چگونه ارزان سفرکنیم؟

حرف آنلاین:

-رضا حماطی-سفر کردن به عنوان یکی از تفریحات رایج در میان ملل مختلف همواره از جایگاه خاصی برخوردار است. مردم ایران نیز بنا به موقعیت های مختلف فصلی یا مناسبتی مانند اعیاد، میلاد یا شهادت ائمه اطهار(ع) یا تعطیلات مناسبتی، نشان داده اند که سفر در برنامه زندگی آنان نقش ویژه ای دارد اما سوال اساسی از اینجا آغاز می شود که ما چقدر با مقصدی که می خواهیم به آن سفر کنیم آشنایی داریم؟پارامترهای مهمی که معمولا پدر یا مادر خانواده به آن توجه می کنند تا در طول سفر به آنها خوش بگذرد شامل راحتی سفر، همراهان، مسائل اقتصادی و مالی، زمان بندی مناسب، مقصدیابی، اطمینان از امکانات در مسیر و مقصد سفر، شرایط آب و هوایی و بسیاری دیگر از این قبیل مسائل است که نیازمند بررسی ست. بحثی که در اینجا مطرح می شود سفر با تورهای مسافرتی ست که متاسفانه در کشور ما از استقبال مناسبی برخوردار نیست؛ در حالیکه مزایای بی شماری بر آن مترتب است؛ هم از لحاظ راحتی سفر و هم از نظر صرفه و صلاح اقتصادی و مالی. به همین مناسبت گفتگویی را با آقای مجتبی فروزنده از فعالان صنعت گردشگری انجام داده ایم تا با مزایای این گونه سفرها بیشتر آشنا شویم.

*آقای فروزنده از چه سالی در زمینه تورهای گردشگری فعالیت می کنید؟

من از سال 1388 با آژانس مسافرتی که داریم در این زمینه فعالیتم را شروع کردم.

*آیا سفر با تور ارزان تر است یا شخصی؟

ببینید. وقتی شما قصد سفر به جایی دارید که با آن آشنایی لازم ندارید و قرار است هتل رزرو کنید و درباره جاهای دیدنی آن سوال کنید، یعنی نمی دانید کجا می خواهید بروید. ممکن است اطلاعات لازم درباره شهرهایی مثل شیراز یا اصفهان به خاطر معروفیت زیاد مشخص باشند؛ اما جاهایی مثل کردستان که کمتر با آن آشنایی دارید ممکن است از نظر اماکن دیدنی، رستوران ها و … با آن به مشکل بخورید. بنابراین در این خصوص نیاز به مشاوره و راهنما دارید که تورها می توانند این کمک را در اختیار شما بگذارند.

*ارکان اصلی مسافرت چه چیزهایی هستند؟

مسافرت سه رکن اصلی دارد. محل اسکان، نوع خورد و خوراک و گردش هایی که آن جا انجام می شود.

*این 3 رکن در زمینه اقتصادی هم تاثیرگذار هستند؟

در زمینه سفرهای آزاد هیچکدام از این موارد حدود قیمتش مشخص نیست؛ یعنی شما نمی دانید پول اسکان چقدر است! هزینه خورد و خوراک را تا حدی می توانید حساب کنید، اما مثلا مکان های گردشگری را نمی دانید. درباره تورها تفاوت در این است که همه این موارد از قبل مشخص است؛ یعنی محل اسکان، تعداد شب های سفر، نوع خوراک و مکان های دیدنی به علاوه لیدر مسلطی که از قبل در نظر گرفته شده است. لیدر تور شما را با تاریخچه آن مکان دیدنی آشنا می کند و همه و همه از قبل پیش بینی شده اند. مشخص است اگر از نظر هزینه ای بخواهیم به این مقوله نگاه کنیم بسیار به صرفه ترست.

*اما سفرهای شخصی هم مزایای خودش را دارد!

بله، شاید مهمترین اش این باشد که شما محدود به جای خاصی نیستید؛ مثلا اگر در سفر به اصفهان از میدان نقش جهان لذت بردید، می توانید بارها و بارها به آنجا بروید یا جاهایی که مایل هستید توقف کنید. اما در مجموع سفر با تور مزایای بی شمار دیگری هم دارد.

*در سفر با تورها صاحبان آژانس ها به علت اعزام مکرر مسافران تخفیف های ویژه ای از هتل ها یا شرکت های مسافربری می گیرند؛ لطفا در این مورد کمی توضیح بدهید؟

 

شما اگر بخواهید در طول سال یک مسافرت به شهر مقدس مشهد داشته باشید، قیمت بلیط بر اساس نرخ مصوب همان موقع از سال محاسبه می شود، اما آژانس های مسافربری از ابتدای سال تعدادی بلیط با قیمت ارزان تر و به صورت چارتر خریداری می کنند و در طول سال آن ها را در اختیار مسافرانی که قصد دارند به صورت تور سفر کنند قرار می دهند. به این ترتیب هزینه سفر با تور از نظر حمل و نقلی کاهش پیدا می کند. در زمینه مکان و هتل هم به همین ترتیب هست؛ چون شما ابتدای سال برای مدت مشخصی مثل 6 ماه یا یک سال با هتل قرارداد می بندید، تخفیف می گیرید و قطعا قیمتی پایین تر از قیمت معمول را پرداخت خواهید کرد. در خصوص رستوران و وعده های غذایی هم همینطور است؛ چون هرچه تعداد سفارش بالاتر برود، به همان ترتیب هزینه های تمام شده کاهش پیدا می کند. به همین خاطر سفر با تور نسبت به سفرهای آزاد خیلی مقرون به صرفه تر است.

