل سرما و نوسانات دمایی بالا رفته و در فرایند رشد، مقاومت علیه بیماری ها و مقدار تولید دچار اختلال می شود.

وی توضیح داد: بذرهای خود مصرفی و یا گواهی شده از اهمیت بالایی در تولید برخوردارند و کشاورزان باید نسبت به انجام درست و بموقع خزانه گیری دقت لازم را داشته و به توصیه های کارشناسی به صورت جدی توجه کنند.