*میزان استقبال مردمی از مسافرت های با تور نسبت به مسافرت های آزاد چگونه است؟

هنوز آمار مشخصی در این خصوص منتشر نشده؛ اما چیزی که کاملا مشخص است اینکه سفر با تور خیلی میان مردم جا نیفتاده است. معمولا مسافرت با تورها در بین سالخوردگان رایج تر است. آن هم به خاطر راحتی مواردی ست که عرض کردم. به عنوان مثال یک زوج 70 ساله که می خواهند به سفر مشهد بروند، از پیدا کردن محل اسکان، غذا و ترانسفر فرودگاهی و … آسوده اند. در صورتیکه در سفر آزاد این گونه نیست. با توجه به میزان فروش بلیت های سفر با تور متوجه می شویم که مردم به این مقوله اقبال بیشتری نشان می دهند. فکر می کنم تا سال های آینده سفر آزاد به هیچ وجه مقرون به صرفه نباشد.

 

*شما بین صحبت هایتان درباره مزایای سفر با تور گفتید، اما این سفرها طبیعتاً با معضلاتی هم همراه هستند لطفاً کمی در این باره بفرمایید؟

به موضوع مهمی اشاره کردید. در این سفرها معضلاتی هم هست که اگر بخواهد همین گونه باقی بماند، اقبال مردم را روز به روز کمتر می کند. مردم ایران را افراد فرهنگی و مذهبی تشکیل می دهند. به تازگی سفرهایی باب شده اند که به «تورهای یک روزه یا دو روزه» معروف اند و اغلب جوان ها از این سفرهای کوتاه استقبال می کنند. محیط این تورها به هیچ وجه محیط های خانوادگی نیست. اختلاط دخترها و پسرها موضوعی ست که خود من با آن مشکل دارم. تا جایی که در سفری، یک خانواده که با ما همسفر بودند در میانه سفر، تور را ترک کردند و رفتند و وقتی علت را جویا شدیم گفتند ما آمدیم کمی در سفر خوش باشیم اما این سفر به شدت برای فرزند ما بدآموزی دارد. بحث اختلاط، موضوع خیلی مهمی ست که توجه مناسبی به آن نمی شود. به هر حال بعضی از مدیران کاروان ها به علت دوستی با برخی هتل ها و عدم نظارت کافی، احتمال بروز تخلفات را بیشتر می کنند. حتی در برخی سفرها، شرب خمر وجود دارد که جای بسی تاسف است. در مجموع این قبیل موارد آمار استفاده از تور را کاهش می دهد و موجب عدم استقبال خانواده ها خواهد شد.

*به نظر شما چگونه می توان مردم را به سفر با تور تشویق کرد؟

بیشترین تاثیرگذاری را رسانه هایی مثل رادیو و تلویزیون می توانند داشته باشند. وقتی که مردم مراجعه حضوری به آژانس ها دارند و توضیحات همکاران ما را می شنوند خیلی استقبال می کنند و به سفر با تور علاقمند می شوند.

*یعنی عدم اطلاع از مزایای تور مانع از استقبال مردم شده است؟

بله دقیقا همینطور است.

*چه سازمان هایی در ترغیب مردم به سفر با تور اثرگذاری بیشتری دارند؟

سازمانی که مستقیما مسئولیت هدایت، راهبری و نظارت را بر عهده دارد سازمان گردشگری است؛ اما با توجه به سوال شما باید نکته ای را متذکر شوم؛ ما مجموعا 3 نوع آژانس داریم که در زمینه مسافربری فعالیت می کنند. بند الف: که تنها وظیفه فروش بلیط هواپیما و قطار و اتوبوس را دارد؛ اینها حق برگزاری تور را ندارند. بند ب: در زمینه تور فعالیت می کنند و حق انعقاد قرارداد دارند و می توانند مجری سفر با تور باشند. نوع سوم بند ج را تشکیل می دهند که زیر نظر سازمان گردشگری نیستند.

*یعنی به صورت غیرقانونی فعالیت می کنند؟

 

رسما هستند؛ اما قانونا مجوزشان را از سازمان حج و اوقاف می گیرند که آن ها در واقع آژانس های زیارتی اند و وظیفه برگزاری سفرهایی مثل مشهد مقدس، عتبات عالیه، مکه مکرمه و … را برعهده دارند. فعالیت های بند ج بر روی سایر بندهایی که عرض کردم بسیار تاثیرگذار است و در حال حاضر با توجه به تورهایی که سازمان حج و اوقاف برنامه ریزی کرده بسیاری از مردم به صورت شخصی به مشهد نمی روند و با تور مسافرت می کنند. به هر حال غیر از مسئله وعده غذایی که در مشهد مقدس به لطف امام هشتم(ع) همه چیز مهیاست، مسئله اسکان خیلی مهم است که تورها به خوبی این قضیه را مدیریت می کنند.

*فقط مشهد این حالت را دارد؟

شیراز هم در حال حاضر جزو بند ج قرار می گیرد و به عنوان نقاط گردشگری حساب می شود.

*به نظرشما دلیل این امرچیست؟

البته بین سه نوع این آژانس ها اختلاط وظیفه هم هست؛ برخی آژانس های بند ب مکه و کربلا هم می برند. یعنی فردی مدیر کاروان است اما مجوز بند ب را هم دارد؛ به این صورت که وقتی می خواهد کاروان را پر کند از مجوز بند ب استفاده کرده و از مسافرهای آژانس خودش جاهای خالی را پر می کند. در حال حاضر سازمان گردشگری صدا و سیما و سازمان حج و اوقاف در این زمینه ها می توانند مؤثر باشند.

*برخی از سازمان ها و ادارات دولتی مانند شهرداریها اقدام به برگزاری تورهای داخلی تهرانگردی یا حومه می کنند؛ آیا این کار در ترغیب مردم به سفرهای دسته جمعی کمکی می کند؟

بله. قطعا کمک می کند؛ در این سفرها موضوعی که من روی آن تاکید می کنم، بحث آرامش در سفر است. چون در این سفرها خانواده ها از مقابل اداره سوار اتوبوس می شوند و راحت گردش می کنند و بعد از یک یا دو روز یا بخشی از روز به خانه بر می گردند و آسایش و مزایای مسافرت با تور را تجربه می کنند که بسیار کمک کننده است.

*آیا فرمانداری ها و استانداری های مقاصد، همکاری لازم را با تورهای مسافرتی در جهت انتقال مسافران به این شهرها دارند؟

متاسفانه هیچ همکاری در این زمینه صورت نمی گیرد و همکاران ما باید در زمان مناسب، شخصا برای رزرو جا، بلیط و … مراجعه کنند و هیچ همیاری از سوی استانداری ها انجام نمی شود. متاسفانه در کشور ما بحث گردشگری به صورت یک الگوی تجاری برای جذب توریست به حساب نمی آید.

*در حال حاضر چه قشری از مردم مسافرت با تور را انتخاب می کنند؟ آیا میزان درآمد مردم در این زمینه تاثیری دارد؟

بله خیلی تاثیر دارد؛ در آمارهای ما کارمندان اقبال بیشتری به تور دارند چون کارمندان به هر حال محدودیت درآمدی دارند از روز اول برنامه ریزی می کنند که مثلا در سال جاری قصد سفر به شیراز را دارند و مبلغ مشخصی را برای اینکار کنار می گذارند. اما در سفرهای آزاد به این صورت نیست. قشر دیگری هم هستند که مسافرت با تور را ترجیح می دهند که آن ها معمولا افرادی هستند که ریسک پذیر نیستند و دوست دارند کارهایشان طبق نظم و ترتیب مشخصی باشد و سفر آرام و برنامه ریزی شده را ترجیح می دهند.

*این مورد در تورهای داخلی و خارجی تفاوتی هم دارند؟

بله، در سفرهای خارجی بحث زبان مطرح است. البته جز مواردی که مسافر برای تجارت مدام در سفر است و آشنایی کاملی به زبان و موقعیت اسکان در آن کشورها دارد، در باقی موارد 90 درصد مردم ترجیح می دهند با تور بروند.

 

 

*آیا در کشورهای دیگر هم مانند ایران در روزهای تعطیل و پیک های سفر قیمت ها افزایش پیدا می کند؟

بله، من تورهای اروپایی، دبی و ترکیه را کار کردم. در این زمینه قانونی نانوشته هست که چون صاحبان آژانس های مسافربری هتل ها را اول سال رزرو و بلیط ها را به صورت چارتر پرداخت می کنند، در ایامی از سال مسافر کمتری دارند. مثلا اگر الآن بلیط مشهد 300 هزار تومان باشد، کسی تمایل به خرید آن ندارد. چون این روزها، روزهای مسافرتی نیستند. درواقع تمام محاسبات بر مبنای قیمت تمام شده انجام می شود. اگر برای آن آژانس یک سفر 200 هزار تومان هزینه برده باشد، باید به همان قیمت آن را به مسافر بفروشد و هیچ سودی نکند. حتی روزهایی هست که ممکن است به خاطر کمبود مسافر با ضرر هم مواجه شوید؛ یعنی مجبور شوید همان مبلغ 200 هزار تومان را هزینه کنید اما آن را به قیمت 150 هزار تومان در اختیار مسافر بگذارید تا هتل یا بلیط او از دست نرود و کمتر ضرر کنید. بنابراین این آژانس مجبور است در زمان هایی که پیک سفر محسوب می شود، جبران مافات کند تا جلوی ضررهایش را بگیرد. در تمام کشورها هم به همین صورت است و این نکته مربوط به کشور ما نیست.